Тақырыптық күнтізбелік жоспар

Қолданылатын көрнекіліктер: интерактивті тақта, электронды оқулық, Турбо Паскаль бағдарламасы, үлестірме қағаздар.

1. 
   Оқушыларды ұйымдастыру (3-минут)
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру(8-минут)
   
3. 
   Жаңа тақырыпы түсіндіру(10-минут)
   
4. 
   Тапсырмаларды орындау (15-минут)
   
5. 
   Сабақты бекіту (6-минут)
   
6. 
   Оқушыларды бағалау (2-минут)
   
7. 
   Үйге тапсырма беру (1-минут)
   

1. Процедура – деп бір әрекетті орындау мақсатында алдын ала анықталған аты бойынша шақырылып атқарылатын программаның тәуелсіз бөлігін айтамыз. Мысалы: read(x); - клавиатурадан енгізілген мәнді х айнымалысына меншіктеу әрекетін іске асыратын Паскальдың стандартты процедурасы.

2. Функциялар – деп жұмысының нәтижесібір ғана мән болатын процедураны айтады. Мыс: sin(x); бір есепті /синусты/ ғана шығаратын шағын программа стандартты функция/.

Процедура мен функцияны программашының өзі де жаза алады.

3. Паскальдың кітапханалық модульдері – деп типтеріне қарай топтастырылған стандартты процедуралар мен функциялардың жиынтығын айтады. Паскаль 6.0-ден бастап кітапханасында 9 модуль бар. Әр модульді қажеті болса USES түйінді сөзі арқылы қосуға болады. Мыс: uses crt; боялған мәтін шығаруға мүмкіндік береді. uses graph; экранға сурет салуға мүмкіндік береді.

Есеп (Методикалық жетекші 89бет): Әрқайсысының координатасы х, у, массасы m болатын 10 нүкте берілген. Жүйенің ауырлық центрін және әр нүктенің осы центрден қашықтығын табатын программа жазыңыз.

Есептеу алгоритмі: 10 нүктенің координаталарын және массаларын (хx,уy,m бүтін болсын) сақтайтын массив ашамыз. Координата мен массалар мәндерін әр жолы үш саннан осы массивке енгіземіз. Массалар центрінен нүктеге дейінгі қашықтықты табатын формуланы процедураға жазамыз. Поцедураны шақырып нәтиже алған соң i-шы нүктенің массалар центірінен қашықтығы экранға басып шығарамыз.

Сонда программа мынандай болады:

program nykteler_metod_89bet;

uses crt;

var xx,yy,m:array[1..10] of integer;

x,y,i:integer;

l,xm,ym,sx,sy,sm:real;

begin

for i:=1 to 10 do

read(xx[i],yy[i],m[i]);

sx:=0; sy:=0;

for i:=1 to 10 do

begin

sy:=sy+yy[i]*m[i];

sm:=sm+m[i];

end;

writeln('массалар центрі ',xm:3:2,', ',ym:3:2);

end.

Шешуі:

label k;

function max (a,b: real):real;

begin

if a>b then max:= a else max:=b

function min (a,b: real):real;

begin

if a>b then min:= a else min:=b

procedure xxx(a,b,c: real; var mx, mn:real);

begin

mx:=max(max(a,b),c);

end;

k:write(`3san engiz:`); readln(x1,x2,x3);

xxx(x1,x2,x3,m1,m2);

writeln(`3sannin ylkeni=`,m1:5:2);

writeln(`3sannin kishisi=`,m1:5:2);

end.

Оқушыларды ұйымдастыру .

Үйге берілген тапсырманы тексеру .

Бақылау сұрақтарына жауап беру

Бақылау сұрақтарын талдау

Үйге тапсырма беру.

Жалпы қауіпсіздік талаптары:

4. 
   Мұғалімнің рұқсатынсыз құрал-жабдықтарды орнынан қозғауға, сымдарға,
   розеткаларға, штепсельдің айырына, штекерге тиісуге тыйым салынады.
   

5. 
   Мұғалімнің рұқсатынсыз сынынқа кіруге және сыныптан шығуға болмайды.
   
6. 
   ДК-де су киіммен және су қолмен жұмыс істеуге болмайды.
   

5. 
   Корпусы мен сымдарының бүтіндігі бұзылған (ашық) ДК-де жұмыс істеуге тыйым салынады.
   
6. 
   Үстелге, ДК-дің жанына сөмке, портфель, кітап қоюға болмайды.
   Үстелде тек дәптер мен қалам ғана жатуы керек.
   

7. 
   Пернетақтаның үстіне ештеңе коюға болмайды.
   
8. 
   Компьютер сыныбында жүгіруге, ойнауға, жолдастарыңның көңілін қажетсіз аударуға, бөгде жұмыстарды істеуге тыйым салынады.
   

Мысалдар келтіру...

6. 
   айықындылық – алгоритмде жазалған әрбір әрекет анық, нақты, орындаушыға түсінікті әрі бірмәнді болуы керек (мыс: «айнымалыға нақты немесе бүтін сан беріңіз» деген жарлық дұрыс емес. Нақты мен бүтіннің бірін ғана көрсету керек);
   
7. 
   үзіктілік Алгоритмнің әрбір қадамы толық аяқталған әркеттен тұруы тиіс (мыс: «айнымалы мәнін есептеп алып оны жауап ретінде алыңыз» деген жарлықта екі қадам бірігіп кеткендіктен дұрыс емес. Дұрысы: айнымалы мәнін есептеңіз; шыққан нәтижені жауап ретінде алыңыз;)
   
8. 
   нәтижелік. Алгоритм белгілі бір уақытта есептің шешімін немесе «шешуі жоқ» деген нәтижені беруі тиіс (бұл қасиеті сақталмаса алгоритмді орындаушы «айналып» қалады)
   
9. 
   жалпылық. Бір алгоритм өзара ұқсас кез-келген есептерді шешуі тиіс.
   
10. 
    формалдылық. Орындаушы алгоритм мағанасын түсінбесе де әр жарлықты орындай отырып дұрыс нәтиже шығаратындай болу керек
    

Алгоритмді компьютерде орындау үшін оны машинаға түсінікті тілде жазамыз. Ондай тілдер өте көп. Солардың кең тараған бір түрі Паскаль. Одан басқа АЛГОЛ, ФОРТРАН, БЕЙСИК, ДЕЛФИ... т.с.с болып кете береді. Паскаль тілін 1968-1970 жылдары швейцариялық ғалым Никалус Врит оқып-үйренуге қолайлы тіл ретінде ұсыған.

Паскал тілінде программа үш бөліктен тұрады:

Түйінді сөз – мағанасы алдын ала анықталған, Паскаль тілінің құрамына кіретін ағылшын сөзі. (Оқулықтың 39 бетіндегі 2.2 кестені қара)

Идентификатор – айнымалыларды белгілеу үшін және программалау үрдісінде қолданылатын арнайы таңбалар мен белгілер көбінесе латын әріптері және цифрлар).

x=9, y01:=0.1, y02:=0.5, mektep:=’Уалиханов’

мұндағы: x, y01, y02, mektep шамалары идентификатор болып табылады.

Үйге тапсырма беру: Өтілген тақырыптарды қайталау.

№ 27 сабақ

фракталдық графика туралы түсініктер енгізу.

2. Графикалық ақпараттармен орындалатын амалдар арқылы

графикалық ақпаратты өңдеудің бір түрімен таныстыру.

3. Эстетикалық тұрғыдан көркем өңдеу дағдысын қалыптастыру.

Сабақтың түрі: Теориялық-практикалық сабақ.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру.

3. 
   Оқушыларды түгелдеу, журнал толтыру, оқушылардың дәптерлерін, оқулықтарын қарап шығу.
   
4. 
   Сынып, тақта, парта тазалығын қарап шығу, қажет болса ескертулер жасау.
   

Қысқаша сұрақ-жауап.

• 
  Ақпарат түрлері?
  
• 
  Мәтіндік ақпаратқа мысалдар келтіру,
  
• 
  Дыбыстық апқпаратқа мысалдар келтіру?
  
• 
  Кез-келген таңба компьютерде қалай кодталады?
  
• 
  Суреттер таңбаға жатпайды, олай болса оны қалай кодтайды?
  

Графикалық режимде экран жекелеген жарқырауық нүктелерге бөлінген,олардын саны монитордын мүмкіндігімен айқындалады да,онын типі мен режіміне тәуелді (мысалды,VGA типті экран үшін 16 түсті болғанда, көлденеңінен-640; тігінен-480 нүкте,ал 256 түсті болғанда, көлденеңінен -320;тігінен-200 нүкте) болады.

Атауы	Мысал	Артықшылығы	Кемщілігі
Растрлық графика		Түзетуге, әдімелеуге, нүктелерді алып тастауға н/е қоюлатуға, әр нүкте түсін өзгертуге болады.	Суретті созғанда (сыққанда) сапасы азайады
Векторлық графика		өзгерткенде сапасы жоғалмайды, көлемі растрлықтан мыңдаған есе кіші болады	Суретті нүктелермен кескіндегендей (фотосуреттей) дәл бере алмайды.
Фракталдық графика		Компьютер жадында сурет емес, оның формуласы сақтаталытын-дықтан өте аз орын алады, жылдам атқарылады,	Фотосуреттер мен көркем суреттерді айқын көрсете алмайды.