Тараз мемлекеттік педагогикалық институтының хабаршысы ғылыми-педагогикалық журнал вестник таразского государственного педагогического института научно-педагогический журнал



бет5/18
Дата27.05.2018
өлшемі6,64 Mb.
#40826
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18

Полученные данные:

Таблица1






B(мм)

C(мм)

D (мм)

λ (нм)

1

6.67

400

200

184

645.3

2

4.33

250

200

184

684.3


Математическая обработка данных:













Широкое применение найдут лазеры в научных исследованиях. Поэтому важной областью является использование перестраиваемых по частоте лазеров для спектральных исследований с высокой чувствительностью и разрешающей способностью. Наличие мощных непрерывных и импульсных лазеров позволит более совершенно провести исследования в области взаимодействия излучения с непрозрачными средами, изучить нелинейные эффекты, возникающие при прохождении интенсивного лазерного излучения через оптически прозрачные среды.

Доступность и экономическая эффективность надежного лазерного оборудования будут и в дальнейшем определять широкое практическое применение лазерной технике в промышленности.


Список использованной литературы:

  1. Применения лазеров. Под редакцией д.т.н. В.П. Тычинского, издательство “Мир”, Москва 1974.

  2. Лазеры и их будущее. Н.Соболев , Москва Атомиздат 1968.

  3. Применение лазеров в машиностроении и приборостроении. Авт.: Крылов К.И., Прокопенко В.Т., Митрофанов А.С. Л. Машиностроение. Ленингр.отд-ние,1978.

  4. Лазеры и их применение. Тарасов Л.В. Учебное пособие для ПТУ. М.: Радио и связь, 1983.

  5. Лазеры:действительность и надежды. Тарасов Л.В. М.: Наука. Главная редакция физико-математической литературы, 1985.

  6. Оптика. Ландсберг Г.С. ,Москва. Наука, 1976.-928с

  7. Оптика. Матвеев А.Н., Москва «Высшая школа», 1985-351с.


Аннотация: Мақалада лазерлер және оның құрылымдары қарастырылған. Тәжірибе нәтижесі бойынша ,лазердің толқын ұзындығын жарық интерференциясы арқылы анықтауға болатынын көрсетті.

Annotation:In the article examined lasers and their properties. Research results show,that it is possible to define length of laser radiation the method of interference of light.


940.1

Д 19
Ж. БАЛАСАҒҰН – ТАРИХ ПЕН ҚОҒАМҒА ҚОСҚАН ҮЛЕСІ
Даутбаев М. А., Мержанов С.

Тараз мемлекеттік педогогикалық институты, Тараз қ.
Орта ғасырлардағы рухани үрдіс Әлем тарихына Әл-Фараби, Қ.А. Ясауи, Сұлтан Бейбарыс т.б. тәрізді бір тума ұлдарын мәңгілік етіп жазып кетті. Солардың бірі және бірегейі, ұлы фәлсафашы, саясаткері, әрі гуманисі, жерлесіміз Жүсіп Баласағұни еді. Жүсіп Баласағұнның толық аты Жүсүф Хас-хожиб. ХІ ғасырдың алғашқы ширегінен бастап, сол ғасырдың 70 жылдарына дейін өмір сүрген адам. Жүсіп қазіргі Қазақстан жеріндегі Шу бойына орналасқан ескі қаланың бірі-Баласағұнда туған. Осыдан Жүсіп Баласағұни деп аталып кеткен. Бұл қала сол кездердегі Қарахан мемлекетінің бір астанасы, әкімшілік және сауда-саттық орталығы болған. Жүсіптің әкесі де өнер иесі, күйші-сазгер екен. О да Қарахан мемлекетінің қожасы Боғраханға (толық аты Табғач Бұғра Қарахаһан Әбу-Әлі Хасан) қызмет еткен. Ел аңызының айтуынша, ол Боғраханның аталарының бірі Хұсайын дегенге арнап «Дәрди Хұсайын («Құсайынның дерті») деген күй шығарған белгілі қобызшы бопты. Жүсіп осы талантты өнерпаз әкесінің тәлімін алып өскен. Жасынан зерделілігімен көзге түсіп, сарай қожаларының көңілін аударған. Шығыс Түркістан, Қашқар, Баласағұн, Жетісу өлкелерін билеп тұрған Боғрахан (1102 ж. өлген) Жүсіптен зор үмітті болып оны баулыған. Жүсіп кезіндегі атақты деген білім ордаларында болып, көп тілдерді үйреніп, тез жетілген. әділет жолын іздеп, алас ұрған жігерлі жас әдебиет пен ғылым салаларын жете меңгерген. Жүсіп өз кезінің білімді адамы саналған. Ол жасынан оқып, түркі тілдеріне қоса парсы, араб, қытай тілдерін жақсы білген. Сол кез әдебиетінен, тарихынан, астрономиясынан, геометриясынан, тағы басқа ғылымдарынан мағлұмат алған.

Жоғарыда келтірілген сөздерге қарағанда Жүсіп өз дастанын елу жасқа келген шақта жазған. Ал жазу, іздену жұмысымен отыз жыл бойы айналысқан. Бірақ ол дастанын 18 айда жазып шықтым деп ескерткен. Хиджраның 462 жылы немесе 1069 жылы аяқтаған.

Жүсіптің бізге тек осы «Құтты білік» дастаны ғана жеткен. Өзге жазғандарынан мілімет жоқ. Асылы, Жүсіптің өзі жазған туындылары тек бір осы дастан ғана болмас. Дастан жазғанға дейін Жүсіптің басқа әдеби туындыларының болуы ғажап емес. Керісінше, талай тамаша әдеби шығармалар дүниеге келсе де бізге жетпей тарихтың қалың қыртысында көміліп, жойылып кеткен сияқты.

«Құтты білік»-барлық түркі халықтарына ортақ орта ғасырлық зор туынды. Оның жалпы көлемі 13 мың жол (тармақ) шамасы. Дастанның алдында қара сөзбен және өлеңмен жазылған түсінік, кіріспе сөзі бар. Бұл кіріспесінде жазушы оқушысына біраз ескертпелер жасайды. Онда Жүсіп өз дастанының мазмұны мен мәнін, қалай жазылғанын түсіндіреді. Ол түсініктері төмендегідей:

«Құтты біліктің» мазмұны ақылға, парасатқа толы, оның әрбір жолы Қытайдың данышпан ақындарының өлеңдерімен, үндінің нақылдарымен безендірілген. Бұл кітаптың дана жолдарын оқыған адамдар ақыл-ойға кенеледі, жетіле түседі.

Оның есімімен әлемге танытқан «Құтты білік» кітабы сол уақыттағы әлем халықтары жаңадан танып келе жатқан түркі халықтарының тілінде жазылған алғашқы энциклопедиялық еңбек болатын. Бұл поэма түркі өркениетінің тілдік сана-сезімінің өрлеуінің, олардың саяси санасының қалыптасуының белгісі болған маңызы зор ескерткіш. Менің ғылыми баяндамамның негізгі бағыты оны ұлы Ж. Баласағұнидің саяси ой-пікірінің гуманистік, ізгілік, адамгершілік мәселелері жайында өрбиді. Шын мәнінде бұл ғұламаның дастаны саяси және ғибрат, өсиет, ақыл ретіндегі трактат, ізгілікке, имандылыққа үндейтін, сол рухта жазылған туынды.

Ж. Баласағұни өз шығармасының негізгі тірегі етіп әділдік, бақыт, ақыл, ізгілік секілді игі қасиеттерді алған. Ол әділдікке «Күнтолды» (Ел басшы), Бақытқа «Айтолды» (уәзір), Ақылға «Өдүлміш» (уәзірдің баласы), Игілікке «Оғдүрмыш» (уәзірдің інісі) өсімдерін береді.

Бұл қасиеттерді жеке-жеке сипаттаған автор олар бір-бірінен тәуелсіз өмір сүргенде адамды бақытқа жете алмайды деген қорытынды жасайды. Төртеуі бірлік пен ынтымақта болғанда ғана адамдар бақытты өмір сүре алады. Билеушінің бақыты халықпен бірге, халықтың бақыты билеушінің басты мұраты болуы тиіс. Бақыт жекелеген адамдарға ғана тән ұғым емес. Ол көпшілік сипатқа ие.

Ж. Баласағұни «Құтты білік» поэмасында мемлекеттік басқару әдістеріне адамгершілік, ізгілік принциптерін, қоғамдық-саяси мәні бар түрлі ережелер мен заңдарды, әдет-ғұрыптар, әлеуметтік-экономикалық, мәдениет т.б. мәселелерді өз дәуірінің талап-тілектері тұрғысынан жоғары дәрежеде көрсете білді. Поэманың басты идеясы төрт принципке негізделген. Біріншісі-мемлекетті дұрыс басқару үшін қара қылды қақ жаратындай әділ заңның болуы, екіншісі-бақ-дәулет, яғни елге құт қонсын деген тілек, үшіншіден-ақыл-парасат, төртіншісі-қағанат, ынсап мәселелері исламдық тәртіп негізінде жасалынды.

Ж. Баласағұни «Құтты білік» поэмасында: 4 нәрсе бар, аз деп ұғып киімге, Дана айтқан сөзді түйін зейінге. Бұл төртеудің біреуі жау, бірі-өрт, үшіншісі тіршіліктің торы дерт, бұлардан басқа біреуі бар, ол-білім. Осал көрме төртеуінің ешбірін деп жазады.

«Төрт тұғырлық» өлшемдік қағида «Құтты біліктің» құрылымдық арқауы. Күнтуды (Әділет), Айтолды (Дәулет), Өздұлміш (Ақыл), Оғдұрмыш (Қанағат) бір-бірін қисынмен толықтырып отыратын кейіпкерлер. Күнтуды Елік-орталық кіндік тұлға, себебі ізгілікті қоғамның мәңгіліу арқауы-әділеттілік. Ол-ана сүтімен сүйекке сіңетін қасиет. Ал ақыл да, дәулет те, қанағатшылық та жүре бітер қасиеттер. Оның үстіне тұрақтылықпен ерекшеленбейді. Дәулет баянсыз, тұрақсыз түлеп жаңғырып отырады. Ақыл адамға да, арманға да бітеді, қанағат сараңдықпен де шектелуі мүмкін. Олардың ешқайсысы да жеке-дара өмірге тұтқа бола алмайды. Төртеуі бірлікке жеткен жағдайда ғана халық бақытқа кенеледі. Бектің бақыты халықтың бақыттылығында, бақыт жеке басқа ұғым емес. Ол халықтық сипаттағы ұғым. Өз халқын бақытқа жеткізген билеуші ғана бақытты болады. «Құтты біліктің» мазмұны осындай үштік қағидада барынша көп қолданылады. Ол бойынша мемлекет: халықтан, қазынадан, әскерден тұруы тиіс. Ал халықтың өзі үшін буыннан-байлардан, орталардан, кедейлерден тұрады. Бектің мақсаты-кедейлерді ортаға, ортаны байға жеткізу. Бұл қағида қазіргі Қазақ мемлекетінің негізгі ұстанымы мен мақсат-міндеттерімен үндесіп жатыр десек қателеспейміз.

Ел билеу тек жақсы заңдар мен ережеден тұрмайды. Жүгенсіз кеткендер мен бұзақыларға күш қолданбаса, мемлекеттің тыныштығы мен тұтастығы сақталмайды. Билеуші әділдіктен, заңнан аттамаса ғана қоғамда сый-құрметке ие бола алады. Саясат, Баласағұнидың айтуынша, мемлекетті басқарудың сан қилы әдістерін игеру, алуан мінезді қоғамды уыстан шығармау, тентекті тиып, әлсізді қорғау, қажетті жағдайда күш те қолдана білу. «Саясатпен жұртын, заңын түзетер, саясатпен елін-жерін күзетер. Бұл саясат бек қақпасын зерлейді, саясатпен бектер елін жөндейді. Ел байлығы саясатпен арылар,алаяқтар есебінен жаңылар». Икемді де,ойлы саясат мемлекеттің гүлденуі мен халық мүддесіне қызмет ете алады.

Мемлекеттік басқару әдістері мен билеушінің қасиеттері туралы ақыл-кеңестерді Италияның ортағасырлардағы мемлекеттік қайраткері,білгір заңгері Н.Макиавеллиден бес ғасыр бұрын айтқан Ж.Баласағұни «саясат-өнер ғана емес,ол-білім мен даналық»,-деген қорытынды жасайды. Бірақ оның ел билеу әдісі туралы көзқарасының Макиавеллиден басты айырмашылығы сол Ж.Баласағұни билеушінің қатыгездігі мен алдап-арбауын сөз етпейді. Ол ел билеуде зорлық тәсілге қарағанда халық жүрегіне жол таба білуді ұсынады. «Қалың елдің қарапайым жүрегі, соны білсең, сияпатың жүреді». Баласағұни халықпен үнемі араласу, оның көңіл-күйін назардан қалдырмау билеуші беделін көтереді деп есептейді. Н. Макиавелли де саяси билікті жүзеге асырудың міндетті ережелерінің бірі-қол астындағылардың сеніміне ие болу деп есептеген болатын. Бірақ ол сүйіспеншілік пен қорқыныштың біреуін ғана таңдау қажет болғанда екіншісіне басымдық берсе, Ж. Баласағұни халық жүрегіне жол табуды алдыңғы орынға қояды.

Қазіргі билік басындағылардың да Баласағұни мұраларынан үйренері көп-ақ. «Жай халықсыз болмайды іс те, жайлап сөйлес, жөнсіз билеп-төстеме» және т.б. Бірақ бұл ережелер заңды бұзғандар мен мемлекетке опасыздық жасағандарға аяушылық жасау дегенді білдірмесе керек... Мемлекет басшысы халықтың бақылауында болу керек. «Ел патшаны сақтап, құлқын түзетсін, патша елдің жанын, тәнін сүзетсін».

Мемлекетті заң арқылы басқару ғана адамдардың теңдігін орнатып, ізгі қарым-қатынастар жасауға жағдай жасайды. Баласағұни шығармасындағы Күнтолды да (патша) заңды құрмет тұтады. Ол туралы шығарма авторы заң түзелді, дүние шыншыл жайланды, әділ заңмен аты аңызға айналды деп жазады және әділдіктің өлшемі, басшылықтың сүйеніші, мемлекеттің арқауы-әділ заң деген тұжырым жасайды.

Билеуші мен қоғам мүшелері арасындағы қарым-қатынастың реттелуі екі жаққа да байланысты болмақ. Бұл мәселеге айрықша көңіл бөлген Баласағұн халықты қоғамдағы өзгерістерге ықпал ете алатын күш деп білді. «Қара халықтың қарны тойса, тілінен ерік кетеді», «халық тарықса, үкімет жұтайды», «Көш басы қайда барса, соңы да сонда барады», «Халық бүлінсе, саясат оны түзейді», «Әкімнің ақылы болса, қараның қақысы бар», «Уәзір жауыз болса, ел мен халық бұзылар», халықтың ашу ханды да тақтан ұшырады.

Халықтың құқы мемлекет заңымен және тәртібімен қорғалса ғана әділетсіздік болмайды. Үкіметтің міндеті халықты қайыршылық күйге жеткізбеу. Ал бұндай жағдайды болдырмау үшін жеке адамның да, әлеуметтік топтың да мүдделері мен мінез-құлқын әрдайым зерттеп, қадағалап отыру қажет. Бұқара халықпен үнемі араласу, олардың тұрмыс жағдайын, мұң-мұқтажы мен өтініштерін ескеру билеушілердің назарынан тыс қалмауы тиіс. Әр топтың мүддесі де, қарекеті де әртүрлі, сондықтан да олардың әрқайсысымен сөз табысып, ортақ келісімге келу билеуші қасиеттерінің бірі...

Ж. Баласағұни мемлекетте тұрақтылық пен үйлесімділік, молшылық пен бақыт, әділдік, ізгілік пен заңдылық үстемдік құруы үшін олардың әрқайсысын не істеу керектігін және неден тартынуы жөнінде кеңестер береді. Тәлім-тәрбиелік маңызы бар бұл шығарма сол дәуір үшін идеологиялық құжат қызметінде атқарды. Оның мақалға айналған көптеген ережелері мен сөздері бүгінгі күнге дейін мәнін жойған жоқ.

Сақтық қылсаң тіліңе, бұзылмайды тісің де. Жақсы болғың келсе, жаман сөз айтпа. Көп сөйлеме, аз сөйле. Он мың сөздің түйінін он сөзбен шеш. Адам екі нәрседе қартаймайды: бірі-қайырымды ісі, екіншісі-мейірімге толы сөзі. Адам өледі, сөзі қалады, сөзімен бірге өзі қалады. өлмей өмір сүре бергің келсе, жақсы іс пен дана сөз қалдыр. Адам көркі-сөз. Адамның сәні бетінде-беттің сәні көзінде. Ой көркі-ақыл, сөз көркі-нақыл.

Дана адамның сөзі де, ісі де бір жерден шығады. Ол барлық жағынан әділет үлгісі болуға тиіс деп біледі. Тауып айтылған өнегелі сөзге берер бағасы зор: «Алтын мен күміс байлық емес, тауып сөйлей білген байлық. Дүниеде ешнәрсе де баянды емес, тек жақсы сөз ғана баянды».

Баласағұн – философ ретінде және тәрбиелік тағылымға толы педагог ретінде атына өшпес мұра, тәрбиелік дәстүр, өнеге қалдырған адам. Оның үйретуінше, адамның жетіліп, қалыптасуы, оның ішінде жастар тәрбиесі – қоғамдық жағдайлардың, айнала ортаның ықпалымен, оң әсерімен тәрбие арқылы және адам табиғатынан, туысынан – дүниеге келуімен бірге болатын қасиеттер арқылы қалыптасады. Оның ішінде адамның өсіп-жетілуінде, оның дүниеге келуі мен ілесе келетін қажетті кейбір сапалар мен қасиеттердің болатындығын мойындады. Өзінің «Құтты білік» деген еңбегңнде бұл қасиеттер мен сапалар даяр күйінде бола қалған адам ақылының, мінез-құлқының дарындылықтары емес, ол туыстан ілесе жүретін ерекшеліктер сол дайындықтардың дамуына себепкер ғана бола алады. Бұл нәсілдік ерекшеліктер адамның өзі өмір сүретін қоғамдық жағдайлар арқылы және сол адамның қабылдайтын тәрбиесі, тәрбиенің жүзеге асыратын – еңбек арқылы сақталады және жетіледі деп үлкен философиялық тұжырым педагогикалық метрәнді тағылым жасаған адам. Баласағұн орта, айнала, дүние, әлем, қоршаған орта мен өмір деген ұғымдарды жете қолданған. Ой-тұжырымдарына қарағанда сол ұғымның барлығы қазіргі қоғам деген мағынаға, ой жүйесіне, пікірге толық сай келеді. Ол еңбекті сол кездегі, өзі өмір сүрген ортадағы қарым-қатынас құралы деп пайдаланған. Ғалым Ж.Әбиев Жүсіп Баласағұнның тәрбие тағлымының бастау боларлықтай мына бір пікірді келтіреді: «Тәрбиенің барлық ұждаһаттылығы, саласы мен түрі... Өз ара ұйымдасқан, ұйымшыл, тату да тәтті адамдар құрамын. Толықтыратындай биікке көтерілу қажет. Тәрбие өз кезегінде, әсері мен ықпалында – мирасқорлы, пайдалы еңбектің көзі болу шарт» деп ой түйеді.

Жүсіп Баласағұн бүгінгі күні маңыздылығын жоймаған жалпыадамзаттық, адамгершілік ұстанымдарды зерттеді. Біз жас ұрпақты осы ұстанымдарға сүйене отырып тәрбиелеуіміз керек.


Пайдаланған әдебиеттер:

1. Ж.Баласағұнидің «Құтты білік» еңбегінің тарихи-педагогикалық мәні // Қазіргі кезеңдегі тұлғаның үйлесімді дамуына қатысты өзекті мәселелер: халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. – Астана: ҚазМАТУ баспаханасы, 2007. – Б.32-35.

2. Ж.Баласағұнидің педагогикалық теориясының мәні // 12 жылдық білімге көшу жағдайында оқушыларды оқыту мен тәрбиелеудің өзекті мәселелері: аймақтық ғылыми-практикалық конференция материалдары. - Қарағанды: «Санат-Полиграфия», 2008. – Б.95-97.

3. Ж.Баласағұнидің педагогикалық ілімі. - Зияткерлік меншік объектісін мемлекеттік тіркеу куәлігі. - №365, 06.08.2008 ж. (Б.Әбдікәрімұлымен авторлық бірлестікте).


Аннотация. Исследовать сочинения и творчество Жусипа Баласагуна.

Annotation. To investigate compositions and work of Zhusip Balasagun


УДК 54.26: 15
ПРОБЛЕМЫ ВХОЖДЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН В ВТО (ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ОПЫТА КИТАЯ)
Джаманбаев С.

Специализированная школа для особо одаренных детей, г.Тараз
Курс на создание открытой экономики, провозглашенный в Казахстане с началом перестройки, предусматривал, прежде всего, развитие торгово-экономических отношений с Западом, откуда предполагалось получить необходимые для модернизации экономики технологию, кредиты, инвестиции в обмен на экспортные товары - не только традиционные топливно-сырьевые ресурсы, но и продукцию сельского хозяйства, перерабатывающей промышленности, в том числе наукоемкую. Эта задача была главной и в процессе формирования стратегии внешнеэкономической деятельности Казахстана. Между тем процесс формирования новой глобальной структуры мирохозяйственных отношений, основанной, прежде всего на существенно обновленной (в результате “уругвайского” раунда Генерального Соглашения по тарифам и торговле (ГАТТ)) многосторонней системе международной торговли, продолжается и ускоряется.

Центральное место в регулировании системы международных экономических отношений занимает Всемирная торговая организация (ВТО). Устанавливаемые ВТО нормы являются, по существу, международным торговым законом. Находясь вне общего правового пространства, не будучи членом этой организации, любая страна обрекает себя на положение аутсайдера в международной торговле, ибо к ней не применяются общие правила. Абстрагирование Казахстана от участия в этом процессе способно лишь усугубить его и без того трудное положение. Поэтому в рамках осуществляемой в стране экономической реформы одной из важнейших задач является вступление Казахстана в ВТО.

ВТО представляет из себя сложный и разветвленный механизм, в котором участвуют сотни переговорщиков, экспертов в различных областях экономики и права, и который находится в постоянном движении и развитии. Особенность ВТО в сравнении с другими международными организациями заключается в том, что переговоры в ВТО касаются миллиардных сумм, поскольку в их результате устанавливаются правила экспорта и импорта товаров и услуг, непосредственно затрагивающие интересы потребителей, производителей и конкретных компаний.

ВТО – одна из наиболее влиятельных организаций мирового уровня, вырабатывающая правила международной торговли для обеспечения ее максимально возможной предсказуемости и свободы, а также справедливого разрешения споров между странами-участницами по любым вопросам, касающимся торговли и торговых барьеров.

Целью ГАТТ являлось обеспечение безопасности и предсказуемости международных торговых отношений путем ликвидации таможенных и других торговых ограничений; устранения всех форм дискриминации в международной торговле с целью повышения уровня жизни, обеспечения полной занятости; повышения реальных доходов и спроса, улучшения использования сырья, роста производства и торгового обмена.

ГАТТ основывалось на следующих принципах:

1. торговля без дискриминаций;

2. защита посредством таможенных пошлин;

3. стабильная основа для торговли путем замораживания таможенных ставок;

4. поощрение справедливой конкуренции;

5. количественные ограничения на импорт

6. консультации и разрешение споров;

7. региональные торговые соглашения;

8. льготный режим для развивающихся стран.

В настоящее время ВТО является главной международной организацией, регулирующей торговлю товарами, услугами и интеллектуальной собственностью. Это регулирование заключается в реализации согласованных принципов поведения стран в международной торговле и комплексе мероприятий, проводимых под эгидой ВТО с участием большинства стран мира. Наиболее важные принципы, на которых строится многосторонняя торговая система, следующие:

Торговля без дискриминации – страны не должны предоставлять кому-либо лучший торговый режим по сравнению с тем, какой они предоставляют всем остальным странам, и не должны предоставлять лучший режим своим национальным товарам по сравнению с иностранными. В рамках ВТО предусматривается взаимное предоставление всеми странами режима наибольшего благоприятствования (РНБ), закрепленное в ст. 1 ГАТТ, также как и в соглашениях по торговле услугами и интеллектуальной собственностью, как правило, означающее обязательство распространить на третьи страны все льготы и привилегии, предоставляемые одному из торговых партнеров.

Либерализация международной торговли – проведение многосторонних переговоров по снижению таможенных тарифов и устранению других препятствий на пути международной торговли.

Применение мер, ограничивающих импорт, только на основе правил ВТО – отказ стран от использования протекционизма как средства торговой политики. Однако либерализация торговли и соблюдение правил ВТО не означают, что страна полностью лишается законной возможности защищать в случае необходимости свой внутренний рынок. Арсенал защиты внутреннего рынка, предусмотренный правилами ВТО, весьма широк. Он включает: защитные меры – временное ограничение импорта определенного товара в случае, когда его масштабы наносят или угрожают нанести серьезный ущерб отечественным товаропроизводителям; антидемпинговые пошлины применяемые против конкретного источника демпинга, защитные пошлины; компенсационные пошлины, применяемые против экспорта товара, экспорт которого субсидируется в явной или скрытой форме.

Пресказуемость торговой политики – проведение торговой политики в соответствии с установленными правилами и недопущение одностороннего нарушения принятых на себя обязательств. Страны, инвесторы, корпорации должны быть уверены, что тарифы, нетарифные ограничения, прочие инструменты торговой политики применяются странами в стоответствии с определенными ВТО правилами. Главным механизмом обеспечения предсказуемости торговой политики является связывание тарифов, принимаемое страной обязательство не увеличивать ставку импортного тарифа сверх установленного предела.

Содействие конкуренции – принцип ВТО, означающий отказ стран от использования несправедливых методов торговой политики таких, как демпинг (экспорт по ценам ниже справедливых рыночных), экспортные субсидии.

Если страны вступают в ВТО и подписывают его основные документы, это означает, что они обязуются соблюдать заложенные в нем принципы.

Подписанное в результате Уругвайского раунда Генеральное соглашение по торговле услугами – ГТУ, входящее на правах приложения в соглашение о ВТО, является главным международным документом, регулирующим международную торговлю услугами в целом и на финансовом рынке в частности. Документ определяет торговлю финансовыми услугами как предоставление услуги с территории одной страны на территорию другой страны и покрывает все виды финансовых услуг, кроме предоставляемых правительством. Соглашение определяет, что международная торговля финансовыми услугами, также как и торголвя товарами, должна основываться на принципе режима наибольшего благоприятствования; отношение к финансовым услугам, предоставляемым нерезидентами на внутреннем рынке зарубежных стран должно исходить из национального режима, т.е. быть недискриминационным, транспарентным (страны обязаны публиковать все новое в регулировании, относящееся к торговле финансовыми услугами, и извещать другие страны о нем); обеспечивать активное участие развивающихся стран в международной торговле финансовыми услугами. Тем самым ГТУ распространяет принципы ГАТТ на новый сегмент международной торговли, который составляет 20-25% ее объема.

Особенностью ГТУ является то, что на первом этапе оно закрепило существующий статус-кво в области торговли финансовыми услугами, т.е. страны договорились начать переговоры о либерализации торговли финансовыми услугами и существующего положения вещей, по возможности не осложняя текущее регулирование. Национальный режим иностранным финансовым услугам в соответствии с ГТУ предоставляется не автоматически, а на основе переговоров. Принимающая страна может оговорит ограничения доступа услуг на свой рынок путем наложения ограничений на способ их доставки, на торговлю, потребление услуг за границей, коммерческое присутствие в принимающей стране, на передвижение лица, предоставляющего финансовые услуги и пр. Движение финансовых услуг может также ограничиваться на основе соглашения между предоставляющей и принимающей страной, на основе критериев профессиональной квалификации лиц, их оказывающих, соответствия финансовых услуг национальным стандартам или путем лицензирования. В ГТУ включены обязательства сторон не накладывать ограничения на международную торговлю финансовыми услугами в следующих формах: квоты на объем предоставляемых финансовых услуг; ограничения на стоимость финансовых услуг; ограничения общего числа организаций, предоставляющих финансовые услуги; ограничения числа физических лиц, которые предоставляют финансовые услуги; ограничения юридических форм, в которых могут быть зарегистрированы организации, предоставляющие финансовые услуги; ограничения на участие иностранного капитала в организациях, предоставляющих финансовые услуги.

В частности, в разделе пять ГТУ содержится положение о создании 《Комитета по торговле финансовыми услугами》.

Приложение о финансовых услугах (преимущественно о банковских и страховых) дает определение финансовым услугам, разбивая их на следующие категории:



  1. все виды страхования, включая перестрахование;

  2. все виды банковских услуг;

  3. финансовый лизинг;

  4. гарантии и обязательсва;

  5. все виды торговли драгоценными металлами и финансовыми инструментами;

  6. участие в выпусках всех видов ценных бумаг;

  7. управление финансовыми активами;

  8. предоставление и передачу финансовой информации и ее обработку, включая соответствующее программное обеспечение;

  9. консультирование, посредничество и 《другие вспомогательные услуги》по всем видам финансовых услуг.

Приложение о финансовых услугах разрешает членам ВТО принимать

меры для зациты инвесторов, держателей вкладов и полисов, и для защиты целостности и стабильности финансовой системы. В отношении доступа к рынку договоренности относятся также к членству или к участию в маморегулирующися структурах, к ценным бумагам или срочным переводам.

В приложении о финансовых услугах не трубуется детального раскрытия информации, относящейся к делам и счетам индивидуальных клиентов или другой какой-либо конфиденциальной информации.

Можно выделить следующие положительные моменты для экономики и повышения уровня жизни населения Китая после вступления страны в ВТО:

- расширение экспорта;

- увеличение импорта;

- приток иностранных инвестиций;

- развитие производства в стране;

- уход от дискриминационных мер США в американо-китайской торговле;

- рост занятости внутри страны;

- интеграция в мировую экономику;

- расширение объемов услуг

В то же время были определены и отрицательные моменты, которые оказывают негативное влияние на развитие китайской экономики после вступления в ВТО. К ним относится в первую очередь необходимость взять на себя различного рода обязательства, связанные с отказом от протекционистских мер в отношении производимой в Китае продукции, неконкурентоспособной с зарубежными аналогами.

Такого рода обязательства могут сдерживать развитие производства в ряде отраслей экономики с более высокой себестоимостью продукции, чем среднемировой уровень. В работе выделено шесть обязательств такого рода:

- снижение таможенных пошлин;

- ликвидация части внетаможенных барьеров;

- увеличение транспарентности (прозрачности) торговли;

- открытость сферы различных услуг;

- необходимость защиты интеллектуальной собственности;

- снятие ограничений на иностранные инвестиции.



Международный обмен товарами и услугами в современных условиях
характеризуется усиливающимися и противоречивыми процессами глобализации мировой экономики, которые представляют собой качественно
новый уровень интернационализации экономической жизни, новый этап
международного сотрудничества, охватывающий все больше и больше стран
мира.

Глобализация несет с собой выгоды от усиливающейся экономической интеграции, расширяя международный товарообмен и, вместе с тем, несет с собой новые общие глобальные проблемы в экономической, политической, экологической, социальной, демографической и др. сферах.

Главной международной организацией, регулирующей мировую торговлю, является ВТО, которая была создана в результате «Уругвайского раунда» переговоров в рамках ГАТТ. Основополагающими принципами и правилами ВТО являются: предоставление режима наибольшего благоприятствования во взаимной торговле на не дискриминационной основе; взаимное предоставление национального режима услугам иностранного происхождения; транспарентность законодательства и торговой политики государств-участников; разрешение торговых споров путем консультаций и переговоров и т. д. Главным направлением деятельности ВТО является обеспечение равного и свободного доступа товаров и услуг на рынки его участников.



Политика импортозамещения должна проводиться рационально, и применяться не ко всем отраслям промышленности, а только в отношении отдельных и стратегически важных. Это обусловлено тем, что «мягкий климат» для отечественного производства может быть чреват негативными последствиями. Можно сделать вывод, что политика импортозамещения должна проводиться сбалансировано, и государству следует найти компромиссную позицию, чтобы импортозамещение не было однобоким, и в то же время приносило пользу отечественным предприятиям.

Анализ динамики и состояния внешней торговли Казахстана позволяет прийти к следующим выводам:



  • произошли позитивные сдвиги в экономическом развитии и улучшение торгового баланса Казахстана в силу ряда благоприятных факторов: роста мировых цен на сырьевые товары; девальвации национальной валюты; оживлению в промышленности; грамотной налоговой и макроэкономической политике;

  • несмотря на положительные тенденции, во внешнеторговой политике Казахстана существуют проблемы: товарная структура экспорта продолжает носить сырьевую направленность; импорт, напротив, традиционно представлен готовой продукцией. Низкий удельный вес инвестиций в реальный сектор экономики, и, как следствие, отечественное машиностроение, химическая промышленность, сельское хозяйство, нефтеперерабатывающая промышленность не развиты в той мере, в какой могли бы.

Все государства с переходной экономикой включаются в мировые интеграционные процессы в разной степени и с разным успехом. Некоторые добились большой степени либерализации и уже вступили в ВТО: Латвия, Эстония, Грузия, Кыргызстан, Молдова. Другие активно ведут переговоры с ВТО и приводят свои экономические системы, торговые режимы, нормативную базу в соответствие с мировыми стандартами: Россия, Азербайджан, Казахстан, Украина и др. Отдельные страны медленно включаются в мировые торговые процессы и не собираются вступать в ВТО в ближайшем будущем: Узбекистан, Таджикистан, Туркменистан.

Казахстану необходимо и целесообразно использовать их опыт и извлекать уроки для своего успешного включения в интеграционные процессы, как регионального уровня, так и общемирового масштаба.

На наш взгляд, в современных условиях внешнеторговая политика Казахстана должна быть четко продуманной, скоординированной, должна находить баланс интересов внутреннего и внешнего развития, должна быть средством достижения экономического роста и включения страны в мирохозяйственные связи, при этом, не ущемляя интересы отечественного производства.

Вступление Казахстана в ВТО имеет преимущества, чтобы Казахстан мог получить реальные выгоды от вступления в ВТО правительству необходимо решать следующие проблемы разрабатывать и совершенствовать законодательную базу в сфере внешнеэкономической деятельности;

  • создавать благоприятные условия для нормальной и эффективной работы промышленных предприятий, малых и средних фирм;

  • снизить налоговое бремя для отечественных производителей;

  • стимулировать привлечение иностранных и внутренних инвестиций в реальный сектор экономики;

  • поднимать и развивать перерабатывающие отрасли промышленности и сельское хозяйство.

Вступать в ВТО нужно, но желательно это сделать совместными усилиями, то есть вместе с партнерами по региональной экономической группировке, например, Таможенному союзу. Групповое членство в этой организации даст возможность странам регионального союза совместно отстаивать общие интересы и выдвигать собственные требования, инициативы в ВТО. Нужно постоянно консультироваться с членами Таможенного союза, переименованного в ЕврАзЭС, ЦАЭС, чтобы сблизить позиции и сгладить противоречия.

Исходя из стратегических, политических и экономических условий в стране, Казахстану необходимо грамотно вести переговоры в рамках Рабочей Группы ВТО. Необходимо отстаивать свою четкую и взвешенную позицию в вопросе вступления в Организацию, способствуя развитию и поддержке экспортоориентированных отраслей и расширению международной торговли, одновременно защищая интересы отечественных производителей и те отрасли экономики, которые нуждаются в поддержке государства.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет