Техникалық және кәсіптік білім беру Алматы қаласының Денсаулық сақтау Басқармасы

Техникалық және кәсіптік білім беру Алматы қаласының Денсаулық сақтау Басқармасы ШЖҚ МКК «Медициналық колледж»		Техническое и профессиональное образование ГКП ПХВ «Медицинский колледж» Управление здравоохранения г.Алматы
ЦӘК Терпиядағы МІ «Физиотерапия және массаж» пәнінен дәрістер

Емдік дене шынықтыруды жүргізу орнын ұйымдастыру. ЕДШ жалпы
негіздері.
Емдік дене шынықтыру - бұл жеке медицина пәні бойынша аурудың жұмыс қабілетін қалпына келтіру және оның алдын алу, емдеу үшін қолданады.
ЕДШ ерекшелігі:

1. 
   ЕДШ - емдеудің барлық сатысында қолданады
   
2. 
   Күрделі жаггығуларды жай түрге бөлу
   
3. 
   Құралмен, құралсыз
   
4. 
   Науқас белсендібар ынтасымен қатысу керек
   
5. 
   Үйрету және жалпы гигеналык тәрбие беру
   
6. 
   Жас шамасына бөлмеу
   
7. 
   Ерте қолдану
   

ЕДШ төрт негізгі механизмі:

1. 
   Тонусын көтеру - дене шынықтырудың, әлсіреген жүйемен мүшелерге эсері
   
2. 
   Трофикалық - дене шынықтыру қан жэне лимфа айналысып жақсартады /
   
3. 
   Компенсация - уақытша жэне түрақты
   
4. 
   Патологиялық - өзгерген жүйені қалыпқа келтіру
   

ЕДШ әдісі:

1. 
   Комплексті емдеу
   
2. 
   Спецификалык емес терапия - жаттыгулар коздыру аркылы, ағзаның жалпы реакциясын тудырады
   
3. 
   Патогенетикалық терапия - жаттығулар патологиялық процесті баяулатады
   
4. 
   Функционалды терапия - ЕДШ организмнің өмір сүру жағдайын жақсартады
   

ЕДШ түрлері:

1. 
   Емдік жаттығу процедурасы немесе сабақ жүргізу
   
2. 
   Таңертеңгі гигиеналық гимнастика (ТГГ)
   
3. 
   Емдік жүру (терренкур)
   
4. 
   Емдік жүгіру
   
5. 
   Жүзу
   
6. 
   Қимыл ойындар
   
7. 
   Жалпы емдік жүмыстар (денсаулық тобы)
   
8. 
   Жеке сабақтар
   

9) Емдік, еңбек терапиясы
ЕДШ негізгі өткізілуі жеке немесе топпен сабақ өткізу Сабақ үш бөліктен тұрады

1. 
   Кіріспе.- Жай жаттығулар қолданылады, ағзаға негізгі бөлігіне түсетін күшке дайындау уақыты 10-20%,
   
2. 
   Негізгі Мүшелерге шынықтырумен эсер ету. Уақыты 60-80%.
   
3. 
   Қорытынды. Жай жаттығулар қолдану, тыныс жаттығулары жэне тыныштану, күшті әлсіреу бастапқы қалыпқа түсіру 10-20%.
   

ЕДШ принциптері:

1. 
   Ынтасымен белсенді
   
2. 
   Жол ашықтық, көрнекті
   
3. 
   Жайлап, жүйелі, кезекпен
   
4. 
   Жүйелі тұрақты
   
5. 
   Жеке '
   

ЕДШ тәсілі: ДШ-у, өзін-өзіне массаж жасау, тыныс жаттығу, психотерапия (сендіру)

1. 
   Дене шынықтыру:
   

а) Жалпы дамыту - ынталы, ынтасыз

6. 
   Тыныс жаттыгу - статикалык, динамикалық
   

в) аранайы - ынталы, ынтасыз
г) идеомоторлы - (оймен жасалатын)
д) релаксацпионды (денені босаңсыту)
ж) импульсті - бағытты қозғалуға
з) координациямен тепе-теңдікке
к) корригизмі (келбетті дүрыс ұстау)

2. 
   Спортты - іс жүзінде қолдану
   

а) тұрмыстық
б) еңбектік
в) спорттық жарысу элементтерінсіз

2. 
   Ойындар
   

а) бір орында
б) аз қозғалатын
в) қозғалатын
г) спортты
ЕДШ қарама-қарсы көрсеткіштері:

1. 
   Аурудың жедел сатысында
   
2. 
   Жалпы ауыр хал-жағдайда
   
3. 
   Көп қан кету қатерінде
   
4. 
   Күшті ауырсыну, жоғары температурада
   
5. 
   Қатерлі ісіктің консервативті емінде
   
6. 
   Психикалық ауру
   
7. 
   ЭТЖ жоғарылағанда
   

ЕДШ сүрақтарын шешу үшін кейбір қозғалыс техникасын жэне жеке структурасының мағынасын білу керек:

1. 
   Бастапқы қалыпты жағдай (БҚЖ) - отырып тұрып, жатып, қол-аяқтың жағдайын көрсету
   
2. 
   Қозғалыс қарқыны - жайлап, орташа, тез
   
3. 
   Қозғалыс амплитуд асы - жазу, жүмылу бүрыштары
   
4. 
   Жылдамдылық, күш, біртегістікте
   
5. 
   Тыныс алу жаттығулары мен эмоционалды фактор
   

Таңертеңгі гигиеналық жаттығулар (ТГЖ)
Мақсаты: ағзаны қоздыру, жалпы тонусты, көңіл-күйді көтеру, организмді жұмыс жағдайна дайындау.
Жаттығу сатысының ауырлығы:
1 - майда буындар жэне тыныс алу жаттығулары '
2- орташа және ірі буындар жаттығулары
3- дене бүлшық еттің жаттығулары, жүру, жүгіру секіру
Әдістері:

1. 
   БЖ - түрегеліп тұрып
   
2. 
   Ынталы
   
3. 
   Ынталылығы орташа
   
4. 
   Жаттығуларды 6-8 рет қайталау
   
5. 
   Жүгіру мен секіруді қолданбау
   
6. 
   Затпен және затсыз
   
7. 
   Негізгі бөлімді соңында жүргізу
   
8. 
   Жаттығулардың басында және соңында тыныс жаттығулармен аяқтау
   

Шамамен қолданылатын комплекстер:

1. 
   ші жаттығу - БЖ аяқты иық аралығындай ашу, қол түсірілген, тыныс алу - шығару, қолды алға үстау, саусақтарды жұмып-ашу.
   
2. 
   ші жаттығу - БЖ қолды иықта, үстап, иык буындарын алға және артқа айналдыру.
   
3. 
   ші жаттығу - БЖ қолды белде ұстап, денені екі жанына еңкейту, аяқ иық аралығында, оңға 2 рет, солға 2 рет. 6-8 рет
   

'

4. 
   щі жаттығу - БЖекіаяқбірге, қолтүсірілген, оңаяқартқа. Екіқолдыжоғарыкөтеріп, тынысалу, еңкейгендетынысшығару
   
5. 
   ші жаттығу - БЖекіаяқтыбірге, қолбелде, дененіоңға, солғаайналдыру.
   
6. 
   шы жаттығу - БЖекіаяқбірге, қолбелде, қолдыоңжаққа, солжаққасозыпотырып - түру, қолменбіргеденені - оңға-солғабұру
   
7. 
   ші жаттығу - БЖаяқиықбойында, қолбелде, кезек-кезекқолдыекіжаққасозып, дененібұру.
   
8. 
   шы жаттығу - БЖмықындыжоғарукөтеріпжүру, немесетізеніартқа
   

салу

9. 
   шы жаттығу - БЖ аяқ иық бойында, қол түсірілген кезекпен екі қолды жоғары көтеру.
   
10. 
    шы жаттығу - аяқ иық бойында, қол белде, бұрылу немесе еңкею, немесе басты айналдыру.
    

11 -ші жаттығу- БЖ тыныс жаттығулары