Технологиялық Өлшеулер мен аспаптар
КТТ мен кешенді жұмыс жасайтын өлшеу құралдары
жүктеу/скачать 0,61 Mb.
|
Коммерциялық емес акционерлік қоғам
- Бұл бет үшін навигация:
- 7 дәріс. Жылулық сәулеленуді өлшеу
| 6.2 КТТ мен кешенді жұмыс жасайтын өлшеу құралдары
КТТ мен бірге жұмыс істейтін өлшеу құралдары: а) көпірлер (теңестірілген және теңестірілмеген); б) логометрлер в) нормалаушы түрлендіргіштер. 6.2.1 Теңестірілген көпірлер Теңестірілген көпірлерде (6.1 сурет) нөлдік өлшеу әдісі қолданылады Зертханалық жағдайларда қолданылатын автоматты емес теңестірілген көпірлер көмегімен 0,5–тен 107 Ом дейін кедергіні өлшейді, КТТ градуировкасын жүзеге асырады және температура өлшейді.
НИ – нуль-индикатор (гальванометр); R1, R2 – тұрақты резисторлар; R3 – реттелетін резистор; Rt – өлшенетін кедергі; RС – сымдар кедергісі (жалғау сымдары); ab – қоректендіру диагоналі; cd – өлшеу диагоналі. 6.1 Сурет – Теңестірілген көпір сұлбасы Көпір теңестірілген кезде, IНИ =0 және R2∙(Rt + 2∙RС)= R1∙R3 , бұдан , (6.1) мұнда R1/R2 = const; R3 – var; RС=сonst болуы керек, бірақ RС қоршаған орта температурасының өзгерісіне байланысты өзгереді, сондықтан Rt бүлінеді, қоршаған орта температурасына қатысты қателік пайда болады. Бұл кемшілік КТТ-ті көпірге үшсымды сұлбамен қосқан кезде жоғалады (6.1 сурет). Сонда көпір теңдігінің шарты R1∙(R3 + RС) = R2∙(Rt + RС). Бұдан . (6.2) Егер көпір симметриялы болса (R1 = R2), онда Rt = R3, яғни Rt құрамында RС болмайды, сөйтіп Rt қоршаған орта температурасына тәуелсіз. Теңестірілген көпірлер кемшілігі: реттелетін R3 иығында түйіспенің өткізгіштік кедергісінің болуы. Артықшылығы: қоректендіруші кернеуге тәуелсіз, оның ең кіші мәнін НИ сезетін болады. 6.2.2 Теңестірілмеген көпірлер (ТМК) ТМК өзінің өлшеу диагоналінен өтетін токтың 0-мен теңесуін талап етпейді. Осы тоқтың мәні көпірге қосылған өлшенетін кедергінің мөлшері болып табылады. ТМК температураны өлшеу үшін өте сирек қолданылады. Олар газталдауыштарда кең қолданылады, сезімтал элемент ретінде электр тоғымен қыздырылатын металл немесе одан да жиірек жартылай өткізгішті резисторлар қолданылады.
R1, R2, R3 – тұрақты резисторлар; RБ – қоректендіру диагоналіндегі реостат; Rt – өлшенетін кедергі; RК – бақылаушы кедергі; IД – өлшеу диагоналі бойынан өтетін тоқ; П – ауыстырып қосқыш; 6.2 Сурет – Теңестірілмеген көпір сұлбасы 6.2.3 Логометрлер Логометр (грек тілінен «логос» - қарым-қатынас) деп аталатын магнитэлектрлік жүйенің аспаптары іс жүзінде КТТ-мен бірге температураны өлшеуге және жазуға, технологиялық бақылауда кең қолданылады. КТТ-мен бірге магнитэлектрлік жүйе логометрінің сұлбасы 6.3 суретте келтірілген. Логометрдің өлшеу механизмі екі рамкадан тұрады, олар NS тұрақты магнит пен 4 өзекше полюстерінің арасындағы ауа саңылауына орналастырылған. Құрылымы бойынша саңылау бірқалыпсыз болып құрастырылған, х-х осі бойынша ол максимал болып табылады және вертикаль бойынша азая бастайды.
1,2 – изоляцияланған мыс сымдардан жасалған рам-ка (r1, r2); 3 – аспап көрсеткіші; 1,2,3 – ортақ оське орнатылған; 4 – жұмсақ болаттан жасалған цилиндр өзекше; R1,R2 – қосымша манганин резисторлар; Rt – термометр кедергісі. 6.3 Сурет – Магнитэлектрлік жүйе логометрінің сұлбасы Магниттік моменттері М1 = с∙I1∙В1; М2 = с∙I2∙В2 , мұнда коэффициент с=const, рамкалар өлшеміне байланысты ; В1, В2 – магниттік индукция. М1 моментін теңестіру М2 моментінің көмегімен жүреді. . Яғни жылжымалы жүйенің бұрылу бұрышы (немесе логометр көрсеткіштері) екі ток қатынасымен анықталады. мұнда логометр Rt-ні өлшейді, яғни температураны. Қоршаған орта температурасының әсерін төмендету үшін R1, R2 манганин резисторлары тізбектей жалғанады, олардың кедергісі r1, r2 рамкаларының кедергісіне қарағанда жоғары. Бірақ бұл логометр сезігіштігін төмендетеді, себебі r1, r2 арқылы өтетін тоқ азаяды. Аспаптың сезігіштігін арттыру және температуралық коэффициентін азайту үшін симметриялы теңестірілмеген көпір сұлбасы қолданылады, оның өлшеу диагоналіне логометр рамкасы қосылады (А қосымшасы, А.3 сурет). Дәл осы сұлбаға үш сымды жалғау сұлбасы бойынша КТТ қосылуы мүмкін. КТТ-пен бірге жұмыс істейтін нормаландыратын түрлендіргіш сұлбасы А қосымшасында келтірілген (А.4 сурет). Тақырыпқа байланысты қосымша мағлұматтарды [1-7,9-12] алуға болады. №7 дәріс. Жылулық сәулеленуді өлшеу жүктеу/скачать 0,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|