Титулка мазмұны


Курстық жұмыстың зерттеу әдісі



бет3/8
Дата10.04.2022
өлшемі73,72 Kb.
#138721
1   2   3   4   5   6   7   8
Байланысты:
Титулка мазм ны

Курстық жұмыстың зерттеу әдісі: Жұмысты жазу барысында ақпараттарды жинақтау және салыстыру, салғастыру әдістері қолданылды.
Курстық жұмыстың теориялық-әдіснамалық негіздері: Мұхаметжан Сералиннің кітаптары.
Курстық жұмыстың ғылыми жаңалығы:М.Сералин дастандарының жазылу тарихымен таныса отыра, сол заманда өмір сүрген халық өмірімен танысу.
Теориялық маңызы: «Топжарған», «Гүлхашима» дастандарының көркемдік ерекшеліктерімен, жазылу тарихымен оқырманды таныстыру.
Практикалық маңызы: Дастандарды оқып, мазмұнымен, сол шығармаларды жазудағы қаламгер шығармашылығымен таныстыру.
Курстық жұмыстың құрылымы: курстық жұмыстың құрылымы кіріспе бөлім, негізгі бөлім, қорытынды бөлімдерден тұрады. Сондай-ақ пайдаланылған әдебиеттер тізімімен қамтылған.

  1. М.Сериалин өмірі мен шығармашылығы

    1. М.Сералиннің өмір жолы

Мұхаммеджан Сериалин – Қостанай облысының тумасы. Қазақ жазушысы, ақын, публицист, журналист. 1800 жылы Троицкідегі медреседе оқып, 1891 жылы Қостанайдағы 2-сыныптық орыс-татар мектебін бітірді. Болашақта ол материалдық қиындықтарға байланысты оқуын жалғастыра алмады және Арал маңында мұғалім болуға кетті. Оның білім саласындағы асыл қызметін А.Е.Алекторов және басқа да білім беру қайраткерлері байқады. Мұғалімдер жұмысы М.Сералиннің халық өмірімен жақынырақ танысуына және оның қоғамдағы әлеуметтік әділетсіздіктің себептерін түсінуіне ықпал етті.


М.Сералин қазақтардың білімін насихаттауға және Еуропаның алдыңғы қатарлы Халықтарының мәдени жетістіктерімен таныстыруға мүмкіндік іздейді. Осыған байланысты ол журналды қазақ тілінде басып шығаруға әрекет жасайды. Нәтижесінде өсіп келе жатқан революциялық белсенділігін өлкенің әсерінен революция 1905-1907 жж. - өзіне қол бастау басылым «Айқап» журналының троицк қаласында. «Энергия» Троицк баспаханасының редакторы Х.Сосновский, революционерлер С.С.Ужгин, Ф.Ф.Сыром және алдыңғы қатарлы Ресей мен демократиялық көзқарастағы қазақ зиялыларының басқа да өкілдері үлкен қолдау көрсетті. 1919-1921 жылдары «Ұшқын» газетінде (Орынбор) жұмыс істеді. 1921-1922 жылдары Шұбар болысының төрағасы болды.
1923 жылы Сералин Қостанай губерниясына губерниялық атқару комитеті төрағасының орынбасары ретінде жіберіледі. Мұнда ол «Ауыл» газетін шығарады, онда Кеңес өкіметінің негізгі идеяларын халыққа түсінікті және түсінікті тілде жариялайды, Ресейдегі және шетелдегі революциялық қозғалыстың тарихы туралы материалдарды жариялайды. 1923-1926 жылдары – «Ауыл» газетінің редакторы. Мұхамеджан алдымен молдадан оқыды. Сералин 5 жаста болғанда, ол анасымен бірге Троицкіге, анасының туыстарына көшті. Онда ол орыс мектебіне түсті. Содан кейін ол арыстанның байында тұрып, Қостанай орыс-қазақ мектебінде оқыған балаларына қамқорлық жасады. Бос уақытында ол да ерікті болып табылатын сабақтарға қатысты. Содан кейін мұғалімнің көмегімен Ильиндер осы мектепке түсіп, 1891 жылы оны үздік бітірді. Осыдан кейін ол Орынбор мектебіне түсу үшін емтихан тапсырады, онда мұғалімдер дайындалды. Ол емтихандарды сәтті тапсырады, бірақ оқу үшін қаражаттың жоқтығынан өз ауылына оралады. Мұнда бірнеше жыл бойы қазақ және орыс тілдерін оқытатын мұғалім болып жұмыс істейді. Бұл оның барлық білімі. Сол кезеңде барлық қазақ зиялыларының білімі орта ғана болды. А. Байтұрсынов мұғалімдер семинариясын бітірген. Сералин және бұл жоқ. Бірақ ол өмірден үйренді. 1897 жылы Сералин Троицкіге оралып, жүнді сұрыптаушы зауытқа жұмысқа орналасты.
Зауытта жұмыс істей отырып, ол қалалық кітапханада болған барлық орыс классикалық әдебиеттерін оқиды. Сонымен қатар, ол қазақтың ауызша халық шығармашылығын оқиды, өзі өлең жаза бастайды. Орыс, татар және парсы тілдерін жетік меңгереді. Сералиннің алғашқы өлеңі «Гүлкашима» деп аталды және 1903 жылы Орынборда жарық көрді. 1903 жылы жазылған «Топжарған» поэмасы 1907 жылы Троицкіде жарық көрді.
1905 жылы Сералин Иван Федорович Голованов басқарған қостанайлық большевиктердің астыртын жұмысына қатысады. Бұл туралы большевиктердің жұмысына қатысқан журналист С.Ужгиннің естеліктерінде айтылған. Ол Сералин тәуекелге барса да, астыртын әрекеттен бас тартпағанын, өйткені ол марксизм ілімдеріне нық сенетінін айтты. Ол большевиктердің прокламацияларын қазақ тіліне аударып, оларды қолжазба түрінде халық арасында таратқан. Сералиннің кандидатурасы Бірінші Мемлекеттік Думаның депутаттығына ұсынылды, бірақ содан кейін оның атына жалған айып тағылды.
М.Сералиннің еңбегін атап өте отырып, зерттеушілер оның «Қазақстандағы демократиялық бағыттағы ұлттық журналдың шығарылуын жолға қойған алғашқы журнал» болғанын әділ атап көрсетеді. «Айқап» журналы (С.З.Зиманов, Идрисов К.З.Мұхамеджан Сералиннің қоғамдық – саяси көзқарастары) жарық дүниеге айналды. М.Сералин «Оян» қазақ набатынан кейін М.Дулатовтың демократиялық интеллигенцияны, либералдық – революциялық көзқарастағы студент жастарды іс жүзінде топтастыра білгенін, олардың назарын және Күшін жалпыұлттық проблемаларды шешуге шоғырландыра білгенін атап өткен жөн. «Айқап» қазақ қоғамын патшалық билік реакциясынан кейін оятып жіберді," Қазақ " газеті оның ең жақсы дәстүрлерін жалғастыра отырып, жаңа биіктерге көтерілді.
1924 жылы М.Сералин II Бүкілресейлік Кеңес съезіне қатысу үшін Мәскеуге барады. Мұнда ол В.И. Лениннің өлімін тауып, оны жерлеуге қатысты. Қайтып оралғаннан кейін ол Ленинге арналған өлеңдер шығарады. Денсаулығы нашар болғандықтан, Сералин туған ауылына кетіп, ауылды абаттандыруға, сауатсыздықты жоюға және жаңа өмір салтын енгізуге арнады. 1929 жылы қайтыс болды.





    1. Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет