Тјжірибелік сабаќЌА
жүктеу/скачать 3,14 Mb.
|
Практ Стом каз 22
- Бұл бет үшін навигация:
- Дифракциялық тор
| Дифракция – толқындардың бөгеттердi орағытып өтуi яғни жарық сәулелерiнiң түзу сызықты таралудан ауытқуы. Нәтижесiнде интерференция құбылысындағыдай толқындардың қосылуынан минимумдар мен максимумдар пайда болады. Дифракция құбылысын байқау үшiн бөгеттiң немесе саңылаудың өлшемi жарық толқын ұзындығымен шамалас болуы керек.
Дифракция құбылысын Гюйгенс-Френель принципi бойынша түсiндiруге болады. Өлшемi жарық толқын ұзындығымен шамалас саңылауға жарық толқын-дары келiп түсскенде, саңылаудың шеткi нүктелерi екiншi реттi жарық толқындарын тудыра отырып, жарықтың бастапқы таралу бағытын өзгертедi. Екiншi реттi толқындар интерференцияланады да экранда дифракциялық максимумдар мен минимумдар пайда болады яғни фазалары сәйкес келетiн толқындар бiрiн-бiрi күшейтедi де экранда жарық аймақ, ал керiсiнше фазалары қарама-қарсы толқындар бiрiн-бiрi өшiредi де қараңғы аймақ пайда болады. Бiр ғана саңылаудан жарық интенсивтiлiгi аз дифракциялық көрiнiс беретiндiктен, көптеген саңылаулардан тұратын дифракциялық торды қолданады. Дифракциялық тор - өте жiңiшке, мөлдiр емес аралықтармен бөлiнген көптеген саңылаулар жиынтығы. Егер мөлдiр саңылаулардың енi а, ал мөлдiр емес аралықтың енi b болса, онда c=a+b шама тордың периоды деп аталады. 1 сурет Жарықтың қалыпты түсу кезiнде пайда болатын бас максимумдар (1) шартына сәйкес анықталынады. Мұндағы k = 0, 1, 2,… – бас максимум ретi (экрандағы жарық жолаққа сәйкес келетiн рет саны). (1) өрнектегi дифракциялық тордың «с»- периоды, «»-бұрышы және «к» -максимумның көрiну ретi арқылы түскен жарықтың толқын ұзындығын анықтауға болады: (2) Егер дифракциялық тордың орнына, шыны бетiнде ретсiз орналасқан, өлшемдерi бiрдей, пiшiнi дөңгелек, өте майда бөлшектер жиынтығын алсақ, экранда әр бөлшектен пайда болған дифракциялық кескiндердiң қосындысын көруге болды. Экранда кезектесiп орналасқан жарық және күңгiрт шеңберлерден тұратын дифракциялық бейне пайда болады. Гюгенс-Френельдiң дифракциялық теориясына сәйкес, параллель сәулелердiң дөңгелек бөгеттерден өткенде пайда болатын күңгiрт шеңберлер , , , шарттары орындалғанда пайда болады. Мұндағы «» -жарықтың толқын ұзындығы, «r» – бөгет радиусы, «» - шеңбердiң бұрыштық радиусы (2 сурет). Ал жарық шеңбердiң пайда болу шарттары: . Олай болса осындай дифракциялық суретi қолдану арқылы бөлшектiң сызықтық өлшемiн анықтауға болды: (3), мұндағы «n» – берiлген шеңберге сәйкес коэффициент. Қазіргі уақытта лазерлер медицинаның түрлі салаларында кеңінен қолданылады: офтальмологияда-тор қабығы, глаукома, катаракта диагностикасы терапияда-асқазан, ұлтабар және т. б. ойық жараларын консервативті емдеу. бауыр мен көкбауырды резекциялау, қан кетуді тоқтату, полиптерді жою, ұлпаларды кесу және пісіру кезінде хирургияда урологияда несепағарлар, қуық, қуық безі және уретрдегі операциялар кезінде, өйткені лазерлік кесуден кейін тіндердің ісінуі мен қабынуы Үлкен емес. отоларингологияда полиптерді, мұрынның тамырлы ісіктерін, жұтқыншақ ісіктерін жою кезінде бас миына операция жасау кезінде нейрохирургияда, микрохирургияда (ұсақ тамырларды, нервтерді, сіңірлерді тігу). зертханалық зерттеулерде дифракциялық құбылыстарды пайдалана отырып, лазерлік сәулелену толқынының ұзындығын және эритроциттердің өлшемдерін анықтауға болады. жүктеу/скачать 3,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|