Жанғабыл Қабақбаев, Қазақстан Республикасы журналистер Одағының

Біз үлгі тұтқан, барымызша ұқсауға тырысқан азаматтардың бірі Қонақбай Назаров 1913 жылы Маяқұм қыстағында дүние есігін ашқан. Кеңес Армиясы қатарына шақырылып, азаматтық борышын өтеп жүргенде Ұлы Отан соғысы басталып кетеді. Тек соғыс аяқталған соң елге оралады. Марқұм менің әкем Сағитжанмен танысып, жақсы араласады ғой. Мұның соңы әкемнің апасы Шолпанмен тіл табысуына, екеуінің шаңырақ көтеруіне ұласты.

1965 жылы әкем Қонекеңнің ауылына ағам Алтынбек екеумізді бірге ертіп апарды. Есіміз кіріп қалған шақ, үй қожасының тұрпаты өзгелерден бөлектігін бағамдадым. Салмақты, жүріс-тұрысы парасатты, қарсы келген адамның мысын басып тастайтындай. Неге екенін білмеймін, менібауырына тартып: «Осы қара баладан бірдеңе шығады» деп, қомпитып қоятын. Шалқар қаласында тұратын бажасы Мырзағали Мырзакеновпен, оның қайнағасы Іскендірмен жиі араласты. Мырзекеңнің үйіндегі Мәрзия мен Шолпан апаларым бір-біріне қатты ұқсайтын. Мына сәйкестікті қараңыз, екі шаңырақтың да қожайындары ұлдарының есімін Болат деп, ал қыздарына Гүлжан деген есімді берген. Жарықтық әкем қарындасы, яғни Қонекеңнің зайыбы Шолпанды жақсы көргендігінен болар, менен кейінгі қызын оның атын қойды, қазіргі күнде ол отбасымен Ембі қаласында тұрады, мектеп мұғалімі.

Жездем мен апам қызмет ретімен Ақкемер селосында тұрды. Мектептегі қысқы және жазғы каникул уақытында олардың үйіне сәлем бере баратынмын. Жалғас пен Болаттың бала шағы, төсекті бір бөлмеде үшеумізге қатар салатын. көзім енді ғана іліне бергенде Қонекең мені жайымен түртіп оятып, өз бөлмесіне алып барып, атақоныстағы ағайын-туыстардың амандығын, кейінгі жылдардың жаңалықтарын сұрайтын.

Әлі есімде, сегізінші сынып оқушысымын. Ақтөбе қаласына жолым түсті. Жолаушылар пойызынан түскен соң вокзал алаңында Қонекеңді көріп қалып, қос қолымды ұсынып амандастым. Ол кісінің танымағаны дидарынан аңғарылып тұр. «Әншейін көп баланың бірі болар» деген жоқ. Өзімше қулық ойладым ба, жездеміз мінген автобусқа мен де отырдым, екі көзімді Қонекеңнен алмаймын. Кезекті аялдамадан екеуміз де түстік. Үлкен кісі Ленин көшесінде №43 үйдің бірінші қабатындағы пәтеріне кірді, іле-шала мен қоңырауды бастым. Есікті ашқан апам мені көріп, құщақтай алды. Шәй дастарқаны үстінде жездем: «Мәссаған, Қойшекеңді қалай танымағанмын, тіпті ересек адам құсап сәлем береді, жігіт болған ғой» деп, көтермелеп қойды. Елге сыйлы адамның қошеметі мерейімді өсіріп жіберді. «Жақсының шарапаты» деп, осыны айтса керек.

Қонекең 1978 жылы пәниден бақиға жөнелді. Марқұмның жаназасына Ақтөбенің өзінен, жан-жақтан жиналған адам қаншама?! Қазіргідей мейрамхана-дәмханадан ас беру үрдіске енбеген, халықтың кеңқоныш пейілдегі кезі. Тоғыз қабатты үйдің бірінші қабатынан жетінші қабатына дейінгі аралықта пәтерлер қожайындары ешқандай у-шусыз келген адамдарды қабылдап жатты.

Сырт жақта түр-әлпеті келіскен төрт-бес азамат ешқайда кірмей тұрып қалғанын аңғардым. дереу іргедегі «Океан» дәмханасынан бір үстелді дайындатып, әлгі адамдарды сонда шақырдым.

Шашын кейін қайырған жүзі жылы біреуі менен:

-Өзің жөн білетін жігіт көрінесің. Кел, біздің қасымызға отырсайшы, аты-жөнің кім? – деп, сұрады.

-Қонекеңнің Шалқар жақта тұратын балдызымын, атым Қойшыбек, - дедім.

Осылайша танысқан ағам Төлебай Құрманалин Ырғыз аудандық кеңес атқару комитетінің төрағасы болып қызмет атқарады екен. Жүріс-тұрысыма, марқұмды жөнелтудегі пейіліме ризалық ниетпен:

-Баяғыда әскерден келіп, үстімнен шинелімді тастап үлгермеген шағымда Қонекең арқамнан қағып, партиялық аппаратқа қызметке орналастырып еді. Шолпан жеңгейдің інісі екенсің, сен Ырғызға кел, жауапты орындардың біріне қабылдатайын, - деді.

Арғы жағында еш кіреуке жоқ, ағынан жарылып айтып тұр. «Рахмет» деп, бара алмайтынымды жеткіздім.

Кейін Ырғызға жолым түскенде Төлебай ағай мен Расбек жеңгейге сәлем беріп, қонақасы ішкенмін. Қожайындармен шүйіркелесіп отырып, Қонекеңді еске алдық.

Жалпы ерлі-зайыпты Назаровтардан адалдықты, қайырымдылықты, қай нәрсеге де сабырмен қарауды үйрендім, мүмкіндігімше жездеме ұқсауға тырыстым. Жиенім Елнұрының: «Қойшекеңнің папама ұқсаған жақтары жетерлік» дегенінде шындық бар тәрізді.