Психологиялық жаттығулар жинағы І. ӘРіптестік қарым -қатынас тренингі психологиялық тренинг: ТҮсінігі, тарихы, міндеттері, Ұстанымдары
жаттығу Қатысушылар шеңбер құрап отырады. Нұсқаулық: «
жүктеу/скачать 1,93 Mb.
|
Жігітбекова Б.Д.
| 52 жаттығу Қатысушылар шеңбер құрап отырады.
Нұсқаулық: «Қазір біз орындау барысында жақсы тыңдау ережесін сақтауды қажет ететін жаттығуды бастаймыз. Ережелерді жазып алыңыздар (топ мүшелеріне ережелер жазылған текшелер таратуға болады). Жақсы тыңдау ережесі: Өз назарыңызды толығымен серігіңізге аударыңыз. Тек айтылған сөздерге ғана емес, сондай-ақ тұрысына, бет қимылына, қолдарының қимыл әрекетіне назар аударыңыз. Серігіңнің сөзін дұрыс түсіне алдың ба, соны тексер. Кеңес берме. Бағалау берме. «Жаттығуды біз жұпқа топталып орындаймыз. Өз жұбыңызға топ мүшелерінің арасынан өзіңіз аз танитын, бірақ жақынырақ танысқыңыз келетін адамды таңдаңыз». Жаттықтырушы қаттысушылардың барлығының жұп- жұбымен отырғанын тосады. «Өз араларыңызда ролдерді бөліп алыңыз: біреуіңіз – «айтушы», ал екіншіңіз – тыңдаушы» болады. Тапсырма бірнеше қадамнан (кезеңнен) тұрады. Әр қадам (кезең) белгілі бір уақытқа шектелген, бірақ ол уақытты қадағалау сізге қажет емес. Мен сізге тапсырманы қашан бастап, қашан аяқтау керек екендігін хабарлап тұрамын. Алдымен жақсы тыңдау ережелерін «тыңдаушы» адам сақтауы керек. Ал «айтушы» оған аса назар аудармаса да болады. Сонымен «айтушы» 5 минут бойы «тыңдаушыға» қарым- қатынас жасау кезінде өз бойында туындайтын қиыншылықтар, мәселелер туралы айтады. Айту кезінде, ол қиыншылықтардың орын алуына жетелейтін өз бойындағы қасиеттерге ерекше назар аудару керек. «Тыңдаушы» жақсы тыңдау ережесін сақтай отырып, «айтушыға» әңгімесін баяндауға көмектеседі». 5 минуттан кейін жаттықтырушы әңгімелесуді тоқтатады. «Қазір «тыңдаушыға» 1 минут уақыт беріледі, осы уақыт ішінде ол «айтушының» қимыл - әрекетінде өзі туралы ашық айтуға не септігін тигізді және не қиындық тудырғаны туралы байқағандарын айтады. Бұл тапсырмаға жауапты қараңыз, өйткені сіздің серігіңіз өз қимыл- әрекетінде қандай қасиеттер басқа адамдардың өзі туралы ойын ашық айтуына жетелейді, ал қандай әңгімелер қиындық тудыратынын түсінуі сізге байланысты, себебі бұл әркімге де маңызды». 1 минут уақыт өткеннен кейін, жаттықтырушы келесі тапсырманы береді: «Енді «айтушы» 5 минут бойы «тыңдаушыға» адамдармен өзарақатынас жасауға, байланыс орнатуға көмектесетін өз бойындағы күшті қасиеттері туралы айтып береді. «Тыңдаушы» жақсы тыңдау ережесін сақтай отырып, «айтушыдан» алдыңғы минуттарда естіген барлық ақпараттарды ескеруі тиіс». 5 минуттан кейін жаттықтырушы әңгімелесуді тоқтатып, келесі кезеңге ауысуды ұсынады. «Тыңдаушы» 5 минуттың ішінде «айтушының» екі әңгімесінене не түсінгенін яғни, оның қарым- қатынас жасаудағы бойындағы жақсы қасиеттері мен қиындықтар мен мәселелер туралы естігенін айтып беруі тиіс. 5 минут бойы «айтушы» «тыңдаушының» әңгімесін үнсіз тыңдайды және өзінің келісетінін я келіспейтіндігін басын изеумен білдіріп отырады. Егер ол келіспейтіндігін білдіретін белгі жасаса, «тыңдаушы» өз сөзінің дұрыстығын құптағанға шейін, қатесін түзеуі тиіс. «тыңдаушы» «айтушының» екі әңгімесінен есте сақтағаныны айтып бергеннен кейін, «айтушы» өз әңгімесінен не бұрмаланғаныны және айтылмай қалғанын жеткізеді». Жаттығудың екінші бөлімінде жұптың мүшелері ролдерін ауыстырады: «тыңдаушы» болған адам «айтушы» болады және керісінше. Жаттығудың барлық 4 кезеңі де қайталанады, әрі жаттықтырушы әр кезеңге тапсырманы өзі береді. Жаттығуды талқылау барысында топқа: «Сізге ұсынылған ережелерді қалай орындадыңыз, қандай ережелер оңай болды, ал қайысысаы қиындырақ болды?», «Сізге өз қиындықтарыңыз бен мәселелеріңіз туралы ма әлде, күшті қасиеттеріңіз туралы айту оңайырақ болды ма?», «Жаттығудың сіз «айтушы» болған бөлімі қандай әсер берді, «тыңдаушының» әртүрлі әрекеті сізге қалай әсер етті, сіз оларды қалай қабылдадыңыз?» және т.б. деген сұрақтар қоюға болады. Аталмыш жаттығу оны талқылауды ұйымдастыруына байланысты әртүрлі жоспардағы нәтиже бере алады. Ең қарапайым жолы – тыңдау барысын рефлекциялау, оның нәтижесінде басқа адамды тыңдай алу қабілеті қалыптасады, тыңдай алудағы бағалау, кеңес беруге ұмтылыс, өз тәжірибесінен бірнәрсе айтып бергісі келу және т.с.с. кедергілерді түсінеді. Бұдан күрделірек жолы – жұмыс барысында бой алатын сезімдерді сараптау, атап айтар болсақ қарым- қатынас жасаудағы қиындықтар мен мәселелерді және күшті қасиеттерді айту барысында байқалатын сезімдер.
жүктеу/скачать 1,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|