З. С. Алканова, М. С. Комаева, Г. К. Сарсекова, М. А. Тусупова педагогикалы
жүктеу/скачать 1,95 Mb. Pdf көрінісі
|
З.С.Алканова
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.3. «Педагог - оқушы» қарым - қатынастары жүйесіндегі педагогикалық этика
| Бекіту сұрақтары мен тапсырмалар:
1. Адамгершілік қатынастардың сипаты: құндылықты реттеуші жəне тікелей бағалаушы ұғымына сиапаттама беріңіз ? 2. Қазақ зиялы ағартушылардың еңбектеріндегі адамгершілік ұғымын сипаттаңыз. 3. Адамгершілік моральдық қадір - қасиеттерін атаңыз ? 1- тапсырма.«Менен сұрақ, сізден жауап» əдісі арқылы төмендегі тапсырмалар бойынша білімді жинақтау, ынтымақтаса жұмыс жасай отырып өз ойларыңызды еркін, дəлелдеңіздер. (Жұптас, ойлан, бөліс) Әр студент алдымен өзі орындайды, көршісімен ақылдасады, топқа түсіндіреді. 1. Педагогикалық ортада: «мұғалім - мұғалім», «педагогикалық ұжым», «педагог - ата - аналар» арасындағы адамгершілік қадір - қасиеттердің ең қарапайым нормаларын атаңыз. 2. Адамгершілік қатынаста тəрбиеленушіге педагогтің оң əсер ету жағдайлары. 3. Эссе тақырыбы: «Адамгершілікке тəрбиелеу - белсенді үрдіс» 3.3. «Педагог - оқушы» қарым - қатынастары жүйесіндегі педагогикалық этика Педагогика ғылымында педагог пен баланың өзара қарым - қатынасы екі түрге бөлінеді: субъектілік - объектілік жəне субъектілік - субъектілік қарым - қатынастар. 1. Субъектілік - объектілік қарым - қатынас педагогикалық қызметте субъект ретінде педагог, ал объекті ретінде - білімалушылар болады. Педагогикалық іс - əрекетте педагог субъекті ретінде белсенділік, өзін - өзі тануы, өзін - өзі бағалауы жəне даму қабілетінің жоғарғы деңгейі т. б. мінез - құлық сипатымен танылады. Субъектілік - объектілік өзара қарым - қатынаста білімалушылардың тұлғалық қасиеттері қалыптасады: орындаушылық, тəртіптілік, жауапкершілік жəне білім алу тəжірибесін жинақтайды, жүйені меңгереді. Педагог білімалушылардың мінез - құлық нормалары мен ұйымдастырылған қызмет ережелеріне сəйкес қарым - қатынас орнатады. Білімалушылар педагогикалық процестің объектісі ретінде педагог тарапынан танымдық дамуының қызығушылығын оятуда ерекше маңыздылыққа ие болады. 2. Субъектілік - субъектілік қарым - қатынас балаларды ынтымақтастық, қызығушылық, шығармашылық, білім, білік, дағды қабілеттерін дамытуға жəне белсенділік пен дербестік сынды қасиеттерін қалыптастырады. Педагог субъектілік - субъектілік өзара қарым - қатынаста өз білімалушыларын жеке тұлға ретінде таниды жəне өзара іс - қимыл жеке тұлғаға бағытталады. Педагог баланың «Мен» арқылы басқа адамдармен жəне əлеммен өзара қарым - қатынаста өз іс - əрекеттерін ұғынуға, өзгелер үшін де, өздері үшін де болжай білу қабілеттіліктерін дамытуға барынша жəрдемдеседі. 47 Өсіп келе жатқан бала тəрбиенің объектісі болып қана қоймай, ол тəрбиенің субъектісіне айналуы керек. Бала тəрбиенің субъектісі ретінде қоршаған ортаны - танушы, өзінің белсенді іс - əрекеті арқылы өзі танып білген ортаға өз тарапынан ықпал жасайтын адам. Өзін - өзі тəрбиелеуде міндетті түрде қоғамдық - əлеуметтік мотив арқылы бала қоғам талабына сай өмір сүретін, еңбек ететін белсенді жеке адам ретінде қалыптасады [ 17]. М. Бахтин: «Бала диалогтық қарым - қатынаста ғана басқа субъектімен өзара іс - қимыл жасай отырып, өзін басқалармен салыстыру, өзінің таңдауы мен өзгенің таңдауын салыстыру арқылы таниды» деп айтқан. Білім беру процесіндегі педагогикалық қызметтің ең маңызды міндеті жеке тұлғаның үйлесімді дамуы үшін жағдай жасау, өскелең ұрпақты еңбектенуге жəне қоғам өміріне септігін тигізуге жетелеу болып табылады. Іс - əрекетті ұйымдастыруда «педагог - оқушы» жүйесіндегі қарым - қатынастың негізгі ұстанымдары ізгілікті жəне демократиялық бағытты ұстанған оң шешім болып табылады. Педагогикалық өзара əрекеттестіктің маңызды сипаттамасы жас ерекшелігіне байланысты білімалушылардың жеке тұлғалық сапалық, оның ішінде танымдық, эмоциялық - еріктік қасиеттерімен танылады. Педагог өзара қарым - қатынасты оқушыға белгілі бір талаптар мен ұсыныстарды қою арқылы назарын аудара алады. Бірақ, оқушы əлеміне үнемі араласу педагог пен оқушылардың өзара қарым - қатынасын қиындатады. Сондықтан, кейбір жағдайларда педагог өзінің күш - жігерін оқушыға емес, оның айналасындағы сыныптастары мен достарына бағыттау дұрыс шешім болып табылады. Осы орайда əр оқушының сыныптастарының ішінде пікірімен жəне позициясын келісетін достары арқылы мұғалім қажетті бағытта оқушы өмірінің жағдайын өзгерте отырып, оның өзін өзгертеді [ 18]. Жасөспірімдер мен ұстаздар арасындағы өзара қарым - қатынас жасау əрі маңызды, əрі күрделі мəселелердің қатарына жатады. Бұл салада жүргізілген бірсыпыра зерттеулер мен осы бағытта жинақталған тəжірибелердің нəтижелері жасөспірімдер мен ұстаздар, оқушылар мен тəлімгерлер арасында қарым - қатынас орнатуда айтарлықтай ерекшеліктермен сипаттап, түрліше түсініктер бар екендігін көрсетті. Міне, мұндай мəселедегі елеулі жайттың бірі - мұғалім мен шəкірттер арасындағы қарым - қатынас жасауда əрқилы қиыншылықтардың үнемі кездесіп отыратындығы . В.А. Сластениннің «педагогикалық өзара қарым - қатынастың екі жағы бар: функционалдық - рөлдік жəне жеке» деп атап көрсеткен. Басқаша айтқанда, педагог пен оқушылар өзара іс - қимыл барысында бір жағынан бір - бірінің атқаратын қызметі мен рөлін, ал екінші жағынан жеке қасиеттерін қабылдайды. Оқушылармен қарым - қатынастағы педагогтың мінез - құлқы мен іс - əрекетіне қойылатын нормалар мен талаптарға жүктеу/скачать 1,95 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|