Жұмыс мақсаты: 1.Қант қызылшасының бірнеше үлгілерінің (сынамаларының) сапасын анықтау және алынған көрсеткіштерді ГОСТ Р 52647 - 2006 "қант қызылшасы. Техникалық шарттар". 2.Өңделген қызылшадағы балласт қоспаларының құрамын анықтаңыз және олардың қант құрамын төмендетуге әсерін бағалаңыз.
Теориялық мәліметтер
Қант өндірісі кең ауқымды өндірістің бірі. Оның дайын өнімінің өзіндік құнының 80-85% - ын шикізатқа жұмсалатын шығындар құрайды, оны ұтымды пайдалану саланың экономикалық тиімділігіне елеулі дәрежеде әсер етеді. Осыған байланысты қант зауыттарында қызылша сапасын бақылауға көп көңіл бөлу керек, оның негізгі өлшемдері тамыр дақылдарының ластануы мен қант мөлшері болып табылады. Қант өндірісі жағдайындағы қызылшаның сапасын талдау бірнеше рет орындалады: қызылшаның өсуі кезінде, қызылшаны қабылдау және кагаттарға немесе құйма алаңдарға салу кезінде, қызылшаны сақтау кезінде, қайта өңдеуге түскен кезде.
Механикаландырылған жинау кезінде алқаптардан келетін қызылшада топырақтан басқа көптеген шөптер, шыңдар мен қызылша құмдары бар. Зауытқа келіп түскен қызылша мен онымен бірге шикізатқа қабылданған сахарозаның мөлшерін дәл есептеу үшін оның қоспалармен ластануы және тамыр дақылдарының қант мөлшері анықталады.
Қызылшаның жалпы ластануына (ЖЛ) лай, тастар, сабандар, құрғақ жапырақтар, арамшөптер, диаметрі 1 см-ден аз бүйір тамырлар мен қызылша тамырлары, жасыл масса (жасыл жапырақтар, жапырақ жапырақшалары, өскіндер мен арамшөптер) жатады. Зауытқа келетін тамыр дақылдарының жалпы ластануы 5-20% құрайды, оның 25% - ы жартылай кесілмеген шыңдарды (ботва) құрайды
Бос қоспалар оларды түсіру және кагаттарға салу кезінде тамыр дақылдарынан оңай бөлінеді, ал кагаттарға түсетін тамыр дақылымен байланысты қоспалар қызылша массасының кеуектілігін төмендетеді және ауа оттегінің ағынын нашарлатады, осылайша кагаттардағы қызылшаның анаэробты тыныс алуына қолайлы жағдай жасайды. Жасыл массаның болуы кагат ішіндегі температураның жоғарылауына ықпал етеді, өйткені ол тамыр дақылдарына қарағанда қарқынды дем алады және көбінесе микробиологиялық инфекция ошақтарының пайда болуына себеп болады. Жасыл массада көптеген қант емес заттар бар.. Өңделген қызылшада, мысалы, жасыл массаның 1%-ы диффузиялық шырынның тазалығын 0,4-0,5% - ға төмендетуге және мелассадағы сахарозаның 0,2% - ға жоғарылауына әкеледі.
Қызылшадағы қоспалардың көп мөлшері оны сақтау жағдайын және алынған диффузиялық шырынның сапасын нашарлатып қана қоймайды, сонымен қатар оларды тасымалдауға кететін көлік шығындарын арттырады, қант зауытында тазарту қондырғылары көп жүктемемен жұмыс істейді, құнарлы жер алқаптардан шығарылады.
Шартты тамыр дақылдары, яғни МЕСТ-ке сәйкес қант қызылшасы кестеде келтірілген келесі көрсеткіштерге ие болуы керек.