Адамның анатомиясы мен физиологиясытуралы түсінік. Анатомия мен физиологияның даму тарихы. Зерттеу әдістері. Адам ағзасының құрылысы. Негізгі анатомиялық түсініктер ағза, ағзалардың аппараттары
Адамның анатомиясы мен физиологиясытуралы түсінік. Анатомия мен физиологияның даму тарихы. Зерттеу әдістері. Адам ағзасының құрылысы. Негізгі анатомиялық түсініктер ағза, ағзалардың аппараттар Дене мүшелері, жазықтықтар
Адам анатомиясы – адам денесінің құрылысын және мүшелері мен оның жүйелерінің пішіні мен құрылысын зерттейтін ғылым
Адам анатомиясы – адам денесінің құрылысын және мүшелері мен оның жүйелерінің пішіні мен құрылысын зерттейтін ғылым
Физиология организмде өтетін тіршілік процестерінің динамикасы жайындағы, ондағы мүшелердің атқаратын қызметін зерттейтін ғылым
Адам анатомиясының дамуына үлкен үлес қосқан ерте кездегі Қытай, Үндістан және Египет. Шығыстың үлгілі ғалымы Әбу — Әли – Ибн-Сина. Мысалы ол “ Дәрігерлік ғылымның канондары” деген кітапта адамның ішкі мүшелері мен қан тамырларының анатомиясы туралы жазып, қай жерден қан алу, қан құю керек екендігін білген, сондай-ақ денеге ине шаншу арқылы емдеу әдісітуралы да айтып кеткен.
Анатомияның дамуына үлкен үлес қосқан гректің ұлы ғалымы Аристотель болды.Ол жүйкені сіңірден ажыратып, жүректің қан айдайтын мүше екендігін білді.Ол ұлпалардың түрлерін анықтап берді.Қайта өрлеу дәуірінде анатомияның дамуына тікелей үлес қосқан ғалым Леонардо да Винчи суретші, математик,инженер,ол 30 өліктен 800 нақты сүйектердің суретін салған.
Мальпиги мен Шумлянский капилярларды ашып қан айналу тұйық екендігін дәлелдеді. Неміс ғалымдары Шванн мен Шлейден жасушалық теорияны ашты.
Анатомиялық зерттеу әдістері:
Мүрделерді сойып көру және препараттар жасау;
Антропометриялық әдіс;
Гистологиялық әдіс(жеке ұлпалардың, мүшелердің кесінділері микроскоп арқылы зерттеледі);
Рентгенологиялық әдіс(рентгенге түсіру арқылы жеке мүшелердің өзгерістері, орналасқан орны, тірі адамөмірінің түрлі кезеңдері зерттеледі);
Эндоскопиялық әдіс ( жарық сәулелерін пайдалану арқылы іші қуыс мүшелердің ішкі беттері зерттеледі);
Компьютерліктомография әдісі
Ультрадыбыстық әдіс
Одан бөлек АҒАРТУ ӘДІСІ де бар
Одан бөлек АҒАРТУ ӘДІСІ де бар
Бұл анатомияны зерттеудің ең қызықты тәсілдерінің бірі. Оның мәні мынадай: Дененің органы немесе бөлігі арнайы қышқылдық ерітінділермен сіңіп, суды байлап, шырышты етіп, желе тәрізді массаға айналады. Еріткіш пен органның жарықтың сыну индексі бір-біріне тең болады, органның бөлігі мөлдірлікті алады.
Осылайша, ағзаның ішкі ортасының сапалы бейнесі мөлдір маталар арқылы олардың бұзылуынсыз, мысалы, коррозиялық процесте алынады. Көбінесе бұл әдіс жүйке жүйесін, оның бөліктері мен мүшелерін зерттеуде қолданылады.
Осындай зерттеу әдісін көруге және анықтауға не мүмкіндік береді?
Денедегі органдардың орналасуының топографиясы.
Ағзаның немесе оның жеке бөліктерінің анатомиялық ерекшеліктері.
Денедегі органдардың өзара қарым-қатынасы.
ИНЖЕКТОР-КОРРОЗИЯЛЫҚ ӘДІС
Бұл әдіс анатомияны кеңінен қолданады. Қан және лимфа тамырларының жүйесіз көзқарастарын қамтамасыз ететін ерекше қатты немесе боялған заттардың ең жақсы капиллярлы құрылымдарын енгізуге негізделген адами зерттеулер әдістері. Осылайша, заттар әртүрлі болуы мүмкін, мысалы:
Гипс;
Желатин;
Балауыз;
Росин;
Целлюлоз және басқалар.
Адам анатомиясында жасуша,ұлпа,мүше,мүшелер жүйесі,аппарат және ағза деген ұғымдардың түсінігін білу өте қажет.
Жасуша –деп тіршілік жүйесі бар , цитоплазма,ядро,органоидтардан тұратын, барлық өсімдіктер мен жануарлардың құрылысының , дамуының және өмір тіршілігінің негізін түзетін, белгілі бір пішіні бар тіршіліктің ең кіші бірлігін айтамыз.
Ұлпа деп тарихи қалыптасқан, өзіне тән морфологиялық және биохимиялық ерекшелктері бар жасуша мен жасушааралық заттардың жиынтығынан тұратын дене бөлігін айтамыз.
Мүше –деп бірнеше ұлпалардан түзіліп, белгілі бір қызмет атқаруға, эволюцилық дамуда бейімделген , белгілі бір пішіні, құрылысы бар дененің бір бөлігін айтамыз. Мысалы құлақ,сүйек т.б.
Мүшелер жүйесі деп бірнеше бірыңғай мүшелерден түзіліп барлығының дамуы мен құрылыстары үұсас болып белгілі бір қызмет атқаратын мүшелер тізбегін айтамыз.Мысалы ас қорыту,тыныс алу т.б.
Аппарат деп екі-үш мүшелер жүйесінің дамуы мен құрылысы ұқсас болмаса да жалпы бір қызмет атқаруын айтамыз. .Мысалы тірек-қимыл аппараты,несеп-жыныс аппараты.
Ағза-барлық мүшелер жүйесі мен аппараттардың жиынтығынан түзіліп, тіршілік қасиетін сыртқы ортамен байланысты атқаратын бір бүтін дене.
Адам организмі мынандай мүшелер жүйесінен құралады
Адам организмі мынандай мүшелер жүйесінен құралады
