Мектеп жасына дейінгі және бастауыш мектеп шағының психологиялық ерекшеліктері

Жас шағы кезеңдері және психикалық дамуды кезеңге бөлу

Жоспар:

• 1. Жас шағы кезеңдерінің ерекшеліктері
• 2. Психикалық даму кезеңдерінің сипаттамалары

• жас ерекшелігіне қарай және жеке басына тән ерекшеліктер туралы түсінік қалыптастыру.

Міндеттері:

• мектеп оқушыларының жас ерекшелігінің кезеңдеріне сипаттама беру,;
• мектеп оқушысының жеке тұлғасының өзіндік ерекшеліктерін ашу

• Белгілі бір шақтық кезеңге тән анатомиялық-физиологиялық және психологиялық ерекшеліктерді әдетте
• жас ерекшеліктері деп атайды. Сондықтан педагогика және психология балалардың
• жас ерекшеліктеріндегі ширақтықты, өзгерімпаздықты айқындайды, тәрбиеленушінің және қоршаған ортамен жасайтын қарым-қатынастар жүйесіне тәуелді болатынын атап көрсетеді.

Кезеңдерге бөлу

Жас кезеңдері	Жетекші іс-әрекеті	Танымдық әрекеті	Психикалық саласы басым	Жетістіктері
Нәрестелік кезең – туғаннан 1 жас	Эмоционалды қарым-қатынас	Қ-Қты тануға бағытталған	Жеке бас	Қ-Қға қажеттілік, эмоционалдық
Сәбилік кезең – 1-3 жас	Заттық әрекет	Затты тануға бағытталған	Дүниетаным процесі	Сөйлеу және көрнекі әрекетті ойлау
Мектепке дейінгі кезең – 3-7 жас	Ролдік ойын	Қ-қты тануға	Жеке бас	Қоғамдық маңызды әрекетке қажеттілік
Бастауыш мектеп шағы – 7-11 жас	Оқу	Бастауыш ғылымды тануға	Интеллектуалдық танымдық	Ырықтылық, рефлексия
Жеткіншектік – 11-15 жас	Құрдастар тобы, ұйымдастырылған оқу	Әр түрлі кезеңдегі қ-қ	Жеке бас	Өзін-өзі бағалау, ересек болуға ұмтылу
Жасөспірімдік шақ – 15-18 жас	Кәсіптік оқу	Мамандық таңдау	Танымдық	Кәсіптік қызығушылық

Мектепке дейінгі кезең: 3-6-7 жас

• Анатомиялық-физиологиялық ерекшеліктері:
• Ағзаның қарқынды жетілуі;
• Екінші сигнал жүйесінің дамуы;
• Ми салмағы – 1100-1300 гр.

Әлеуметтік жағдайының дамуы:

• - баланың үлкендермен байланысы жаңа формаға ие болады;
• - «балалар қоғамының» құрылуы орын алады;
• - «мен өзім» деген белсенділік пайда болады;
• - 3 жас дағдарысы орын алады. Ол өтпелі құбылыс, құрылымы – өзін айналасындағылардан бөлектеу, басқа адамдармен салыстыру.

Э.Келлердің «Үш жастағы баланың жеке басы туралы» еңбегінде дағдарыстың белгілері:

• - қарама-қайшылық;
• - қырсықтық;
• - өз еркімен әрекет ету;
• - үлкендерді бағаламау;
• - деспотизмге ұмтылу.

Мектепке дейінгі шақтағы жетістіктер:

• - қоғамдық маңызды және қоғамдық бағалы әрекетке қажеттілік;
• - сюжетті-ролдік ойын

Мдш үш түрлі тәсілдер
Көрнекі-әсерлі
Көрнекі-бейнелі
Логикалық пікірлесу
Мектепке оқуға дайындығы
Жеке бастық
Интеллектуалдық
Әлеуметтік

Бастауыш мектеп шағы

• Анатомиялық-физиологиялық ерекшеліктер:
• - баланың барлық ағзасы өзгеріске ұшырайды;
• - саусақ еттерінің қатаюы – 9-11 жас;
• - білек сүйектерінің қатаюы – 10-12 жас;
• - жүрек бұлшық еттері шапшаң өседі;
• - Акселерация – дене және психикалық даму жағынан жедел дамуы

Әлеуметтік жағдайы:

• - қоғамдық қатынастар жүйесінде баланың орны өзгереді;
• - үлкендермен қарым-қатынастың типтері өзгереді;
• - құрбылармен қарым-қатынастың типтері өзгереді.

Жетістіктері:

• - психикалық процестердің ырықтылығы;
• - ішкі әрекет жоспары;
• - өзін-өзі бақылау;
• - Жетекші іс-әрекеті - оқу
• - рефлексия.
• Рефлексия – латынша «бейнелеу». Адам санасының өзін-өзін білуге, психикалық жай-күйін тануға бағытталуы.

1 жағдаят: «5 сынып оқушысы Ахметов Арнұрға қатысты педагогикалық консилиум өтіп жатыр. Баланың бастауышта көрсеткен бағалары қазіргі күндегі бағасына сай келмейді. Бастауыш сынып мұғалімі баланың бағасын жоғарылатып қойған. Сынып жетекшісі мен педагог-психолог өз тарапынан 4 сыныпта диагностика өткізген кезде бала «төмен» деңгей көрсеткен болатын. Енді ол 5 сыныпқа келген кезде бейімделе алмай жатыр. Орта буын ұстаздары ашулы және қобалжулы. Мәселе. Шешу жолдары?»
1Шешімін тапШ 1 2 жағдаят: «5 сынып оқушысы Ахметов Арнұрға қатысты педагогикалық консилиум өтіп жатыр. Баланың бастауышта көрсеткен бағалары қазіргі күндегі бағасына сай келмейді. Бастауыш сынып мұғалімі баланың бағасын жоғарылатып қойған. Сынып жетекшісі мен педагог-психолог өз тарапынан 4 сыныпта диагностика өткізген кезде бала «төмен» деңгей көрсеткен болатын. Енді ол 5 сыныпқа келген кезде бейімделе алмай жатыр. Орта буын ұстаздары ашулы және қобалжулы. Мәселе. Шешу жолдары?»

жүктеу/скачать 1,44 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: