140
ГАЛЛЮЦИНАЦИЯ
(
галлюцина-
ция
)
–
лат. сөзі, қаз.
қиялдану, ша-
тасу
деген мағынада. Г. жүйке жү-
йесінің
ауруға шалдығуына байла-
нысты жалған, теріс, бұрмаланған
бейнелердің туындауы. Г. елестеу-
шілік (миға зақым келгендіктен көз-
ге
әр нәрсенің елестеуі, құлақтың
жаңылыс естуі, мұрынның иісті айы-
ра алмауы). Г. перцептивтік іс-әрекет-
тің патологиялық бұзылуы; берілген
сәтте тиісті сезім органдарына әсер
етпейтін объектілерді қабылдайды.
Г.
тысқары объектілердің ырықсыз,
субъектіге тәуелсіз проекциялануы-
нан және олардың кеңістік пен уақыт-
та оқшаулануынан туындайды, осы-
ның салдарынан да осы кенеттен
пайда болған бейнелердің нақты бол-
мыста объективті қабылданатын зат-
тар деп білінуіне әкеліп соғады.
ГАЛЬПЕРИН ПЕТР ЯКОВЛЕ-
ВИЧ (1902-1988)
– Харьковтағы пси-
хологтар мектебінің мүшесі, ақыл-ой
әрекетін жоспарлап қалыптастыру
деген айрықша теорияның және пси-
хология пәнінің мәселесін диалек-
тикалық-материалистік рухта шешу-
де субъект
іс-әрекетінің бағдарлы-
лығы ілімінің авторы. Г. теориясы
педагогикалық психологияда, ере-
сектерді оқыту психологиясында, пе-
дагогикалық
төмендеп кеткен бала-
ларды, интеллектің дамуын психоди-
агностикалауда кең өрісті қолданыла-
ды. Ұлы Отан соғысы жылдарын-
да Г. іс-әрекеттік қатынас идеясын
басшылыққа
ала жараланғандардың
қимыл-қозғалысын қайта қалпына
келтірумен айналысқан. Г-нің біраз
еңбектері нұсқа, зейін, инстинктер,
психология тарихы т.б.
сол сияқты
бағыттарға арналған. Негізгі еңбекте-
рі: «Әрекеттің ақыл-ойлығы және
ғылым пәні» (1974), «Психологияға
кіріспе» (1976), т.б.
Достарыңызбен бөлісу: