Өткізу нарығында тауарлардың орналасуын талдау

Сату көлемі, бағаның орташа деңгейі, өнімді сатудан түскен табыс, алынған табыс сомасы және т.б. өткізу нарығына тәуелді. Ең алдымен соңғы 3 – 5 жылдағы өткізу нарығындағы әрбір өнім түрінің динамикасын білу керек.

4.5 кестеден көріп отырғанымыздай, соңғы 2 жылда Б өніміне деген сұраныс және оның рентабельділік деңгейі төмендей бастаған, ал ішкі нарықтағы секілді, сыртқы нарықта да А бұйымы бойынша табыстылық және сату көлемі ұлғайған.

Кесте 4.5 Өнімді өткізу нарығының динамикасын талдау

Кәсіпорынның өнімдерді бұлай топтастыруы жақын арада «жұлдыз» болуы әбден мүмкін «қиын балаларға» бағытталған қаржыландыруды қолдауға, кәсіпорынның ұзақ өміршеңдігін қамтамасыз ететін жұлдыз категориясының жеткілікті санын нақты қолдауға және «қиын балаларды» қаржыландыруға ықпал ететін «сауын сиырларды» қолдауға бағытталған дұрыс стратегияны таңдауға мүмкіндік береді. Әр нарықтық сегменттерде орналасқан тауарлар қандай өмірлік цикл кезеңінде тұрғанын ескеру керек:

А) нольдік саты- жаңа тауарды жасаудың идеясын және содан кейін сол тауарды зерттеу мен сынау.

Б) бірінші саты-( тауарларды нарыққа шығару және енгізу) - тауар нарықта жетістікке ие болатын мүмкіндікті анықтау, бұл сатыда пайда жоғары болмайды, өйткені жарнамаға айтарлықтай қаржы жұмсалады.

В) екінші саты- (сатудың өсуі мен дамуы) - нарықта жоғары жылжу үшін жарнамаға үлкен шығынды қажет етеді, бірақ ол барлық шығындарды жауып пайда көзіне айнала бастайды және тауар табыс әкеле бастайды.

Г) үшінші саты- тауардың тұрақты нарығы бар, оған деген сұраныс көбейіп және үнемі табыс әкеледі, яғни тек өзінің атағын жарнамалық қолдап отыру үшін ғана шығынды қажет етеді.

Д) төртінші саты- сату деңгейі бастапқы кезеңде байқалмай, бірақ соңынан күрт төмендеп кетуі мүмкін, ол алдын ала болжалған және болжанбаған себептерге байланысты. Бұйымға сұраныстың төмендеуін уақытында анықтай білу, бұйымды жетілдіру немесе басқамен алмастыру арқылы алдын алу қабілеттілігі белгілі бір шеберлікті талап етеді.

Талдаудың нәтижелері нарықтық конъюнктураның талаптары мен оның стратегиясына сәйкес келетін тауарлар ассортиментін жасауға кәсіпорын басшылығына көмек беруі тиіс.

Сараптама процесі кезінде сонымен қатар нақты және потенциалды бәсекелестерді анықтау керек, олардың қызметінің көрсеткіштерін талдау, олардың бизнестерінің мықты және әлсіз жақтарын анықтау, қаржылық мүмкіндіктерін, нарықтық экспансия төңірегінде мақсаты мен стратегиясын, өндіріс технологиясын, өнім сапасын және баға саясатын талдау керек. Осылардың барлығы бәсекелестердің іс әрекетін және бәсекелестік күрестің неғұрлым тиімді тәсілдерін таңдауға мүмкіндік береді.