58. Адамның дүниеге келу мәселесі (антропогенез). Антропология - адам туралы ілім. Философиялық антропология - адам туралы философиялық ілім немесе адам философиясы. Адам мәселесі философияның аса маңызды өзекті мәселелерінің бірі. Қазіргі заманғы
философиялық антропология бір-біріне қарама-қарсы көптеген мектептер мен ағымдардан тұрады.
Антропогенез мәселесі. Адам өте күрделі біртұтас жүйе, өз кезіңде одан да күрделі екі жүйенің (биологиялық және әлеуметтік) құрамдас бөлігі болып саналады. Бұл дегеніміз, адам тек қана биологиялық емес, сонымен бірге әлеуметтік тіршілік иесі болып табылады. Сонда адам тарихи жолмен биоәлеуметтік тіршілік иесі ретінде қалайша қалыптасты екен? Бұл сұрақ
антропогенез мәселесінің мәні деуге болады. ХІХ ғасырға дейін еуропалық мәдениетте теистік антропологиялық концепция басым болды. Мұнда әлем мен адамның діни тұжырымдамасы қарастырылады. Дүниенің думуы мен тарихы жоқ. Дүние мен адамды жаратқан күш - Құдай. Дүние мен адамның шығуы мен дамуын бұл теория ғылыми жолмен түсіндіріп бере алмады.
ХІХ ғасырда антропогенез мәселесінің ғылыми тұрғыдан зерттелуіне мүмкіндік туа бастады. Эволюциялық теория дүниеге келді (Ч. Дарвин). Адамның шығуы мен қалыптасуын биологиялық заңдарға сүйене отырып түсіндіруге тырсты. Бір кемшілігі – әлеуметтік факторлары қарастырмауы.
59. Адам табиғатындағы биологиялық пен әлеуметтілік. Панбиологизм және пансоциологизм концепциялары. Адамға үш тұрғыдан қарауға болады: биологиялық, психологиялық және әлеуметтік. Қазіргі философия адам табиғатын түсінуде "Биологизация" мен "типологизация" шектен шығуға тырысады, бірақ философия мен ғылым тарихында панбиология мен пансоциологияның мысалдары бар.
Панбиология адамның барлық ерекшеліктерін оның биологиялық табиғатынан шығарады және жеке тұлға мен оның жеке дамуы тек генетикаға байланысты деп тұжырымдайды. Қазіргі панбиологияның мысалы-социобиология. "Социобиология "термині латынның socialis –" қоғамдық "сөзінен және гректің" өмір "және logos – "ілім" сөздерінен шыққан.
Пансоциология, керісінше, адамның биологиялық табиғаты да, оның әрекеттері де адамның жеке басы мен сипатына әсер етпейді, оларды қоғам қалыптастырады деп мәлімдейді. Пансоциологизм генетикалық бейімділіктер барлық адамдарда бірдей, ал тұлға мен мінез тәрбие мен білімнің әсерінен қалыптасады деп тұжырымдайды.