1. Жұқпалы аурулар туралы жалпы түсінік

тұрмыстық
қарым
- 
қатынас
.
1.
Григорьев
 
Шига
 
шигелласы
.
Өте
патогенді
түрі
. 
Күшті
токсигенді
, 
бірнеше
қоздырғыш
адам
организміне
түссе
ауру
пайда
болады
. 
Көбінесе
тұрмыстық
қарым
-
қатынас
жолымен
тарайды
.
2.
Флекснер
 
шигелласы
.
Біріншісіне
қарағанда
онша
патогенді
емес
. 
Ауру
пайда
болу
үшін
адам
организмінде
100 
немесе
одан
көп
қоздырғыш
түсуі
қажет
. 
Бұл
түрі
көбінесе
су
арқылы
тарайды
.
3.
Зонне
 
шигелласы
.
Онша
патогенді
емес
, 
ауру
тудыру
үшін
организмге
1000-10000 
бактерия
түсуі
қажет
. 
Зонне
–
шигелласы
көбінесе
сүт
тағамдары
арқылы
тарайды
.
Қантышқақ
ауруына
барлық
адамдар
сезімтал
, 
əсіресе
5 
жасқа
дейінгі
балалар
.
Ауырып
жазылғаннан
кейін
иммунитет
тұрақты
емес
, 
ауру
қайталануы
мүмкін
. 
Қантышқақ
ауруы
жыл
бойы
кездесуі
мүмкін
, 
аурушаңдылықтың
көбеюі
жаз
айларында
.
Патогенезі
:
1. 
Дизентерия
бактериясы
ағзаға
тағам
немесе
сумен
лимфобарьерден
өтеді
жəне
ащы
ішекке
содан
соң
тоқ
ішекке
,
аш
ішектің
эпителиіне
жайласады
, 2-3 
күн
арасында
су
-
электролит
алмасуын
өзгертеді
.
2. 
Тоқ
ішекке
өтіп
оның
клеткаларына
енеді
, 
көбінесе
сигма
тəрізді
жəне
тік
ішек
зақымдалады
, 
эндотоксин
бөліп
тоқ
ішектің
иннервациясын
өзгертіп
жара
пайда
болуына
себеп
болады
.
3. 
Токсиндердің
жергіліктің
əсерінің
салдарынан
ішектің
қабырғасының
микроциркуляциясы
бұзылып
, 
ішектердің
моторикасы
мен
секрециясы
зардап
шегеді
. 
Осы
өзгерістердің
барлығы
тоқ
ішектің
дистальды
бөлігінде
болады
. 
Шигелла
бактериялары
ыдыраған
кезде
ішектердің
қуысында
сұйықтық
жəне
тұздардың
гиперсекрециясын
шақырып
, 
диареяның
дамуына
алып
келеді
. 
Ішектерің
инервациясының
бұзылысы
ішектердің
түйілуі
жəне
сигма
тəрізді
ішекпен
тік
ішектің
бұлшықеттердің
жиырылуы
жəне
іштегі
ауырсыну
мен
тенезмдермен
байқалады
.
Науқастарға
 
күтім
 
жасау
 
ерекшеліктері
.
1. 
Аурудың
барлық
клиникалық
көрінісі
кезеңінде
төсек
тəртібін
сақтау
, 
ауыр
түрінде
7 
күнге
созылады
, 
яғни
ауырлық
дəрежесіне
байланысты
.
2. 
Іш
өту
жəне
құсу
кезінде
шыққан
сұйықтықты
есептеп
максималды
жайлылықты
қамтамассыз
ету
( 
əр
2-4 
сағат
сайын
бақылап
тұру
қажет
)
3. 
Жоғалған
сұйықтықты
қалпына
келтіру
үшін
ауыз
арқылы
«
Регидрон
», «
Оралит
» 
тəрізді
қантты
-
тұзды
ерітінділердің
аз
мөлшерде
жиі
(1-1,5 
л
/ 
сағатына
) 2-3 
сағат
көлемінде
енуін
қамтамассыз
ету
.
4. 
Дəрігер
фуразолидон
, 
ампициллин
, 
ауыр
дəрежесінде
гентамицин
тағайындалады
.
5. 
Науқастардың
энтеросорбенттерді
- 
мейіргердің
қатысуымен
смекта
, 
пребиотиктер
- 
хилак
форте
, 
қызбаны
түсіру
үшін
-
парацитамол
тағайындау
.
6. 3 
жасқа
дейінгі
балаларда
жиі
іш
өту
жəне
тенезмдер
кезінде
баланы
мүлдем
горшокқа
отырғызбау
керек
, 
себебі
тік
ішектің
сыртқа
шығуы
мүмкін
. 
Тенезмдерді
азайту
үшін
жылы
ванналар
немесе
емдік
балауыздар
қолданылады
.
7. 
Науқасты
күнделікті
мейіргерлік
тексеруден
өткізу
, 
егер
мəселе
туындаса
оны
тез
арада
шешу
.
26.
Шигеллез
. 
Клиникалық
 
жіктемесі
.
Негізгі
 
клиникалық
 
көріністері
. 
Диагностикасы
.
Алдын
 - 
алу
 
принциптері
.
Клиникалық
 
жіктемесі
.
І
. 
Жедел
 
бактериалды
 
дизентерияның
 3-
түрі
 
болады
:

1) 
жеңіл

,
2) 
орташа
,
3) 
ауыр
.
а
)
Эксикоз
 
белгілерімен
 
өтетін

жедел
 
дизентерия
:
1-
ші
сатысында
: 
организм
1-3% 
сұйықтық
жоғалтады
.
2-
ші
сатысында
: 
организм
4-6% 
сұйықтық
жоғалтады
.
3-
ші
сатысында
: 
организм
7-9% 
сұйықтық
жоғалтады
.
б
) 
Эксикозсыз
 
өтетін
 
түрі
.
ІІ
. 
Созылмалы
 
дизентерия
.
1. 
Созылмалы
қайталамалы
.
2. 
Созылмалы
тұрақты
.
ІІІ
. 
Бактерия
 
тасымалдаушылық
.
1. 
Жедел
түрі
(3 
айға
дейін
).
2. 
Созылмалы
тасымалдаушылық
(3-6 
айға
жəне
одан
көп
).
Негізгі
 
клиникалық
 
көріністері
.
Ауру
жедел
жəне
созылмалы
түрде
өтуі
мүмкін
.
Жасырын
 
кезең
 
жедел
 
шигеллезда
 
орташа
2-3 
күн
, 
бірнеше
сағатқа
қысқаруы
мүмкін
. 
Ауру
жедел
басталады
. 
Дизентерия
клиникасында
екі
негізгі
синдромды
ажыратады
: 
улану
жəне
тоқ
ішектің
зақымдалу
синдромы
.
Улану
синдромы
дене
қызуының
жоғарлауы
қалтыраумен
, 
тəбеттің
төмендеуімен
, 
бас
аурумен
,
жүрек
айнумен
кейде
құсумен
сипатталады
. 
Улану
синдромы
ішектік
бұзылыстардан
бұрын

дамиды
. 
Асқазан
-
ішек
жолдарының
бұзылысы
іштегі
ауырсыну
жəне
іш
өтумен
сипатталады
.
Жедел
дизентерияның
ағымының
негізгі
түрлері
- 
колиттік
, 
гастроэнтероколиттік
. 
Дизентерия
үшін
тəн
– 
колиттік
 
түрі
.
Ауру
жедел
улану
синдромынан
басталады
. 
Содан
соң
іштің
барлық
бөлімінің
ауырсынуы
толғақ
тəрізді
сипатта
кейін
ауырсыну
сол
жақ
мықын
аймағына
ауысады
.
Үлкен
дəреті
жиі
, 
сұйық
кілегей
жəне
қан
аралас
. 
Кейде
үлкен
дəреті
«
ректальді
 
түкірік
»
тəрізді
болады
, 
яғни
нəжісте
кілегей
жəне
қан
болады
. 
Ішті
пальпация
жасағанда
сигма
тəрізді
ішектің
тығыздалуы
жəне
ауырсынуы
байқалады
. 
Науқастарды
дəретке
жалған
шақырулар
мазалайды
, 
дəреттің
толық
шықпау
сезімі
болады
. 
Дəретке
жалған
шақыру
ауырсынулармен
бірге
болады
( 
тенезмдер
).
Дизентерияның
гастроэнтероколиттік
түрі
қысқа
жасырын
кезең
(4-6 
сағат
) 
жалпы
улану
белгілерінің
аяқ
астынан
басталуымен
сипатталады
.
Ауру
дене
қызуының
жоғарлауымен
38-39
С
қалтыраумен
, 
эпигастрий
аймағының
ауырсынуымен
жүрек
айну
жəне
көп
рет
құсумен
басталады
. 
Нəжісі
көп
мөлшерлі
сулы
, 
ақшыл
сары
түсті
, 
қорытылмаған
тағам
қалдықтарымен
.
Ауырлық
ағымына
қарай
жеңіл
, 
орташа
жəне
ауыр
дəрежелерін
ажыратады
.

жүктеу/скачать 6,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: