1. Нутрициология, анықтамасы, міндеттері, негізгі ұғымдар
Организмнің энергетикалық шығындары, түрлері. Мамандық түрлерін ескере отырып, ағзаның энергетикалық шығындарын есептеу тәсілдері
жүктеу/скачать 267,97 Kb.
|
НУТРИЦИОЛОГИЯ
| 21.Организмнің энергетикалық шығындары, түрлері. Мамандық түрлерін ескере отырып, ағзаның энергетикалық шығындарын есептеу тәсілдері.
Қабылдайтын тағам және энергия шығыны көлемін анықтау үшін қолданылатын өлшем бірлік (калория) туынды энергетикалык шығында тамақіану үйлесімдігін анықіауда маңызды мәселені шешуге көмектесті. Бұдан басқа, калориялық есептеуге өту тамақганудың сандық жағын жеткілікгі обьективті бағалауға және тамактануда керек жағдайда шұғыл сәйкес түзетулер енгізуге мүмкіндік берді. Қазіргі уақытга тағамның энергетикалық құндылығын Джоуль (1 ккал - 4.184 кДж) ретінде өлшейтін халық аралық бірлік жүйесі (ХБЖ) - тәулікгік тағам рационының калориясы тәуліктік энергия шығынын толтырмайды, нәтижесінде теріс энергетикалык баланс туындайды. Соңғысы энергетикалық жеткіліксіздігінен түзілген энергияның максималды өнімділігіне ағзаның барлық ресурстарының мобилизациясымен сипатталады. Осыдан барлык тағамдық заттектер, сонымен бірге белок энергия көзі ретінде қолданылады. Энергетикалық мақсатпен белоктың шығыны — теріс энергетикалық баланстың негізгі қолайсыз факторы болып каралады. Осыдан энергетикалық мақсатпен тағаммен түсетін тек белок шығыны ғана емес, сонымен бірге ағзада белок жеткіліксіздігін туғызатын ұзақ теріс энергетикалық баланста энергетикалык қажеттілікке кең қолданыпатын тін белоктары да шығындалады. Сонымен, теріс энергетикалық баланс белок жеткіліксіздігімен үздіксіз байланысты. Қазіргі өндірушілердің айтуы бойынша теріс энергетикалық баланс біріккен калориялы — белок жеткіліксіздігі кешені ретінде қарастырылуы керек. Алиментарлық дистрофия, маразм, квашиоркор сиякды ауыр аурулардын қалыптасуында калориялы — белок жеткіліксіздік орын алады. Ұзак уақыт тағам рационының знергетикалық құндылығы энергия шығынынан артық болғанда туындайтын айқын оң энергегикалық баланстың теріс нәтижелері де маңызды. Дене салмағының артық көлемі, семіздік, атеросклероз, гипертониялық аурулар және т.б. ұзақ оң энергетикалық баланстың негізінде күшейеді және дамиды. Сонымен, теріс және айқын оң энергегикалық баланс ағзаның әр гүрлі жүйелерінің морфологиялық және функцоналдық өзгерістеріне, алмасудың бұзылуына алып келетін ағзаның физикалық жағдайына қолайсыз әсер етеді. Физиологиялық қатынаста қалыпты жағдай энергетикалық тепетеңдікті қамтамасыз еткенде, яғни тәулік бойы энергия кірісі мен шығысының жақын сәйкес келуіне жеткенде туындайды. 3. Энергия шығындары Адамдардың энергия шығындарын 2-ге бөлуге болады: 1. адам еркімен реттелмейтін энергия шығыны; жүктеу/скачать 267,97 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|