2.«Сакральды (қасиетті) Қазақстан» бағдарламасы. Түркі кезеңінің мәдениескерткіштерін қалпына келтіру мен сақтау.
Қазақстанның қасиетті географиясы - бұл еліміздің ұлттық тарихи жобасы, оның құрамына елдің тарихи жерлеріне археологиялық және этномәдени экспедициялар, ғылыми конференциялар, Қазақстанның тарихи орындары мен құрылымдарының толық сипаттамасы, олардың тізілімін, 3D модельдерін, интерактивті карталарын, фотогалереяларын құру; қалпынакелтіру, «Сакральды Қазақстан» энциклопедиясын, кітаптарды, анықтамалықтарды және т.б. басып шығару жатады.Жоба 2017 жылы басталды, оны құру міндеті Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашаққа көзқарас: қоғамдық сананы жаңғырту» мақаласында қойылған болатын.
Біріншіден, жоба бүкілхалықтық 100 қасиетті нысанды қамтыды. 2018 жылға жоба 642 тарихи орынға: ежелгі қоныстар, кесенелер, табиғи көрнекіліктерге сипаттама берді. 2019 жылға - 185 жалпыұлттық мұра объектілері және 463 аймақтық. 2020 жылы жоба аясында республикалық маңызы бар 48 ескерткіште ғылыми қалпына келтіру жұмыстары жүргізілді.Қазақстандағы қасиетті жерлердің алдын-ала тізіміне 574 нысан кіреді, оның 279-ы 2017 жылы сипатталған.Ғалымдар архивтік-библиографиялық табиғат, далалық зерттеулер материалдарына сүйене отырып, ежелгі дәуірден бастап қазіргі уақытқа дейінгі объектілердің сипаттамалары бар тізілім құрды.Үлкен-Жезді, Караунгур, Белкарай тас дәуірінің ерекше археологиялық ескерткіштері. Ботай, Қожай, Құмкешу - жылқыны қолға үйреткен ескерткіштер, дала өркениетінің белгілерінің бірі. Атасу, Мыржық, Талдысай - бұл Жезқазған-Ұлытау аймағындағы Орталық Қазақстан аумағындағы ежелгі әлемнің ірі металлургиялық орталықтарының бірегей ескерткіштері. Ерте көшпенділер дәуіріндегі жерлеу, ескерткіш және ғұрыптық қызықты нысандар бар: Талды-2, Шілікті, Есік, Берел, Тақсай және басқалары. Отырар, Сидақ, Жуантөбе, Испиджаб, Сауран - ортағасырлардың ең маңызды қалалары - сәулет өнері мен құрылыс шеберлігінің көрнекті үлгілері бар сауда және қолөнер орталықтары.Тарихи тұрғыдан Қазақстан аумағын бірнеше тарихи-мәдени аймақтарға шартты түрде бөлуге болады. Олар археологиялық және тарихи ескерткіштердің мазмұнына әсер еткен жақын ішкі байланыстармен, ортақ дамумен, экологиялық, табиғи және әлеуметтік-мәдени факторлардың сәйкестік ерекшеліктерімен ерекшеленеді.Қасиетті орындар халықтың ұзақ және оқиғалы өмірі мен қызметін, тәуелсіздік үшін күресті бейнелейді. Қазақстанның қасиетті нысандарын тіркеу бойынша жұмыс әр түрлі ғалымдар: археологтар, тарихшылар, этнологтар, филологтар, шығыстанушылар қатысатын ұзақ және мұқият жұмыс болып табылады.Бұл бағдарламаның қазақ халқы үшін маңызы ерекше,тіпті орасан зор.Жобаның арқасында халық Қазақстандағы қасиетті жерлерді толық білетін болады. Оның тарихымен танысады. Барып көруге деген қызығушылығы туындайды. Әркім туған жердің тарихына, белгілі бір нысанғабайланысты мәліметтермен қамтылады.Жалпысакралды деген сөз әулиелі, киелі деген ұғымдыбілдіреді ғой. Бір кездері діни сөздерге қатыстыайтылған, дәлірек айтқанда, құдайға байланыстықолданылатын болған. Кейін ол ғылыми термин болып қалыптасты. Қасиетті жерлер географиясықасиетті, киелі, қастерлі, сондай-ақ қасіреттіжерлерді қамтыды. Бұл арада түсінікті болу үшінайта кететін тұс – қасіретті жерге тарихымызданбелгілі отызыншы жылдардағы зұлматқабайланысты ескерткіштер және осы сияқты басқада ескерткіш жатады.
Достарыңызбен бөлісу: |