1-сұрақ. Халық ауыз әдебиеті – халық шығармасы
жүктеу/скачать 145,08 Kb.
|
null
- Бұл бет үшін навигация:
- 5-сұрақ.Бала тілін дамытуда жаңылтпаштың қызметі.
| ТҰСАУКЕСЕР ЖЫРЫ
Қаз-қаз, балам, қаз, балам, Қадам бассаң, мәз балам! Қүрмеуіңді шешейін, Тұсауыңды кесейін. Қаз-қаз, балам, қаз, балам. Тақымыңды жаз, балам! Қадамыңа қарайық, Басқаныңды санайық. Қаз-қаз, балам, жүре ғой, Балтырыңды түре ғой Тай-құлын боп шаба ғой, Озып бәйге ала ғой. Қаз баса ғой, қарағым, Құтты болсын қадамың! Өмірге аяқ баса бер, Асулардан аса бер, Тәй-тәй, қаз-қаз, Қадамыңды бас, бас. 5-сұрақ.Бала тілін дамытуда жаңылтпаштың қызметі. Қазақ халқының әдет-ғұрып, салтынан туған ойын-сауық кезінде өлең, әңгіме-жырлар ғана айтылып қойған жоқ. Ойын-сауық үстінде, жиналған жұртты күлдіру үшін, ауыз әдебиетінің бұдан басқа да ұсақ түрлері айтылған. Соның бірі – жаңылтпаш. Жаңылтпаш айтқанда екі нәрсе ескерілетін секілді. Біріншіден, жиналған жұртты күлдіру, екіншісі - әрбір сөзді тез, шебер айтуға, тіл ұстартуға үйрету. Жаңылтпаштардың сөздері жаңылдыратындай қиын, көбінесе, ұяң және қатаң дауыссыз дыбыстардан құралады. Егер жаңылтпаш айтушы адам қиыннан құралған қырлы сөздерді орамына келтіре алмаса, аздап тайып кетсе, онда күлкі боларлық, тіпті ұятқа соғарлық жағдайға әкеледі. Сондықтан ол әрбір сөзді жылдамдата тақпақтаумен қатар, нақышына келтіре мүлт жібермей, оралымын таба айтуға тиіс. Жаңылтпаштың сөздері қара сөз түрінде, кейде өлең секілді ұйқасып келеді. Мысалы: Есет атам ет асатар, Ет асатса, бес асатар. жүктеу/скачать 145,08 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|