Бақылау сұрақтары: 1.
Азот бөліне жүретін реакцияларды сипаттаңыз.
2.
Анилиннен азот бөліну арқылы хлорбензолды синтездеу реакциясымен аралық
өнімдерді көрсетіңіз.
3. Анилиннен азот бөліну арқылы фенолды синтездеу жолын және аралық өнімдерді
көрсетіңіз.
4. о-Толуидиннен о-бромтолуолды синтездеу жолын және аралық өнімдерді көрсетіңіз.
5. м-нитроанилиннен п-динитробензол және,
м-хлорбензолды синтездеу жолын көрсетіңіз.
№16 ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС АЗОТ БӨЛІНБЕЙ ЖҮРЕТІН ДИАЗОНИЙ ТҰЗДАРЫНҢ РЕАКЦИЯЛАРЫ. АЗОБІРІГУ
-Нафтолоранж синтезі Реактивтер: сульфанил қышқылы – 5 г; натрий нитриті – 2 г; натрий гидроксидінің 2 н
ерітіндісі – 62,5 мл; тұз қышқылының 4 н ерітіндісі – 25 мл; натрий хлориді.
Құрал-жабдықтар: көлемі 250 мл стакан; шыны таяқша.
Жұмыс барысы: Стаканда 5 г сульфанил қышқылын
12,5 мл 2 н натрий гидроксидінде
ерітеді және 2 г натрий нитритінің 25 мл судағы ерітіндісін 0-5
о
С температурада қосады.
Ары қарай салқындата отырып араластыру нәтижесінде алынған қоспаны 25 мл 4 н тұз
қышқылының ерітіндісімен әрекеттестіреді. Содан кейін бөлме температурасында қоспаны п-
диазобензолсульфоқышқылын тез нафтолдың (4 г
-нафтолды 50 мл 2 н натрий гидроксидінде
ерітеді) сілтілік ерітіндісін құяды.
Біраз уақыттан соң сәбіз түсті сарғыш кристалдар түзіле бастайды. Бояғыш заттың ерігіштігін
азайту үшін натрий хлоридімен қанықтырады. Түзілген кристалды Бюхнер воронкасында сүзіп,
суық сумен жуады. Шығымы – 8 г (теориялық шығымның 75
-ы).
1-Фенилазонафтол Реактивтер: анилин – 0,9 г;
-нафтол – 1,4 г; натрий нитритінің 4 н ерітіндісі – 10 мл; тұз
қышқылының 4 н ерітіндісі – 25 мл; этил спирті.
