24 беттің беті


Тақырып 10. Өсімдіктердегі органикалық заттардың синтезделуі, тасымалдануы



бет7/22
Дата11.12.2021
өлшемі166,5 Kb.
#99358
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   22
Байланысты:
aaef0bc6-8362-11e3-9ea3-f6d299da70eeУМК БЛ.ФЗЛ-03

Тақырып 10. Өсімдіктердегі органикалық заттардың синтезделуі, тасымалдануы.

  1. Өсімдік гормондары.

  2. Ауксин . Ашылу тарихы. Физиологиялық маңызы.

  3. Цитокинин. Ашылу тарихы. Физиологиялық маңызы.

  4. Гибберллин. Этилен немесе абсциз қышқылы. Ашылу тарихы. Физиологиялық маңызы.

  5. Өсімдік басытқылары.

Өсімдік гормондары өсу процестерін реттейтін қосындылар екендігі туралы ілім 20 ғасырда қалыптасты. Олар өсімдік мүшелерінің біреуінде синтезделіп, қалыптасып және өсіп жатқан басқа өсімдік бөліктеріне синтезделеді.Қазіргі кезде олардың ауксин, цитокинин, гибберреллиндер т.б топтары белгілі. Ауксиндер сабақтың және тамырдың ұштарында синтезделіп, жасушалардың созылып өсу аймақтарына ауысып, сабақ, жапырақ және тамырдың өсуін жеделдетеді. Ауксиндердің әсерінен жемістердің тұқымсыздануы, жапырақтардың ,түйіндердің түсуі тежеліп, мүшелердің тропикалық иілуі байқалады. Гиббереллиндер жеке немесе ауксинмен бірігіп жемістерді тұқымсыздандырады. Гиббереллиндердің әсерінен тыныс алу қарқындылығы артады. Өсімдіктердегі көмірсулардың алмасуы өзгеріп, целлюлозаның синтезі күшейеді. Гиббереллиндердің әсерінен крахмалдың ыдырауы ферменттердің пайда болып босауын реттейді. Цитокининдер жасушалардың бөлінуін қоздырады. Күкірт өсімдіктерде әажетті негізгі элементтердіҢ біріне жатады. Кзкірт

өсімдікке негізінеҢ сульфат кЗйінде енеді. гсімді ұлпаларындағы мөлшері онаша қөп болмайды -0,2-1 проц. шамасында. БЗршаә тЗәымдастар, әсіресе крестгзлділер, басәа өсімдіктерге әарағанда, кзкірті көбірек өажет етеді. Төпыраәта кЗкірт анорганиәалыө және органиәалыә тзрде кездеседі. Минералдыә сульфат және тЗздар немесе иондар тзрінде болуы мұмкін. Гсімдіктерде кзкірт минеральдыә сульфат және тотыәсызданған тзрде болады кзйінде кездеседі. Бұл екеуінҢ жалпы м^лшері және араіөатнасы өсімдік органдарындағы процестеге байланысты ^згереді. Гсімдікке сінген кұкірттіҢ

азғантай бөлігі тамырдан транспирация ағынымен ксилема, одан жас, өсіп тұрған органдаға аысады да зат алмасу процесіне енеді.

Калий. Оның өсімдік ұлпаларындағы мөлшері әұрғао затына есептегенде 0,5-1,2 проц. шамасында болады. гсімдіктіҢ жас, өсіп тұрған бөліктерінде көбірек кездеседі, _өте жылжымалы. Бұл элемент ферменттердіҢ , немесе басоа физиологиялыә ырыәты әосындылардыҢ әЗрамынатікелеі енбесе де, өсімдіктегі энергетикалыә процестерге әажет әұрамына екендігі кірсетілген. КалийдыҢ топыраәтағы әоры фосфорға әарағанда ұ-40 есе, азотта 5-50 есе артық. Топырақа калий минералдыә ристалды торларында алмасәыш және алмаспайтын кзйде, жылжымалы әалдыәтар әұрамында және микроорганизмдерде, топыраә ерітіндісінде минералдыә тұздар кзйінде кездеседі. Клеткада әалий азайғанда натрий, магний, кальций, минералдыә фосфордыҢ мөлшері көбейтіндігі байәалады. Калий тапшы жағдайда өскен өсімдіктердің жапырақтары төменінең жоғары қарай сарғая бастайды.

Өзін-өзі тексеру сұрақтары:



  1. Ауксиннің физиологиялық ролі қандай.

  2. Ризогендік фактор ретінде қай фитогормон қолданылады.

Қолданылған әдебиеттер 3.5.7.8.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   22




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет