3 І. Қатығыстың басталу себептері
жүктеу/скачать 128 Kb.
|
augan sogysy algasharttary barysy 0
- Бұл бет үшін навигация:
- Пайдаланған әдебеттер
| Қорытынды
Сәуір төңкерісінен кейінгі 1978 жылы Ауғанстанның халі күрделі жағдайда болды. Екі жақты үкімет таласушы жақтастар елде азамат соғысын тудырды. Осы мезетте Кеңес үкіметі жақтас ретінде социалистік бағыттатығы жергілікті қолдап, оған әскери көмек беруге ниетін білдірген болатын. Елдегі жағдай тым күрделі болғандықтан, Кеңес әскері 1979 жылы 12 желтоқсанда Ауғанстан аумағына өз әскерін кіргізіп, жергілікті оппозициялық агрессордан қорғауға көшті. Осы мақсатпен кірген Кеңес әскері өз міндеттерін жылдам атқарып, тез арада Ауғанстан аумағынан шығуды ойластырған болатын. Бірақ бірінші үш жыл соғыстан ақ, елдегі әскери қақтығыстар одан әрі созылатынын меңзеп берді. Әйтсе де оппозициялық режимге АҚШ, бірнеше батыс Еуропалық мемлекеттерден, Қытай және Пәкстан тарапынан көмек соғыс барысына айтарлықтай өз септігін тигізді. Жылдан жылға қақтығыстардың көбеюінен, Кеңес үкіметі басшылары елден өз әскерлерін біртіндеп шығаруды ұйғарды. Кезекті үкіметтің ауысуы билік басына Андроповтың келуімен, Кеңес үкіметі басшылары халықаралық қатынастарда өз қимылдық іс әрекеттерін жүргізе бастады. БҰҰ басшыларымен, Пәкстан үкіметімен өз қарым қатынастарын жандандыра бастады. Солай келе 1986 жылдың ақпанында болған КОКП XXVІІ съезінде М.Горбачев әскерді кезеңге бөліп, ауған жерінен шығару жоспарын жасау керектігін мәлімдеді. Ал 13 қарашадағы Саяси бюроның отырысында Михаил Горбачев: «Біздің Ауғанстанда соғысып жатқанымызға алты жыл болды. Егер бұл іске басқаша келмесек, әлі 20-30 жыл соғысатын боламыз» деп мәселені көлденеңінен қойды. Оның сөзін Бас штабтың бастығы, маршал Ахромеев те қолдады: «Біз Кабулды, провинциалдық орталықтарды бақылауға алдық, бірақ басып алған жерлерімізге билік орната алмадық. Біз ауған халқы үшін күресте жеңіліс таптық» деп ағынан жарылды . Сөйтіп, осы отырыста Ауғанстандағы барлық әскерді екі жылдың ішінде алып шығу туралы келісілді. 1989 жылдың 23-26 ақпандағы «Тайфун» операциясы кеңес әскерлерінің ауған жеріндегі он жылға созылған соғыстағы ең ақырғы шайқасы болды. Ақпанның 4-і күні Кеңес Армиясының соңғы бөлімі Кабулдан шықты, ал 15 ақпанда 40-шы Армияның қолбасшысы генерал-лейтенант Б.Громов Термез қаласында «Кеңес әскерлері Ауғанстан жерінен толықтай шықты» деп басшылыққа баяндады. Қаншама қазақ отбасына қасірет әкелген айдаладағы Ауғанстан соғысы біз үшін осылай аяқталған болатын. Ауғанстаннан әскердің шығарылуы толықтай шығарылды деп жарияланғанымен, көптеген Кеңес жауынгерлері тұтқында қалып қойған болатын. Барлығы - 15 051 адам. Жараланған, контузия алғандар - 54 мыңға жуық, ауырғандар - 416 мың адам. Кеңес Одағының ауған соғысынан көрген зияны осындай қасіретті болды. Мұны қоя тұрып, көптеген адамдар психикалық зардаптар шекті. Ауған соғысына қатысқан көптеген бауырларымыздың ерліктері Ұлы Отан соғысына қатысқан ағаларымыздың ерліктерімен бірдей дәрежедегі ерлік болып табылды. Ауған соғысы тарихта бетінде мәңгілік қалды. Пайдаланған әдебеттер Әдебиеттер: 1. Боздақтар мәңгі жадымда 1979-1989. 2006, Алматы 2.Виктор Николаев Живый в помощи. Записки «афганца». – M.: Софт Издат, 2006 3.Қазақстан Энциклопедиясы. 2006 жылы, I том, 456-459 бет 4.Смағұл Б, Ахмет М. Намыстың құлы, Алаштың ұлы. – Алматы 2008. – 288бет. Мерзімдік басылымдар: 4. Абай журналы 5. Айқын газеті 2009 жыл 6. Егемен Қазақстан. 2009 жыл 12 ақпан www.temakosan.net интернет сайты жүктеу/скачать 128 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|