БАҚЫЛАУ Бағаланатын құзыреттілік

2. 
   Білім.
   

1. 
   Тесттік тапсырмалар орындау немесе билет бойынша тексеру
   

1. 
   Бірінші текті электродтар: құрылысы, потенциалын есептеу теңдеулері, мысалдар.
   
2. 
   Сутек электроды. Стандартты сутек электроды.
   
3. 
   Екінші текті электродтар: құрылысы, потенциалын есептеу теңдеулері, мысалдар.
   
4. 
   Тотығу-тотықсыздану электродтары: құрылысы, потенциалын есептеу теңдеулері, мысалдар.
   
5. 
   Гальваникалық элементтер. Гальваникалық элементтерде жүретін реакциялар, ЭҚК-н есептеу. Якоби - Даниэль элементі
   
6. 
   Потенциометрлік титрлеу. Биологиялық сұйықтықтардың рН-н анықтауда анықтаушы және салыстырушы электродтар ретінде қолданылатын шыны және хлоркүміс электродтары.
   
7. 
   Ағзадағы биохимиялық процестердің мысалында тотығу-тотықсыздану процестерінің жүру бағытын анықтау. Тотығу-тотықсыздану процестерінің биологиялық мәні неде?
   
8. 
   Биохимиялық тотығу-тотықсыздану процестерінің басым көпшілігі қандай жағдайларда жүреді? Ағзада жүретін ТТР-ды қарастырғанда неліктен стандартты электродтық потенциалдың орнына «мидпойнт» потенциалы деген ұғымды пайдаланады?
   
9. 
   Тотықтырғыштардың бактерицидті құрал ретінде қолданылуы неге негізделген?
   

1. 
   Сейтембетов, Т.С. Химия [Мәтін]: Оқулық / Т.С. Сейтембетов.- Алматы: Эверо, 2010.- б.64-76.
   
2. 
   В.А. Попков, С.А. Пузаков. Жалпы химия [Мәтін]: Оқулық / Қазақ тіліне аударған С.Н.Ділмағамбетов. Жауапты редакторы Ж.Ж.Ғұмарова.- Москва: ГЭОТАР-МЕДИА, 2014.- б. 687-716.
   
3. 
   Л.Г. Веренцова ж.б. Бейорганикалық, коллоидты және физикалық химия [Мәтін]: / Л.Г. Веренцова, Е.В., Нечепуренко, А.А. Батырбаева, Э.К. Карлова. - Оқу құрал. - Алматы: Эверо, 2009.- б. 129-144.
   

1. 
   Есімжан А.Е. Жалпы химия практикум [Мәтін]: Оқулық.- Алматы, 2004.- 296 б.
   
2. 
   А.С. Қожамжарова и др. Бейораникалық химия практикумы [Мәтін]: Оқу-әдістемелік құрал / КазНМУ им.Асфендиярова.- Алматы: Эверо, 2013.- 280 б.
   
3. 
   Л.Г. Веренцова, Е.В. ж.б. Бейорганикалық, коллоидты және физикалық химия [Мәтін]: Бақылау тестері / Л.Г. Веренцова, Е.В., Нечепуренко, А.А. Батырбаева, Э.К. Карлова. - Алматы: Эверо, 2009.- 212 б.
   

1. 
   Б.А. Бірімжанов. Жалпы химия [Мәтін]: Оқулық.-Алматы: Ана тілі, 2001.- 640 б.
   

1. 
   Morris Hein, Scott Pattison, Susan Arena. Introduction to General, Organic, and Biochemistry [Text]: Book / 10th Edition.-USA: John Wiley&Sons, Inc, 2012.-1091 p.
   

HCl + NaOH = NaCl + Н₂О

H⁺ + OH^- = Н₂О

Гальваникалық элемент:

Ag, AgCI |HCI| стекло |Н⁺| зерттелетін ерітінді |KCI| AgCI, Ag

Хлорсутек қышқылы ерітіндісінің аликвотты көлемі V(HCl) = 10 мл.

• 
  абсцисса осіне натрий гидроксидінің құйылған ерітіндісінің көлемін, ал ордината осіне сәйкес рН-тың мәндерін сала отырып, интегралдық рН ~ f(V(NaOH)) титрлеу қисығының;
  
• 
  абсцисса осіне натрий гидроксидінің құйылған ерітіндісінің көлемін, ал ордината осіне сәйкес рН-тың өзгерісінің натрий гидроксидінің көлемінің өзгерісіне қатынасының мәндерін сала отырып, дифференциалдық ∆pH/∆V ~ f(V(NaOH)) титрлеу қисығының;
  
• 
  эквиваленттік нүктені анықтайды (дифференциалдық титрлеу қисығындағы максимал мәні). Эквиваленттік нүктеден абсцисса осіне түсірілген перпендикуляр хлорсутек қышқылының ерітіндісін бейтараптауға жұмсалынған натрий гидроксиді ерітіндісінің көлеміне сәйкес келеді.
  

С(НСl)=

рН = -lg C_H+

1. 
   Спирттер, тиолдар, аминдер және карбонилді қосылыстардың құрылысы, жіктелуі және химиялық қасиеттерінің заңдылықтары туралы білімді реакциялардың схемаларын жазу үшін қолдана білуге үйрету.
   
2. 
   Спирттер, тиолдар, аминдер және карбонилді қосылыстардың химиялық қасиеттері және сапалық реакциялары арқылы оларды ерітінділерден анықтауды көрсете білу және алынған нәтижелерді дәледеу дағдыларын қалыптастыру.
   

1. 
   Молекуланың реакциялық орталығын және оның ерекшелігін анықтауға: қышқылдық, негіздік, электрофильді немесе нуклеофильді екендігін және реакцияға түсу қабілеттіліктерін бағалауға.
   
2. 
   Спирттер, тиолдар, аминдер және карбонилді қосылыстардың құрылыстарына қарай реакцияларға түсу қабілеттіліктерін салыстыра білуге.
   
3. 
   Көпатомды спирттер, альдегидтер, кетондар, карбон қышқылдарының химиялық қасиеттері туралы білімді қолдана отырып, оларға сапалық реакциялардың нәтижелері туралы тұжырым жасауға.
   
4. 
   Оқытушының берген қосылыстар реакцияларының схемаларын жаза білуге.
   

1. 
   The acid-base properties of alcohols, phenols, thiols, amines and acids.
   
2. 
   Тотығу реакциялары:
   

• 
  біріншілік және екіншілік спирттердің;
  
• 
  екіатомды фенолдардың;
  
• 
  тиолдардың жұмсақ тотығуы;
  
• 
  альдегидтердің күміс және мыс (II) гидроксидтерімен тотығуы.
  

3. 
   Альдегидтер мен кетондардың тотықсыздану реакциялары.
   
4. 
   Көпатомды спирттер мен фенолдарға сапалық реакциялар.
   
5. 
   Аминдердің алкилденуі, ацилденуі және дезаминденуі.
   
6. 
   Альдегидтер мен кетондарға тән реакциялар (сумен, спиртпен,тиолмен).
   
7. 
   Органикалық және бейорганикалық қышқылдармен жәй және күрделі эфирлердің, амидтердің түзілуі.
   
8. 
   Альдолды қосылу реакциялары. Бұл реакцияларл\дың биологиялық маңызы.
   
9. 
   Дикарбон қышқылдарының қасиеттері: декарбоксилденуі және циклді ангидридтердің түзілуі.
   

1) құрастырылған сұрау (ауызша сұрау, кіші топтармен жұмыс, жазбаша сұрау);

2) үйге берілген тапсырманы тексеру.

Оқыту құралдары: оқу кестелері, тақырып бойынша суреттер, тестілік тапсырмалар, билеттер.
Сабақтың хронометражы

1	Кіріспе бөлім (ұйымдастыру моменті)	5 мин
2	Пән саясатын баяндау және талқылау	5 мин
3	Техника қауіпсіздігінің ережелерімен таныстыру	10 мин
4	Материалды мәселелік баяндау және пікірталас	20 мин
5	Лаборияториялық жұмысты теориялық тұрғыдан талқылау	10 мин
6	ҮЗІЛІС	10 мин
7	Лабораториялық жұмысты орындау және талқылау	25 мин
8	Жазбаша бақылау	20 мин
8	Сабақты қорытындылау	5 мин

Кіші топтармен жұмыс істеу:

Студенттер уш топқа бөлінеді, әр топқа оқытушы орындауға зертханалық жұмыстарды бөліп береді.

Жұмыс алдында ауызша сол тақырыпқа талдау жүргізіледі. Студенттер берілген тапсырмаларды шағын топта талдайды, одан кейін бір студент сол топтан жауап береді. Зертханалық жұмыстардың бәрін талдап толық бітірген топ ең жоғары бағаланады. Талдау кезінде оқытушы студенттердің жұмысын бақылайды және түзетулер енгізеді.
ӘДЕБИЕТТЕР:

Негізгі:

1. 
   Тюкавкина Н.А. Биоорганикалық химия [Мәтін]: Оқулық / Н.А. Тюкавкина, Ю.И. Бауков, С.Э. Зурабян; Қазақ тіліне аударған және жауапты ред.проф. Т.С.Сейтембетов.- Москва: ГЭОТАР-МЕДИА, 2014.- б. 73-126.
   
2. 
   Сейтембетов, Т.С. Химия [Мәтін]: Оқулық / Т.С. Сейтембетов.- Алматы: Эверо, 2010.- б. 212-234.
   

1. 
   Асанбаева, Р.Д. Биоорганикалық химиядан емдеу, педиатрия, санитария-гигиена, стоматология фак-ң 1 курс студент-ң өзіндік жұмысына арналған оқу-әдістемелік құрал [Мәтін]: 1-бөлім / Р.Д. Асанбаева; С.Ж.Асфендияров атындағы ҚазҰМУ.- Алматы, 2004.- 136 б.
   
2. 
   Алмабекова, А.А. Органикалық химиядан тесттік тапсырмалар жинағы. [Текст] / А.А. Алмабекова, Ш.Ж. Айтуғанова.- Алматы: Эверо, 2009.- 304 б.
   

1. 
   Под ред.проф. Н.А. Тюкавкиной. Биоорганическая химия: руководство к практическим занятиям [Текст]: Учебное пособие.- М.: ГОЭТАР-МЕДИА, 2012.-168 с.
   

1. 
   Morris Hein, Scott Pattison, Susan Arena. Introduction to General, Organic, and Biochemistry [Text]: Book / 10th Edition.-USA: John Wiley&Sons, Inc, 2012.-1091 p.
   

Студенттер хаттаманы жазады (реакциялардың химизімін, бақылауды және негізгі қорытындыларын). Оқытушы студенттердің тәжірибелік дағдылану жұмыстары барысын бақылайды.

Күні:

1. С₂Н₅ОН + Н₂О мөлдір ерітінді

этил спирті

2.

3-метилбутанол-1

глицерин

фенол
БАҚЫЛАУ:

Этил спирті мен глицерин ерітінділері мөлдір, ал изоамил спирті мен фенол ерітінділері лай екендігі байқалды.
ҚОРЫТЫНДЫЛАР:

Төменгі молекулалы спирттер, мысалы этил спирті суда жақсы ериді. Көмірсутек радикалдарының артуына қарай, мысалы изоамил спиртінің ерігіштігі төмендейді. Глицерин молекуласында гидроксил топтарының саны көп болғандықтан оның ерігіштігі артады.

Үш пробиркаға 2-3 тамшыдан этил спиртінің, изоамил спиртінің, глицериннің ерітінділерін тамызады, төртінші пробиркаға фенолдың 1-2 кристалын салады (Сақ болыңыз! Қолмен алмаңыз!). Этил спирті мен глицерин мөлдір ерітінді, ал изоамил спирті мен фенол лай ерітінді түзеді.

Осының нәтижесінде төменгі молекулалы спирттер суда жақсы ериді.Радикалдарының артуына қарай ерігіштіктері төмендейді.Молекулада гидроксил топтарының көбеюіне қарай оның ерігіштігі артады.Этил спирті мен глицерин ерітінділері бар пробиркаларды келесі тәжірибелер үшін сақтаңыздар.

Этил спирті, глицерин және фенол бар пробиркалардағы ерітінділерге (1 жұмыс) лакмус қағазын батырады. Оның түсі өзгермейді. Спирттерді бейтарап қосылыстар деп есептеуге болады. Фенолдар суда қышқылдық қасиет көрсететін болғандықтан диссоцияцияланады.

Пробиркаға 2-3 тамшы натрий гидроксидінің, 1тамшы мыс сульфатының ерітінділерін тамызады, мыс гидроксидінің көк түсті тұнбасы түзіледі.

Тұнбаға 1тамшы глицерин ерітіндісін тамызады да шайқайды. Тұнба ериді де қою-көк түсті мыс глицератының ішкі комплексті қосылысы түзіледі.

Реакцияның химизмі:
Мұндай қосылыс түрін хелатты қосылыс (грек тілінен - хеле - қайшы тәрізді) деп атайды. Мыс глицератының сілтілік ерітіндісі зәрдегі глюкозаны ашуға қолданылады.

Реакцияның химизмі:
№ 4 ЖҰМЫС. НАТРИЙ ФЕНОЛЯТЫН АЛУ ЖӘНЕ ОНЫҢ ТҰЗ ҚЫШҚЫЛЫ-МЕН ЫДЫРАУЫ.

Реактивтер: 10% натрий гидроксидінің ерітіндісі , 7% тұз қышқылының ерітіндісі.

Фенолдың судағы лай ерітіндісіне (1жұмыс) тамшылатып мөлдір натрий феноляты түзілгенше натрий гидроксидін тамызады.

Құрғақ пробиркаға 3тамшы хром қоспасын және 1тамшы этил спиртін тамызады. Аздап қыздырады. Қызыл қоңыр ерітінді жасыл түске боялады және сірке альдегидіне тән иіс сезіледі.

Пробиркаға 2-3 тамшы фенол ерітіндісін тамызады да үстіне 1тамшы темір хлоридінің (III) ерітіндісін тамызады. Ерітінді күлгін түске боялады. Фенолдар темір хлоридімен әртүсті комплексті қосылыстар түзеді, сондықтан бұл реакция фенолдарды ашуға сапалық реакция бола алады.

Пробиркаға 2-3 тамшы фенол ерітіндісін тамызады да үстіне 1тамшы белок ерітіндісін тамызады. Ерітінді фенолдың әсерінен лайланады, яғни белок тұнбаға түседі. Фенолдың бұл әсері дезинфекциялауға қолданылады.

Құрғақ пробиркаға 2 тамшыдан этил спиртін және концентрлі күкірт қышқылын тамызады. Ерітінді қоңыр түске боялғанша қыздырады. Ыстық қоспаға тағы да 2 тамшы этил спиртін тамызады. Өзіне тән иісі бар диэтил эфирі түзіледі.

Пробиркаға 3-4 тамшы натрий гидроксидінің ерітіндісін және мыс сульфатының ерітіндісін тамызады. Түзілген тұнбаға (мыс гидроксиді) 2-3 тамшы формальдегид ерітіндісін тамызады. Пробирканы сәл қыздырады. Алдымен сары түсті мыс гидроксидінің тұнбасы түзіледі, ол қызыл түсті мыс оксидіне (1) айналады.

Пробиркаға 3-4тамшы белок ерітіндісін, 1-2 тамшы формалинді тамызадыда араластырады. Формалиннің әсерінен белок тұнбаға түседі. Формалиннің дезинфекциялауға және анатомиялық препараттарды консервілеуге (сақтауға) қолданылуы осы қасиетіне негізделген.

Пробиркаға 2-3тамшы натрий нитропруссидінің ерітіндісін Na₂[Fe(CN)₅NO], 1 тамшы ацетон ерітіндісін және 1 тамшы натрий гидроксидінің ерітіндісін тамызады. Ерітіндінің түсі қызыл түстен қызыл-сары түске айналады. 1-2 тамшы сірке қышқылын тамызады, сол уақытта қызыл-шие түс пайда болады.

Бұл реакция клиникада зәрден ацетонды ашуға қолданылады(қант диабетінде).

Реакцияның химизмі:
№ 12 ЖҰМЫС. ҚЫМЫЗДЫҚ ЖӘНЕ СІРКЕ ҚЫШҚЫЛДАРЫНЫҢ ДиссоциацияСЫ.

Реактивтер: 10% сірке қышқылының ерітіндісі, қымыздық қышқылы, лакмус қағазы.

Бір пробиркаға 2-3тамшы сірке қышқылын тамызады, екінші пробиркаға бірнеше қымыздық қышқылының кристалдарын салады. Әр пробиркаға 5 тамшыдан су құйып араластырады. Ерітінділерге лакмус қағазын салып ерітінділердің қышқылдығын анықтайды. Қышқылдардың диссоцияциялануын жазыңдар

Пробиркаға бірнеше натрий формиатының түйірін салыңыз, оған 3тамшы күкірт қышқылын және 2 тамшы калий перманганатын қосыңыз. Пробирканы газы шығатын түтігі бар тығынмен тығындайды, түтіктің төменгі жағын 4-5 тамшы барит суы бар пробиркаға салады да пробирканы қыздырады. Екі пробиркада қандай өзгерістер байқалады? Құмырысқа қышқылының калий перманганатымен тотығу реакциясын жазыңдар.

Пробиркаға 2-3 тамшы сірке қышқылының ерітіндісін тамызады да үстіне 2-3 тамшы суды, калий перманганатын және күкірт қышқылын тамызады, пробирканы шайқап араластырады. Не байқалады? Құмырысқа қышқылы мен сірке қышқылының тотықтырғыштарға қатысы туралы қорытынды жасаңдар.

Пробиркаға 2-3тамшы қымыздық қышқылының және 1 тамшы кальций хлоридінің ерітіндісін тамызады. Кальций оксалатының ақ тұнбасы түзіледі.

Құрғақ пробирканың деңгейі 2 мм-ге дейін толатын натрий ацетатының ұнтағын салады және үстіне 3 тамшы этил спиртін тамызады. Тағы да 2 тамшы концентрлі күкірт қышқылын тамызып қыздырады. Бірнеше секундтан кейін сірке-этил спиртіне тән хош иіс сезіледі.

Бұл сабақтың бағалау әдісі компотенциясына кіреді:

1. 
   Адреналин – бүйрекүсті милы қабатының гормоны, норадреналин мен дофамин адреналиннің алғы заттары:
   

Функционалды топтарына қарай жіктелу сипаттамасын беріңіз және қышқылдық-сілтілік қасиеттерін анықтаңыз. Норадреналиннен адреналинді алу реакциясының схемасын жазыңыз.

2) Пропанол-2, бензил спирті, фенол, гидрохинон, этантиолдың қышқылдық қасиеттерін дәлелдеңіз. Қандай қосылыстар натрий гидроксидімен әрекеттесу арқылы қышқылдық қасиет көрсетеді? Реакцияларын жазыңыз. Келесі заттардың тотығу реакцияларын жазыңыз: 1) пропанол-2; 2) бензил спирті; 3) гидрохинон; 4) метанол; 5) метантиол. Осылардың ішінде кофермент Q-дың әсеріне ұшырайтын қандай реакция?

3. 
   Келесі аминдердің негіздігіне радикалдар қалай әсер етеді: метиламин, метилэтиламин, анилин. Бұл аминдердің хлорлы сутекпен тұз түзу реакцияларын жазыңыз.
   
4. 
   3-гидрокси-2,2,4-триметилпентанальді алу үшін альдолдық конденсация реакциясында қандай заттар пайдаланылады?
   
5. 
   Келесі түрөзгерістерді орындаңыз:
   

акролеин А Б В Г

Өнімдерді атаңыз.

3. 
   Төмендегі реакция схемаларын толықтырып жазыңыз:
   

Малон қышқылы + НSКоА® В + Н₂О

Бұл реакцияның биологиялық маңызын түсіндіріңіз.

3. 
   Қымыздық қышқылы мен малон қышқылы қыздырғанда декарбоксилденеді,неге ангидридтер түзбейтіндігін түсіндіріңіз. Реакцияларын жазыңыз.
   

№7 Тәжірибелік сабақ

1. 
   ЖМЗ молекулаларының құрылыс ерекшеліктеріне қарай ерітінділерінің физика-химиялық қасиеттерін түсіндіре білуге үйрету.
   
2. 
   Полимердің ісіну кинетикасын және белоктың изоэлектрлік нүктесін анықтауға дағдыландыру.
   
3. 
   α-аминқышқылдарына, пептидтерге, белоктарға сапалық реакциялар жасауға және алынған нәтижелерді дәлелдеуге дағдыландыру.
   

1. 
   ЖМЗның әртүрлі типтерін атауға және белоктар мен биополимерлер ерітінділерінің негізгі қасиеттерін түсіндіруге.
   
2. 
   Белоктардың тұрақтылықтарының бұзылуына себепші негізгі процестерді түсіндіре білуге.
   
3. 
   Денатурация, тұз түзу (тұнбаға түсу), коацервация, синерезис, тиксотропия процестерінің анықтамаларын беру, физика-химиялық негізін және биологиялық рөлін түсіндіре білуге.
   
4. 
   Полимерлердің ісіну кинетикасын тәжірибе арқылы көрсету және ісіну қисығын сала білуге.
   
5. 
   Белоктың изоэлектрлік нүктесін ісіну дәрежесіне қарай анықтауға және алынған нәтижелер арқылы қорытындылар жасауға.
   

1. 
   Тірі ағзаның биополимерлері. Белоктардың адам ағзасы үшін маңызы. Белок молекуласының құрылысы.
   
2. 
   Ограниченное и неограниченное набухание. Степень набухания и факторы, влияющие на нее.
   
3. 
   Биополимерлердің тұрақылығын бұзатын факторлар: денатурация, тиксотропия, синерезис, тұз түзу(тұнбаға түсу), коацервация. Сірненің, тиксотропияның және синерезистің медико-биологиялық маңызы.
   
4. 
   Белоктардың денатурациясы. Денатурациямен бірге жүретін процестер; денатурацияны тудыратын физика- химиялық факторлар; денатурацияның физиология мен медициналық практика үшін маңызы.
   
5. 
   Қанның онкотикалық қысымы және оның биологиялық маңызы. Биополимерлердің осмостық қысымын есептеудің ерекшеліктері. Галлер теңдеуі.
   
6. 
   ЖМЗның тұтқырлығы. Марка Кун-Хаувинк теңдеуі. Қанның және басқа биологиялық сұйықтықтардың тұтқырлығы. Биореология туралы түсінік.
   
7. 
   Белоктар – полиамфолиттер. Белоктың изоэлектрлік нүктесі және оны анықтау әдістері. Ортаның рНның қандай жағдайында белок қатарлас негіз және қышқыл бола алады? Электрофорез, белоктар ме пептидтерді бөлетін әдіс. Белок молекуласының зарядын қалай анықтайды?
   
8. 
   Белоктарға сапалық реакциялар: ксантопротеин, нингидрин, биурет .
   

а) үйлесімді түрде сұрау (ауызша сұрау, кіші топтармен жұмыс, жазбаша сұрау);

б) үйге берілген тапсырманы тексеру.

2. Ойын түрінде оқыту әдісі

3. TBL әдісі
Оқыту құралдары: слайдтар, оқу кестелері, тақырып бойынша суреттер, тестілік тапсырмалар, билеттер.
Сабақтың хронометражы

1	Кіріспе бөлім (ұйымдастыру моменті)	5 мин
2	Пән саясатын баяндау және талқылау	5 мин
3	Техника қауіпсіздігінің ережелерімен таныстыру	10 мин
4	Материалды мәселелік баяндау және пікірталас	20 мин
5	Лаборияториялық жұмысты теориялық тұрғыдан талқылау	10 мин
6	ҮЗІЛІС	10 мин
7	Лабораториялық жұмысты орындау және талқылау	25 мин
8	Жазбаша бақылау	20 мин
8	Сабақты қорытындылау	5 мин

Кіші топтармен жұмыс істеу:

Студенттер уш топқа бөлінеді, әр топқа оқытушы орындауға зертханалық жұмыстарды бөліп береді.

Жұмыс алдында ауызша сол тақырыпқа талдау жүргізіледі. Студенттер берілген тапсырмаларды шағын топта талдайды, одан кейін бір студент сол топтан жауап береді. Зертханалық жұмыстардың бәрін талдап толық бітірген топ ең жоғары бағаланады. Талдау кезінде оқытушы студенттердің жұмысын бақылайды және түзетулер енгізеді.
ӘДЕБИЕТТЕР:

Негізгі:

1. 
   Сейтембетов, Т.С. Химия [Мәтін]: Оқулық / Т.С. Сейтембетов.- Алматы: Эверо, 2010.- б. 159-172.
   
2. 
   В.А. Попков, С.А. Пузаков. Жалпы химия [Мәтін]: Оқулық / Қазақ тіліне аударған С.Н.Ділмағамбетов. Жауапты редакторы Ж.Ж.Ғұмарова.- Москва: ГЭОТАР-МЕДИА, 2014.- б. 852-873.
   
3. 
   Л.Г. Веренцова ж.б. Бейорганикалық, коллоидты және физикалық химия [Мәтін]: / Л.Г. Веренцова, Е.В., Нечепуренко, А.А. Батырбаева, Э.К. Карлова. - Оқу құрал. - Алматы: Эверо, 2009.- б. 190-209.
   

1. 
   Есімжан А.Е. Жалпы химия практикум [Мәтін]: Оқулық.- Алматы, 2004.- 296 б.
   
2. 
   Л.Г. Веренцова, Е.В. ж.б. Бейорганикалық, коллоидты және физикалық химия [Мәтін]: Бақылау тестері / Л.Г. Веренцова, Е.В., Нечепуренко, А.А. Батырбаева, Э.К. Карлова. - Алматы: Эверо, 2009.- 212 б.
   

1. 
   Б.А. Бірімжанов. Жалпы химия [Мәтін]: Оқулық.-Алматы: Ана тілі, 2001.- 640 б.
   

1. 
   Morris Hein, Scott Pattison, Susan Arena. Introduction to General, Organic, and Biochemistry [Text]: Book / 10th Edition.-USA: John Wiley&Sons, Inc, 2012.-1091 p.
   

«ЖОҒАРЫМОЛЕКУЛАЛЫҚ ЗАТТАРДЫҢ ІСІНУ КИНЕТИКАСЫ: ПОЛИМЕРДІҢ ІСІНУ ДӘРЕЖЕСІНЕ ЕРІТКІШТЕРДІҢ ТАБИҒАТЫНЫҢ ЖӘНЕ ОРТАНЫҢ рН НЫҢ ӘСЕРІ»

Реттік №	Ісіну уақыты t, мин	Резинаның бастапқы құрғақ массасы m0, мг			Ісінген резинаның массасы m, мг			Ісіну дәрежесі
		бензин	спирт	бензин		спирт	бензин		спирт
1	5
2	10
3	20
4	30
5	50

Пробиркаға 5тамшы белок ерітіндісін,3тамшы натрий гидроксидін,1тамшы мыс сульфатын тамызады. Пробирканы араластырғанда ерітінді күлгін түс береді.

Белоктағы пептидтік байланыстар сілтілік ортада мыс сульфатымен әрекеттесіп, түсті мыстың тұз тәрізді комплексті қосылысын түзеді. Бұл комплекстің түсі пептидтік байланыстың санына тәуелді болады. Белоктың аралық өнімі пептидттер(саны белокқа қарағанда аз) ерітіндіде күлгін-қызғылт түсті немесе қызғылт түсті береді. Бұл реакция жалпы белоктарға тән пептидтік байланыстардың барлығын дәлелдейді. Биурет реакциясын кейбір белок емес заттар да көрсетеді, олардың құрамында 2ден жоғары пептидтік байланыстар болады.
№ 4тәжірибе. НИНГИДРИН РЕАКЦИЯСЫ.

Реактивтер: белок, 0,1% нингидрин ерітіндісі.

Пробиркаға 5 тамшы белок ерітіндісін 3тамшы нингидрин ерітіндісін тамызады да қыздырады. 2-3 минуттан кейін ерітінді көк түске боялады. Реакция белок молекуласында -амин қышқылының қалдықтары бар екендігін көрсетеді. Қыздырғандаамин қышқылындағы бос -амин тобы мен нингидрин әрекеттеседі. Реакция нәтижесінде аммиак, көмірқышқыл газы, сәйкес альдегид және тотықсызданған нингидрин түзіледі. Амин тобы аммиакпен және нингидриннің екінші молекуласымен әрекеттесіп көк түсті конденсация өнімін түзеді.

Бұл сабақтың компотенциясының бағалау әдісіне кіреді:

«Білім» компетенциясын бағалау: ауызша жауап беру, кіші топтармен жұмыс істеу (тәжірибелік жұмыстарды түсіндіре білу), жазбаша сұрау(билеттер немесе тесттер арқылы), үйге берілген тапсырмаларды орындау(жаттығулар мен тесттерді жасап келу) арқылы бағаланады.
БАҚЫЛАУ:

Ситуациялық есептер:

1. 
   Бұлшық ет миозині суға қарағанда сутек ионының концентрациясы 100есе артық ерітіндіге .батырылды. Белок молекуласының зарядын анықтаңыз.
   
2. 
   Гидрофосфат- және дигидрофосфат-аниондарының концентрациялары бірдей буферлік ерітіндіге батырылған β-лактоглобулин электрофорез кезінде қай электродқа қарай жылжиды, егер белок рН=5,2 де бастапқы стартта қозғалмай қалса?
   
3. 
   рН=8,6 буферлік ерітіндісіндегі β-лактоглобулиннің электрофорезді жүргізгенде қай электродқа жылжитынын анықтаңыз, егероның рI= 5,2 болса. Жауабын түсіндіріңіз.
   

№8 Тәжірибелік сабақ

1. 
   Тірі ағзадағы бұл заттардың алмасуын түсіну үшін, моносахаридтердіңреакциялық қабілеттілктерін, оптикалық изомерлері, құрлысы туралы білімдерін қалыптастыру.
   
2. 
   Көмірсуларды биологиялық сұйықтықтарда демонстрациялы сапалы реакциялармен ашу және алынған нәтижелерге негізделген дағдыларды қалыптастыру
   

1. 
   Биологиялық маңызды моносахаридтердің кеңістіктік құрылымының өкілдері және молекуладағы хиралды орталықтың бар екендігін анықтау.
   
2. 
   Моносахаридтердің маңызды өкілдерінің формулаларын көрсету және олардың реакциялық қабіліеттіліктерін түсіндіру..
   
3. 
   Моносахаридтердің рекациялық қабілеттіліктерін бағалау үшін көмірсутектердің гомо және гетерофункционалды туындыларының реакциялық қабілеттіліктерінен алған білімдерін пайдалану.
   
4. 
   Моносахаридтердің қасиеттері мен құрлысы туралы білімдерін жануарлар ағзасындағы бұл заттардың алмасуын түсіну үшін пайдалану.
   
5. 
   Көмірсуларға сапалы реакцилар жасаудың нәтижесіне қортынды жасай білу, оларды биологиялық сұйықтықтарда моносахаридтердің ашу үшін қолдану.
   

1. 
   Углеводы, классификация, значение.
   
2. 
   Моносахаридтер.Функционал топтардың түрі бойынша (альдозалар, кетозалар) және көміртегі атомдарының саны бойынша (пентозалар, гексозалар).
   
3. 
   Көмірсулардың стереоизомериясы.Энантиомерлер. Диастереомерлер. Эпимерлер.-,-аномерлер. Рацемат.
   
4. 
   Глюкоза, галактозалар, манноза, фруктоза, рибоза, дезоксирибозаның оксо түрі және сақиналы түрін түзуі. Фишер формуласы. Циклооксотаутомерия. - және -аномерлер. Хеуорстың перспективті формулалары. Гликозидтік гидроксил.
   
5. 
   -және -гликозидтердің түзілуі және қасиеттері.
   
6. 
   Моносахаридтердің тотығуы: он, ар, урон қышқылдары. Урон қышқылдарының декарбоксилденуі.
   
7. 
   Тотығу реакцияларына негізделген сапалық реакциялар: күміс айна (Толленс) және мыс гидроксидімен (II) (Троммер) және Фелинг реактивімен реакциялар.
   
8. 
   Моносахаридтердің тотықсыздануы: маннит, сорбит, дульцит, ксилит.
   
9. 
   Гидроксил тобы бойынша реакциялар: жәй және күрделі эфирлер, органикалық және минералды (Н₂SО₄, Н₃РО₄) қышқылдармен.
   
10. 
    Аминоқанттар: глюкозамин, галактозамин. О- и N-ацил туындыларының түзілуі.
    

1. 
   Әдіс- үйлескен түрде:
   

б)үй тапсырмасын шығару.

2. Оқытудың активті әдісі «Кіріс құжаттары салынған папка»

Оқыту құралдары: слайдтар, оқу кестелер, тақырып бойынша сызба нұсқалар, тесттік тапсырмалар, билеттер.