Ғасырлар бойы қалыптасқан Өркениет пен мәдениет ұғымының мағыналарын төмендегідей топтастыруға болады

• 
  мәдениет пен Өркениет бір, олар синонимдер (И.Гердер, Э.Тайлор);
  
• 
  Өркениет – мәдениеттің ақыры, оның “кәрілік” шағы, руханилықтың антиподы (Ж.Ж. Руссо, Ш.Фурье, О.Шпенглер);
  
• 
  Өркениет – мәдениеттің прогресі, болашаққа бой сермеуі, қоғамның парасаттылық деңгейі (Вольтер, Д.Белл);
  
• 
  Өркениет – тағылық пен варварлықтан кейінгі тарихи-мәдени саты (Л.Морган);
  
• 
  Өркениет – этностар мен мемлекеттерге тән мәдениеттің оқшау түрі (А.Тойнби, Н.Я. Данилевский, т.б.);
  
• 
  Өркениет – мәдениеттің техникалық даму деңгейі, оның материалдық жағы.
  

Осы дәріске ағымдық, аралық, қорытынды бақылау бойынша тест тапсырмалары және сұрақтар

1. 
   Мәдениет ұғымына түсініктеме
   
2. 
   Мәдениеттану ғылымының қалыптасуы
   
3. 
   Рухани және материалдық мәдениет
   
4. 
   Мәдениеттің қызметтері
   
5. 
   Әлеуметтік және жеке тұлға мәдениеті
   
6. 
   Өркениет ұғымы