7сынып. Табиғат құбылыстары
солтүстік ендікте және 99
жүктеу/скачать 1,35 Mb. Pdf көрінісі
|
7-11fizika teoria
- Бұл бет үшін навигация:
- Жердің
- Магнит өрісі
- Олардың басы да, аяғы да жоқ. Күш
| 0
солтүстік ендікте және 99 0 батыс
бойлық шамасында вертикаль болады. Солтүстік жарты шарда бұл нүкте Жердің оңтүстік магнит полюсі деп аталады. Оңтүстік географиялық полюс маңайында 66,5 0 оңтүстік ендікте және 140
шығыс бойлықта магнит сызықтары Жерден шығады. Сондықтан бұл жерде Жердің солтүстік магнит полюсі бар. 3.Электр өрісінің өзіне тән ерекше қасиеті қозғалмайтын зарядтарға әрекет ету қабілеті болып табылады. 1820 ж. дат ғалымы Эрстед тәжірибе жасады. Ол мыс өткізгішті магнит тілшенің үстіне, оның осіне параллель орналастырды. Өткізгіш арқылы арқылы ток жіберген кезде магнит тілшесі өзінің бастапқы қлпынан ауытқиды. Тізбекті ажыратып жібергенде магнит тілшесі өзінің бастапқы қалпына келеді. Бұл дегеніміз электрлік және магниттік құбыстардың арасында өзара байланыс бар екенін дәлелдейді.Электр тогы бар түзу өткізгіш орналасқан кеңістікте магнит тілшені қозғалысқа келтіретін күштер болатынын тәжірибе нәтижесі кқрсетті. Бұл күштер магниттік күштер болып табылады. Кейінірек Ампер өз тәжірибелерінде бірдей бағыттағы ток өтетін екі параллель өткізгіштің бірін-бірі тартатынын, ал қарсы бағыттағы ток өтетін өткізгіштердің бірін-бірі тебетінін анықтады. Электр тогы өтетін өткізгіштер арасындағы мұндай өзара әрекеттесу магниттік өзара әрекеттесу деп аталады. Тогы бар өткізгіштердің бір-біріне әрекет ету күштері – магниттік күштер. vk.com/entglobus_kz → ҰБТ ЕНТ 2019/©EntGlobus
4.Магнит өрісі деп электр тогы бар өткізгіштердің өзара әрекеттесуін жүзеге асыратын материяның түрін айтады. Тек кана электр тогы мен тұрақты магнттер ғана магнит өрісін тудырады.Оның басты қасиетіне магнит өрісінің электр тогына әрекет етуі жатады. Магнит өрісінде кіштентай магнит тілшелерінің осьтерін бойлай орналасқан сызықтар магнит өрісінің сызықтары немесе магнит өрісінің күш сызықтары деп аталады.Магнит өрісінің күш сызықтары тұйықталған. Олардың басы да, аяғы да жоқ. Күш сызықтары әрқашан тогы бар түзу өткізгішті айнала қоршап тұрады. Түзу электр тогының магнит өрісінің бағытын екі тәсілмен анықтауға болады: 1. Бұрғы ережесімен: егер бұрғыны токтың бағытымен қозғалта бұраса, онда бұрғы тұтқасының айналу бағыты өрістің магниттік күш сызықтарының бағытын көрсетеді. 2. Егер өткізгішке ток бағытымен қараса, онда магниттік күш сызықтары сағат тілімен бағыттас болады. Соленоид ішіндегі магнит өрісінің күш сызықтары параллель және оны сырт жағынан орап жатады. Ішіне темір өзекше орналастырылған шарғы электромагнит деп, ал шарғыға оралған сымдар электромагниттің орамасы деп аталады. Магнит өрісі тогы бар өткізгішке күшпен әрекет етеді. Магнит өрісі тогы бар өткізгішке бағыты әрекет етуші өрістің күш сызықтарының бығытына перпендикуляр болатын белгілі бір күштермен әрекет етеді. Магнит өрісіндегі тогы бар өткізгішке әрекет ететін күштің бағытын сол қол ережесін жүктеу/скачать 1,35 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|