Сақтар туралы алғашқы мәліметтер
19. Ерте темір дәуіріндегі ірі одақ: Сақтар.
20. Сақтар туралы мәліметтер беретін ежелгі мәтіндердің екі тобы белгілі:
1. Парсы деректері (Авеста, Бехистун)
2. Грек – рим авторларының шығармалары.
21. Сақтар туралы мәлімет беретін жазба мәтіндері сақталған елдер: Грек, Парсы.
22. «Сақ» сөзінің парсы жазбаларындағы мағынасы құдіретті еркектер.
23. «Сақ» сөзінің иран жазбаларындағы мағынасы жүйрік атты турлар.
? Сақтар туралы «Киімі мен өмір сүру дағдысы скифтерге ұқсас. Олар егін екпейді, үй малдары мен өзеннен аулайтын балықтарды азық етеді. Сүт ішеді» деп жазған: Геродот.
24. Ежелгі грек тарихшысы және географы Страбонның айтуынша барлық сақ тайпалары: Көшпелілер.
v «Скифтерді Каспий теңізінен бастап, көбінесе «дайлар» деп атайды. Олардың шығысында орналасқан тайпалар массагеттер мен сақтар, басқаларын ортақ атпен скифтер дейді, бірақ әрбір тайпаның өз атауы бар. Олардың барлығы – көшпелілер. Массагеттер Кирге қарсы соғыста өздерінің ержүректілігін көрсетті, оларды көпшілік мақтайды...Жазық жерде тұрғанмен, олар егіншілікпен айналыспайды, көшпелілер. Скифтер сияқты малшылықпен және балық аулаумен күн көреді».
25. Ежелгі грек авторларының сақтарға берген атауы: «азиялық скифтер».
26. Грек деректеріндегі көшпелілердің тағы да бір атауы: Дайлар.
27. Сақтар туралы дерек қалдырған грек авторы Геродот.
28. Ежелгі грек тарихшысы Геродоттың (б.з.б. 484 – 425 жж.) сақтарды атауы: Массагет.
29. Геродотты «тарихтың атасы» деп атаған: Цицерон.
? Сақтар туралы «дұшпанға – қатал, досқа – адал» деп баяндайтын: грек авторлары.
? Сақтарды «Әлемдегі ең әділ, ең шыншыл халық» деп есептегендер: гректер.
? «Сақ әйелдері ер жүрек келеді, соғыс қаупі төнгенде ерлеріне көмектеседі» деп баяндаған грек авторы: Ктесий.
?
Олар «садақпен, қылышпен және қола балталармен қаруланған, сауыт киген» деп сақтарды сипаттаған: Страбон.
? Сақтар туралы «олардың бәрі ақкөңіл және уәдеге берік» деп құрметпен жазған ертедегі грек географы: Страбон.
? Парсы сарайында тұрып сақтардың тәрбиелілігін жазған ғалым: Ксенофонт.
Ø Сақ тайпаларының қоныстануы
30. Сақтардың негізгі үш (3) тобы (парсы деректері бойынша):
1. Сақ-тиграхауда (шошақ бөріктілер): Жетісу, Тянь-Шань, Сырдарияның орта ағысы.
2. Сақ-парадарайа (теңіздің арғы жағындағы сақтар): Арал бойы, Сырдарияның төменгі ағысы.
3. Сақ-хаумаваргалар (хаома сусынын дайындайтын сақтар): Мургаб аңғары.
31. Сақ-парадарайаларының оңтүстігінде қоныстанған сақтар атауы Сақ-хаумаваргалар.
32. Аримаспылар – Шығыс Қазақстан аумағы.
33. Иссендондар – Сарыарқаның орталығы (Орталық Қазақстан).
34. Аргиппейлер – Сарыарқаның солтүстік-батысы.
v «Аргиппей» латын тіліндегі мағынасы: «ақ жалды жүйрік аттардың иегерлері».
35. Сарматтар (б.з.б. 8- б.з. 5 ғ.ғ.) – Батыс Қазақстан.
36. Дах (дай), сақ-массагет тайпалары – Арал-Каспий теңіздері аралығы.
37. Сақтар құрамына кірген тайпалар: Аримаспы, аргиппей, исседон.
Ø Сақ қоғамы
38. Темір дәуірінде мүлік теңсіздігі түпкілікті орнықты.
39. Сақ қоғамында алғашқы қауымдық құрлыстың ыдырауынан кейін пайда болған: Әскери демократия.
40. Сақ қоғамы тұрды:
1. Жауынгерлер.
2. Абыздар.
3. Қауым мүшлері (малшылар мен егіншілер).
41. Жауынгерлер тобына тән дәстүрлі түс:
Достарыңызбен бөлісу: |
