Қалыпты және патологиялық физиология кафедрасы Cтуденттің өзіндік жұмысына арналған әдістемелік өндеу Пән: физиология Пән коды

Әдістемелік өндеу кафедра мәжілісінде талқыланды және бекітілді

_____ _____________ 2014 ж. Хаттама № _____
Каф. меңгерушісі _____________ доцент Жолымбекова Л.Д.

Кредит №1

Әдістемелік өндеу №1.

1. Тақырыбы: Қол-аяқтың қимыл қызметінің орталықтан жəне шеттен бұзылуы.

2. Мақсаты: қол-аяқтың қимыл-қызметінің орталықтан жəне шеттен бұзылуын оқып үйрену.

3. Тапсырма

1. Сабақтың тақырыбы бойынша әдебиеттерді дайындау.

2. Теориялық материалды зерттеу және талдау.

3. Сабақтың тақырыбы бойынша реферат дайындау.

4. Реферат материалын қысқаша және анық баяндау.

5. Реферат бойынша сұрақтарға жауап беруге дайын болу.

6. Сабақтың тақырыбы бойынша кроссворд құрастыру.

4. Орындау түрі

1. Рефератты дайындау және қорғау.

2. Кроссворд құрастыру.

5. Орындау және бағалау критерийлері (тапсырманы орындау талаптары): № 1 қосымшаны қараңыз.

6. Тапсыру мерзімі: 2-ші аптада.

7. Әдебиет: № 2 қосымшаны қараңыз.

8. Бақылау

Сұрақтар

1. Қимыл қызметі дегеніміз не?

2. Қимыл қызметінің реттелуі қандай жолмен іске асырылады?

3. Қимыл қызметінің қандай бұзылыстарын Атай аласыз?

4. Қимыл қызметінің орталықтан бұзылуы неге байлынысты?

5. Қимыл қызметінің шет тен бұзылуы неге байланысты?

1. Сабақтың тақырыбы бойынша әдебиеттер дайындау.

2. Теориялық материалды зерттеу және талдау.

3. Сабақтың тақырыбы бойынша презентация дайындау.

4. Презентация материалын қысқаша және анық баяндау.

5. Презентация бойынша сұрақтарға жауап беруге дайын болу.

6. Сабақтың тақырыбы бойынша глоссарий құрастыру.

4. Орындау түрі

1. Презентация дайындау және қорғау.

2. Глоссарий құрастыру.

5. Орындау және бағалау критерийлері (тапсырманы орындау талаптары): № 1 қосымшаны қараңыз.

6. Тапсыру мерзімі: 2-ші аптада.

7. Әдебиет: № 2 қосымшаны қараңыз.

8. Бақылау

Сұрақтар

1. 
   Буын дегеніміз не?
   
2. 
   Буындық қалташа дегеніміз не?
   
3. 
   Буындардың қандай түрін білесіз?
   
4. 
   Буындағы қимыл қалай іске асады?
   

1. Физиология пәні нені оқытады?

2. Физиология пән ретінде өз алдына қандай міндеттерді қояды?

3. Физиология мен медицинаның байланысы қандай?

4. Физиологияның дамуының заманауи кезеңініңерекшеліктері қандай?

5. Адам денсаулығының жағдайын қалай бағалауға болады?

6. Денсаулықтың физиологиялық негізі қандай?

7. Денсаулықты сақтау мен алдын-алу шараларының қандай негізгі әдістерін атауға болады?

8. Адамның жұмысқа қабілеттілігі неге байланысты?

9. Қозғыш ұлпалар қозбайтын ұлпалардан қандай қасиеттері бойынша ерекшеленеді?

10. Гальвани қандай тәжірибе жүргізеді?

11. Биопотенциалдардың пайда болуын анықтайтын жасуша мембранасының қандай қасиеттерін білесің?

12. Биологиялық мембрана қандай негізгі физиологиялық жағдайларда болуы мүмкін?

13. Биопотенциал кезіндегі натрий, калий, хлор концентрациясы градиентінің мәні қандай?

14. Қозғыш тіндерді зерттеудің қандай әдістерін білесіз?

15. Тыныштық потенциалы дегеніміз не?

16. Әрекет потенциалы дегеніміз не?

17. Қозу үрдісінің әртүрлі кезеңдеріндегі қозу қалай өзгереді?

18. Бұлшықет тіндерінің қандай түрлері бар?

19. Көлденең жолақты бұлшықеттердің қасиеттері қандай?

20. Бұлшықеттің жиырылуының қандай түрлері бар?

21. Бірізді жиырылу дегеніміз не?

22. Біріктірілген жиырылу (жайпақ және тісті тетанус) дегеніміз не?

23. Бұлшықет жиырылуының механизмі қандай?

24. Бұлшықеттің жиырылу тәртібі қандай?

25. Баяу созылуға бұлшықеттің реакциясы қалай көрінеді?

26. Бұлшықеттердің жұмысы мен күші дегеніміз не?

27. Бұлшықеттердің қажуы дегеніміз не?

28. Бірыңғай салалы бұлшықеттердің жиырылу үдерісінің ерекшеліктері қандай?

29. Қимыл қызметі дегеніміз не?

30. Қимыл қызметінің реттелуі қандай жолмен іске асырылады?

31. Қимыл қызметінің жүйелік реттелуі қандай жолмен іске асырылады?

32. Қимыл қызметінің қандай бұзылыстарын атай аласыз?

33. Қимыл қызметінің орталықтан бұзылуы неге байлынысты?

34. Қимыл қызметінің шет тен бұзылуы неге байланысты?

35. Буын дегеніміз не?

36. Буындық қалташа дегеніміз не?

37. Буындардың қандай түрін білесіз?

38. Буындағы қимыл қалай іске асады?

Тесттер

1. Қозғыш ұлпаларға ... жатады.

1. 
   жүйке,бұлшық ет, без
   
2. 
   жүйке, шеміршек, дәнекер
   
3. 
   бұлшык ет, эпителий, глиальды
   
4. 
   без,сүйек, коллагенді талшықтар,
   
5. 
   сіңірлі,бұлшық ет, сүйек
   

жүйке бұлшық ет синапс

1. 
   1000 300 100 имп/сек.
   

С. 600 200 1000 имп/сек.

Д. 400 100 70 имп/сек.

Е. 1000 100 200 имп/сек.

3. Ұлпаның аккомодациясы ... дамиды.

1. 
   қандай да болмасын күшi бар тiтiркендiргiштiң күшiнiң баяу жоғарлауында
   
2. 
   тiтiркендiргiштiң күшiнiң баяу жоғарлауы және ұзақ әсерi
   
3. 
   табалдырықтан жоғары күшi бар тiтiркендiргiштiң күшiнiң ырғақты әсерi
   
4. 
   синусоидты тоқ кезiнде электр тогының тiк бұрышты әсерi
   
5. 
   тiк бұрышты электр тогының күштi әсерiнен
   

1. 
   шекаралык мөлшерге дейін тым төмендейді
   
2. 
   жойылуға дейін төмендейді
   
3. 
   өзгеріссіз
   
4. 
   шекаралык мөлшерге дейін тым жоғарылайды
   
5. 
   фазалык өзгерістер
   

1. 
   Na және К иондарына мембрана өткізгіштігінің бірдей болмауынан
   
2. 
   мебрананың өткізгіштігі болмауынан
   
3. 
   Cl және Mg иондарының өткізгіштігінен
   
4. 
   мембрананың Cа және Na иондарына өткізгіштігінен
   
5. 
   мембрананың Cl және Ca иондарына өткізгіштігінен
   

А. жойылуға дейін төмендейді

В. өзгермейді

С. шекаралык мөлшерге дейін тым жоғарлайды

Д. фазалық өзгерістер байқалып, төмендейді

Е. жылдам ауытқулары байқалады

7. Қаңқа бұлшықеттері ... жиырылуға қабiлеттi.

А. тетаникалық

В. тоникалық

С. бірізді

Д. фазалық

Е. спастикалық

8. Тегiс бұлшықеттер ... жиырылуға қабiлеттi.

А. тоникалық

В. тетаникалық

С. бірізді

Д. фазалық

Е. спастикалық

9. ... лабильділігі жоғары, рефрактерлігі төмен.

А. Жүйке талшықтарының

В. Жүйке орталығының

С. Синапстың

Д. Қаңқа бұлшық еттерінің

Е. Тегіс бұлшықеттерінің

10. Тегiс бұлшықеттердiң физиологиялык касиеттерiне ... жатады.

1. 
   қозушылық, өткiзгiштiк, автоматия
   
2. 
   жиырылудың үлкен жылдамдығы, тез шаршағыштық, автоматия
   
3. 
   қозудың тез таралу жылдамдығы, өткiзгiштiк
   
4. 
   жеке дара жиырылуға қабiлетсiздiк, әсемдiк
   
5. 
   автоматияға ие және ОЖЖ бағынбау
   

А. электрлік, медиаторлық

В. электрлік, осмостық

С. термиялық, химиялық

Д. осмостық, электрлік

Е. магниттік

1. Сабақтың тақырыбы бойынша әдебиеттер дайындау.

2. Теориялық материалды зерттеу және талдау.

3. Сабақтың тақырыбы бойынша презентация дайындау.

4. Презентация материалын қысқаша және анық баяндау.

5. Презентация бойынша сұрақтарға жауап беруге дайын болу.

6. Сабақтың тақырыбы бойынша глоссарий құрастыру.

4. Орындау түрі

1. Презентация дайындау және қорғау.

2. Глоссарий құрастыру.

5. Орындау және бағалау критерийлері (тапсырманы орындау талаптары): № 1 қосымшаны қараңыз.

6. Тапсыру мерзімі: 4-ші аптада.

7. Әдебиет: № 2 қосымшаны қараңыз.

8. Бақылау

Сұрақтар

1. Тағамдық уəждеме дегеніміз не?

2. Тамақтану орталығы қайда орналасқан?

3. Ашығу мен тойынудың физиологиялық негіздері қалай іске асады?

4. Қандағы қоректік заттарды тұрақты ұстап тұратын жүйе қандай звенолардан тұрады?

5. Осы функционалдық жүйенің пайдалы бейімделу нәтижелері болып не табылады?

1. Сабақтың тақырыбы бойынша әдебиеттер дайындау.

2. Теориялық материалды зерттеу және талдау.

3. Сабақтың тақырыбы бойынша презентация дайындау.

4. Презентация материалын қысқаша және анық баяндау.

5. Презентация бойынша сұрақтарға жауап беруге дайын болу.

6. Сабақтың тақырыбы бойынша тесттер құрастыру.

4. Орындау түрі

1. Презентация дайындау және қорғау.

2. Тесттер құрастыру.

5. Орындау және бағалау критерийлері (тапсырманы орындау талаптары): № 1 қосымшаны қараңыз.

6. Тапсыру мерзімі: 4-ші аптада.

7. Әдебиет: № 2 қосымшаны қараңыз.

8. Бақылау

Сұрақтар

1. Тиімді тамақтану дегеніміз не?

2. Тиімді тамақтанудың физиологиялық негізі неде?

3. Тамақтанудың физиологиялық нормалары қандай?

4. Тамақтану режимі дегеніміз не?

5. Тәлігіне неше рет тамақтану керек?

1. Тағамдық қажеттілік дегеніміз не?

2. Тағамдық уəждеме дегеніміз не?

3. Тамақтану орталығы қайда орналасқан?

4. Ашығу мен тойынудың физиологиялық негіздері қалай іске асады?

5. Қандағы қоректік заттарды тұрақты ұстап тұратын жүйе қандай звенолардан тұрады?

6. Осы функционалдық жүйенің пайдалы бейімделу нәтижелері болып не табылады?

7. Қандағы қоректік заттардың тұрақтылығын сақтайтын функционалдық жүйеде ас қорыту үрдісі қандай орын алады?

8. Ас қорыту жүйесі қандай бөлімдерден тұрады?

9. АІЖ қандай қызметтер атқарады?

10. Асқорытылу дегеніміз не?

11. Асқорытылудың қандай түрлерін білесіз?

12. Ауыз қуысында сілекей бездерінің қандай түрлері бар?

13. Сілекейдің құрамы қандай?

14.Сілекей қандай қызмет атқарады?

15. Сілекей бөлінудің реттелуі қалай іске асырылады?

16. Жұтқыншақ және өңеш қызметтерінің ерекшеліктері қандай?

17. Асқазанның пилорикалық және кардиалды бөлімдерінің морфофункцио налдық ерекшеліктері қандай?

18. Асқазанда қандай бездер бар?

19. Қарын сөлінің құрамы қандай?

20. Қарын сөлінің қасиеттері қандай?

21. Асқазан сөлінің түзілуі мен бөлінуінің реттелуінің жолдары қандай?

22. Асқазандағы сіңірілудің реттелуі немен сипатталады?

23. Аш ішектің қандай бөлімдері бар?

24. Аш ішектің қызметтері қандай?

25. Ішектік түтіктердің құрылысы қандай?

26. Мембраналық асқорыту дегеніміз не?

27. Аш ішіекте асқорытылу қалай іске асды?

28. Ұйқы безінің асқорытулық қызметі қандай?

29. Ұйқы безі сөлінің құрамы мен қасиеттері қандай?

30. Асқорыту үдерісінде бауыр қандай қызмет атқарады?

31. Өт. Құрамы, қасиеттері, қызметі қандай?

32. Өт бөліну, оның реттелуі қалай іске асады?

33. Ішектік секрецияны қандай бездер орындайды?

34. Сіңірілу механизмі қалай іске асады?

35. Ақуыздар, майлар, көмірсулардың сіңірілу ерекшеліктері қандай?

36. Сіңірілу үрдісінің реттелуі қалай жүреді?

37. Асқорыту трактісінде моториканың қандай түрлері кездеседі?

38. Мотриканы реттеудің қандай түрлері бар?

39. Мотриканы реттеудің қандай жүйкелік түрлері бар?

40. АІЖ әртүрлі бөлімдерінде мотриканы гуморалдық реттеудің ерекшеліктері неде?

41. Тоқ ішектегі ас қорытылу қалай жүреді?

42. Асқорыту үрдісін зерттеудің қандай әдістерін білесіз?

43. Тиімді тамақтану дегеніміз не?

44. Тиімді тамақтанудың физиологиялық негізі неде?

45. Тамақтанудың физиологиялық нормалары қандай?

46. Тамақтану режимі дегеніміз не?

47. Тәулігіне неше рет тамақтану керек?

48. Ақуыздар ағзада қандай қызмет атқарады?

49. Ақуыздардың калориялық құндылығы қандай?

50. Майлар ағзада қандай қызмет атқарады?

51. Майлардың калориялық құндылығы қандай?

52. Көмірсулар ағзада қандай қызмет атқарады?

53. Көмірсулардың калориялық құндылығы қандай?

54. Организмдегі сумен минералды заттардың биологиялық маңызы қандай?

55. Тамақтану өнімдерінің энергетикалық құндылығы дегеніміз не?

56. Негізгі алмасу дегеніміз не?

57. Тамақтың арнайы динамикалық әсері дегеніміз не?

58. Физикалық жүктеме және оймен жұмыс істеу кезінде энергия алмасу қалай өзгереді?

Тесттер

1. Парасимпатикалық жүйкелерді тiтiркендiргенде сiлекей бездерiнiң секрециясы ... .

1. 
   көбейедi
   
2. 
   азаяды
   
3. 
   өзгермейдi
   
4. 
   екi кезектi
   
5. 
   азаяды,сонан кейiн көбейедi
   

1. 
   Нан
   
2. 
   Ет
   
3. 
   Сүт
   
4. 
   Сай
   
5. 
   Жемiс-жидектер
   

1. 
   Шықшыт
   
2. 
   Жақасты
   
3. 
   Тiласты
   
4. 
   Ұсақ ішкі
   
5. 
   Ірі сыртқы
   

1. 
   Лешли-Красногорский капсуласының көмегiмен
   
2. 
   электрогастрография әдiсiмен
   
3. 
   Абель бойынша вивидиффузия әдiсiмен
   
4. 
   Лондон бойынша ангиостомия әдiсiмен
   
5. 
   рентгенологиялық әдiсiмен
   

1. 
   энтерогастрин
   
2. 
   гастрон
   
3. 
   секретин
   
4. 
   вилликинин
   
5. 
   энтерогастрон
   

1. 
   амилаза
   
2. 
   пепсин
   
3. 
   трипсин
   
4. 
   химотрипсин
   
5. 
   гастриксин
   

1. 
   мастикоциография
   
2. 
   баллонографиялық
   
3. 
   электромиография
   
4. 
   гнатодинамометрия
   
5. 
   электрогастрография
   

6. 
   Нан
   
7. 
   Ет
   
8. 
   Сүт
   
9. 
   Сай
   
10. 
    Жемiс-жидектер
    

6. 
   энтерогастрин
   
7. 
   гастрон
   
8. 
   секретин
   
9. 
   вилликинин
   
10. 
    энтерогастрон
    

1. 
   7,8-8,4
   
2. 
   1,5-2,0
   
3. 
   3,5-4,0
   
4. 
   4,5-6,0
   
5. 
   6,5-7,5
   

1. 
   ұйқы бездiң өзегiне фистула қою
   
2. 
   Тири-Велла фистуласының көмегi
   
3. 
   12-елi iшектiң фистуласы
   
4. 
   12-елi iшекке канюля еңгiзу
   
5. 
   Лешли-Красногорский капсуласы
   

6. 
   амилаза
   
7. 
   пепсин
   
8. 
   трипсин
   
9. 
   химотрипсин
   
10. 
    гастриксин
    

1. 
   Экка-Павловтың
   
2. 
   Соловьев-Бакурадзе
   
3. 
   Басовтың
   
4. 
   Павлов-Глинский
   
5. 
   Робинсон
   

1. 
   негiзiнде энергетикалық+
   
2. 
   негiзiнде пластикалық
   
3. 
   пластикалық және энергетикалық бiрдей
   
4. 
   реттеушi
   
5. 
   тасмалдаушы
   

1. 
   тамақтағы ақуыз мөлшерiнiң тым азаюы+
   
2. 
   екi қабат кезде
   
3. 
   өсу кезеңiнде
   
4. 
   тамақтағы ақуыз мөлшерiнiң тым жоғарлауы
   
5. 
   көмірсудың жоғарылауында
   

1. 
   өсу кезiнде+
   
2. 
   қартайғанда
   
3. 
   ашаршылықта
   
4. 
   ұзақ уақытты жоғары физикалық жұмыстарында
   
5. 
   өте көп көмiрсулар қабылдағанда
   

1. 
   өсу кезiнде, аяғы ауыр әйелдерде+
   
2. 
   қартайғанда , дене tº жоғарлағанда
   
3. 
   ашыққанда, сыртқы ортаның төмен tº
   
4. 
   ауыр жұмыстарда,балаларда, қартайғанда
   
5. 
   аяғы ауыр кезде, инфекция ауруында, ашыққанда
   

1. 
   9,3ккал (38.9кДж)
   
2. 
   4,1ккал (17,2кДж)
   
3. 
   5,4ккал (22.7кДж)
   
4. 
   7,6ккал (31.9кДж)
   
5. 
   10,3ккал (44кДж)
   

1. 
   9,3ккал (38.9кДж)
   
2. 
   4,1ккал (17,2кДж)
   
3. 
   5,4ккал (22.7кДж)
   
4. 
   7,6ккал (31.9кДж)
   
5. 
   10,3ккал (44кДж
   

1. 
   9,3ккал (38.9кДж)
   
2. 
   4,1ккал (17,2кДж)
   
3. 
   5,4ккал (22.7кДж)
   
4. 
   7,6ккал (31.9кДж)
   
5. 
   10,3ккал (44кДж
   

А) бірдей мөлшерде пластикалық және энергетикалық

В) негізінен пластикалық

С) негізінен энергетикалық

Д) гуморалды

Е) реттеулік

22. Ақуыздың организмдегі рөлі ... .

А) негізінен пластикалық

В) бірдей мөлшерде пластикалық және энергетикалық

С) негізінен энергетикалық

Д) гуморалды

Е) реттеулік

23. Тамақтану режимі – бұл ... .

А) күнделікті бір уақытта тамақтану

В) тәулік бойы бірдей мөлшерде тамақ ішу

С) күнделікті әртүрлі уақытта тамақтану

Д) әртүрлі тамақ ішу

Е) ақуызды тамақты көбірек ішу

24. Тилорус сфинктерінің ашылуына ықпал етеді:

А) асқазанның пилорикалық бөліміндегі сілтілі орта.

В) асқазанның пилорикалық бөліміндегі қышқыл орта;

С) он екі елі ішектегі қышқыл орта;

Д) он екі елі ішектегі сілтілі орта;

25. Ішектің моторикасын күшейтеді: .

А) кезеген жүйкенің қозуы

В) ішектің кілегейлі қабықшасының механикалық тітіркенуі

С) ішектің кілегейлі қабықшасының химиялық тітіркенуі

Д) симпатикалық жүйкенің қозуы

26. Ас қорыту жолының жазық бұлшықеті ие: .

А) пластикалық тонусқа

В) автоматизмге

С) химиялық заттарға жоғары сезімталдыққа

Д) тез шаршағыштыққа

27. Кезеген жүйке: .

А) асқорту жолының қимылдық қызметін әлсіретеді

В) ішектің перистальтикасын күшейтеді

С) пилорус сфинктерінің тонусын жоғарылатады

Д) пилорус сфинктерін босаңсытады
Әдістемелік өндеу №7.

1. Тақырыбы: Өкпенің жасанды вентиляциясы. Жасанды тыныс алу тəсілдері.

2. Мақсаты: өкпені жасанды желдету және жасанды тыныс алдыру әдістерін оқып үйрену.

3. Тапсырма

1. Сабақтың тақырыбы бойынша әдебиеттер дайындау.

2. Теориялық материалды зерттеу және талдау.

3. Сабақтың тақырыбы бойынша презентация дайындау.

4. Презентация материалын қысқаша және анық баяндау.

5. Презентация бойынша сұрақтарға жауап беруге дайын болу.

6. Сабақтың тақырыбы бойынша тесттер құрастыру.

4. Орындау түрі

1. Презентация дайындау және қорғау.

2. Тесттер құрастыру.

5. Орындау және бағалау критерийлері (тапсырманы орындау талаптары): № 1 қосымшаны қараңыз.

6. Тапсыру мерзімі: 6-шы аптада.

7. Әдебиет: № 2 қосымшаны қараңыз.

8. Бақылау

Сұрақтар

1. 
   Өкпенің жасанды вентиляциясы дегеніміз не?
   
2. 
   Қандай жағдайларда өкпенің жасанды вентиляциясы қолданылады?
   
3. 
   Өкпені жасанды вентиляциялау үшін қандай әдістер қолданылады?
   
4. 
   Жасанды тыныс дегеніміз не?
   
5. 
   Жасанды тыныс кезінде қандай әдістер қолданылады?