Шап, әкеңнің... – дедім мен оған ақырып (“Мөлдір махаббат”).
Эллипсис кейде адамның ішкі халін, қиын-қиын көңіл-күйін, шым-шытырық оқшау сезімдері мен ұғымдарын, шытырман психологиялық иірімдерін аңғарту үшін де жұмсалады. Ала-құла ой, қиыр-шиыр қиял, әрі-сәрі түс, кейбір қияли кісінің оқыс күйініш-сүйініші... Осылардың бәрін эллипсис арқылы ұқтыруға болады. Мысалға ақылы ауысқан Қаракөздің мына сөздерін алып қаралық:
Жығылып барам. Ұйықтайын ба? Өлсем бе?.. Құлап кетем, тау басынан ұшып келем... жерде тоғай... көп тоғай?... Шақырады... Иә, иә, барам... Келе жатырмын... тоғай... Ә... қайда кетті?.. (М. Әуезов)
Осыны, әсіресе, сахнадан тыңдағандағы адамның үрейін ұшыратын сұмдық әсер кейіпкер сөзіне эллипсис арқылы дарып тұр.
Кейде айтылуға тиісті сөздердің алдындағы сөздер айтылады да,
Достарыңызбен бөлісу: |
