бижаптан Дамаскіге ж әне Кордауға дейін әлеуметтік ж әне мәдени ұқсас процестер өрбіп жатты. Дәл, сол Фараб қаласында Ысқақ өз нағашысы Ис- маил-Әл-Фарабидің (өлген жылы 1002-1007 ж. аралығында) ұстазы әрі туыс ағасы болды. Ол мұсылман әлемінің мәдени өмірінде есімі елге әйгілі лек сикограф атанды. ӘБІЛХАСАН РУДАКИ
861-941 ж .ж . Әбілхасан Рудаки 861 жылы Памир тауының бөктеріндегі Панджрудак (тәжікш е “бес ө зен ” деген сөз) ауылында дүниеге келген. 941 жылы сол ауылда пәниден бақиға аттанған. Үлы ақын, данышпан ойшыл Әбілхасан Рудаки шығыс поэзиясының ата сы болып саналады. Ол араб тілін жақсы меңгерген. Қырық жыл бойы Бұқар ханының сарайында бас ақын болып тұрған. Өмірінің соңғы жылдарында Рудаки ханның қудалауына ұшырайды. К ейбір жазбаларға қарағанда әділетті, адалдықты жырлаған ақын ханның қарапайым халықты жәбірлегеніне, қара ниетті ойларын жүзеге асыра бастағанына төзе алмай, қарсы шыққан. Бүл қуғындаудың соңы ақынның қатал жазаға бұйырылып, қос жанарынан бірдей айырылуымен аяқталды. Зағип боп қалған қайран ақын жол көрсетуші жас баланың жетегіне еріп өзінің туған ауылына жетті. Тағдырдың мүндай тауқыметіне мойымау үшін адам баласына қаншама күш-жігер, қажымас қайрат керек десеңізші. Бүқар әміршісі ұлы ақынның сағын сындырып, біржола жер қып таптап тастадым деп ойлады. Бірақ да- нышпанның сезімтал жүрегі тоқтаған жоқ-ты. Дүниеде не болып жатқанын көзі көрмесе де, көңілі сезіп, санасымен топшылап отыратын-ды. Рудакидің 1100 жылдығына арналған ұлан-асыр тойда белгілі ақын Мыр- зо Тұрсын-заде “Рудакиді қаншама рет қайталап оқып, кеудемді мақтаныш сезімі кернеген сайын, апыр-ай осынау арынды шабыттың бастау көзі қай- дан шықты екен деп қайран қаламын” деп еді.
