Сурет 3.3 Тұлғаның дамуына және қалыптасуына әсер ететін факторлар
Қазiргi ғылыми көзқарас бойынша баланың жеке тұлғалығы тәрбиенiң объектiсi ретiнде де, субъектiсi ретiнде де қарастырылады. Оның объект болу себебi оның қалыптасуы сыртқы ықпал-әсерлерге, әсiресе, тәрбие мақсатты әсерлерге тәуелдi. Субъект болу себебi жеке тұлғаның белсендiлiгiнсiз, сыртқы ықпал-әсерлерге деген белсендi ы?палынсыз даму ілгері жүрмейді; тағы бiр себебi: адамның дамуы өзiн- өзi дамыту процесiнде ғана жүзеге асады, сондай-ақ жеке тұлғаның дамуында өзiн-өзi тәрбиелеудiң де алар орны ерекше (сол субъект қалағанындай жеке тұлғаға тән белгiлi бiр қасиеттерiн қалыптастыру мақсатында өз бетiнше жұмыс).
Қазiргi заманғы зерттеулер дарындылық тұқым қуалау арқылы берілмейді дейдi. Н. И. Дубининнiң айтуы бойынша, дарындылық болу үшiн “жөндi универсалды генетикалық бағдарлама” керек: ал оның аса мол потенциалын жүзеге асыру үшiн, әсiресе жеке тұлғаның дамуының өте ерте кезеңiнде, қолайлы жағдайлардың болуы.
Бала өмiрiнiң алғашқы үш-бес жылын ғалымдар “Ұлы бастаулар уақыты” деп атайды. Адам психикасының сырттай көрiнiстерiнiң қасиеттерi өмiр барысында қалыптасады, сондықтан оларды ата-ана, педагогтар және баланың өзi қадағалап, реттей алады.
Достарыңызбен бөлісу: |
