118
Бағалау
(сыни
өзіндік
пікір)
Өз пікірін білдіреді, сынайды,
жоққа шығарады, не
мақұлдамайды
Біліктілігі
Оқушының іс-әрекеті
Білу
Тәуке хан қай ханның баласы, қай жылдары билік етті? Жеті жарғы
дегеніміз не?
Түсіну
Сызбаға Тәуке хан жайлы білгеніңді жаз. Берілген мәтінді түсініп
оқы.
Қолдану
Мәтін бойынша тапсырмаларды орындау (топпен жұмыс) Тәуке хан
тұсындағы ішкі және сыртқы саяси жағдай қандай болды?
Талдау
Сөздікпен жұмыс: «хандық кеңес», «жеті жарғы» т.б.
Жинақтау
Тәуке ханның суреті бойынша әңгіме жүргізу. Постер қорғау.
Бағалау
Шағын эссе жазу
Қайталау сабақтарында оқушылардың өткен тақырыпты толық
меңгергенін білу үшін оқушыларды баяндаушы, сынаушы, талдаушы,
сұрақ
құрастырушы деп бөліп тапсырмалар беремін. Оқушылар өздері талдап, өздері
бір-бірін бағалауға мүмкіндік алады. Баяндаушы әңгімені мазмұндайды,
сынаушы
баяндаушының
жіберілген
қателерін
айтады,
талдаушы
баяндаушының жақсы жақтарын айтып, қорғап шығу керек, сұрақ құрастырушы
сұрақтар даярлайды.
Мектепте тарих пәндерін оқытудың әлемдік тәжірибесін зерделеу
көптеген елдерде дағдыларды дамытуға,
оқушылардың оқу, зерттеу және
практикаға бағдарланаған дағдыларын қалыптастыруға (зерттеу, мәселелерді
шешу, сыни ойлау, өз бетінше оқу,
ынтымақтастық, ақпаратты өңдеу,
креативтілік, практикалық дағдылар) басымдық берілетінін
көрсетеді.
Ұлыбританияның, Америка Құрама Штаттарының және Сингапур елдерінің
тәжірибесіне сәйкес, тарихты зерделеуде әрбір тақырып үшін тиісті
тарихи
түсінік (концепт) таңдалып алынады. Бұл сабақты белгілі бір дағдыларды
дамытуға
бағыттауға,
оқушылардың
осы
концептілерді
түсінуін
қалыптастыруға
мүмкіндік
береді.
Аталған
тәсіл
оқушылардың
қызығушылығын,
ынтасын арттырады, бұл өз кезегінде пәндік білімді
меңгерудің негізі болып
табылады.
«Қазақстан тарихы» пәні бойынша білім алушылардың тарихи ойлау
дағдыларын қалыптастыру және оқу мақсаттарын тиімді жүзеге асыру төмендегі
тарихи түсініктерге (концептілерге) негізделеді:
1)
өзгеріс және сабақтастық (мысалы, белгілі тарихи кезеңде қоғам
қаншалықты өзгеріске ұшырады)
2)
себеп-салдар (мысалы, белгілі тарихи
кезеңде қандай маңызды
факторлар саяси үдерістерге әсер етті);
3)
дәйек (белгілі тарихи кезеңнің өнері бізге құндылықтар, наным-
сенімдер мен технологиялар туралы қандай мәлімет бере алады);
4)
ұқсастық пен айырмашылық (мысалы, XIII-XV ғғ. Қазақстан
территориясындағы мемлекеттердің саяси құрылысындағы
ұқсастықтар мен
айырмашылықтар);
119
5)
маңыздылық (мысалы, Қазақ хандығының құрылуының тарихи маңызы
неде);
6)
интерпретация (мысалы, белгілі бір тарихи оқиғаны түрлі зерттеушілер
қалай сипаттайды).
Зерттеу барысында тарихи түсініктер негізінде оқыту тарихи оқиғалардың
мағыналары мен маңыздылығын, үдерістер мен оқиғаларды «тез түсінуге»
бағытталатыны анықталды.
Сондықтан оқушылардың
базалық тарихи ойлау дағыдыларын
: тарихи
деректердің интерпретациясы, уақыт пен кеңістікте бағдарлану, тарихи талдау
және түсіндіруді қалыптастыруға бағытталған оқу тапсырмаларын қолдану
ұсынылады.
Пәні бойынша оқытуды жоспарлау және ұйымдастыруда тарихи
концептілерді қолдану жолдары.
Оқушыларда білім мен дағдыларды қалыптастыратын тарихи зерттеуге тарту
Әрқашан
оқушылар
жаңа
білім алу үшін
жағдай
жасалады. Тарихи
фактілер
зерттеудің басты
объектілері болып
табылады
Достарыңызбен бөлісу: