Қазақстан республикасының ауылшаруашылық министрлігі
Тағамдық жануар майларының өндірісі
жүктеу/скачать 3,89 Mb.
|
аза стан республикасыны ауылшаруашылы министрлігі
- Бұл бет үшін навигация:
- Майды шыжғыру
- Сүйекті майынан айыру.
| 1.10 Тағамдық жануар майларының өндірісі
Май шикізаттары арнаулы май шыжғыру цехтарында өңделеді. Цехқа түскен майлар бездерден, қан ұйыған, ластанған жерлерінен тазартылып салқын сумен жуады да, салқын жерде немесе мұз қосылған суда (температурасы 4-6оС) 5-6 сағат бойына ұсталады. Сорғытылған бір текті май шикізаттары қуырылуға жіберіледі. Сақтау қажет болған жағдайда май шикізатын тоңазытқыштарда қатырып немесе құрғақ тұзбен тұздап сақтайды. Майды шыжғыру - бұл шикі майды жылулық əдіспен шығару үдерісі. Май шыжғырудың екі тəсілі қолданылады: ылғал жəне құрғақ. Ылғал шыжғыруда ішкі - май су немесе өткір бумен əрекеттеседі. Осыған байланысты май ұлпалары құрамындағы ақуыз затты майды босата отырып ылғал мен жылу əсерінен гидролизденеді жəне бөлшектене ериді. Үш фазалы жүйе май, су, шыжық пайда болады. Майды ылғал тəсілмен Р3-ФВЛ-1 (АВЖ), «Титан», «Делаваль», «Центрифлау-майонар», «Чита-3» қондырғыларында, автоклавта, отты қыздыратын қазандықта шыжғырады. Шыжғыру үдерісінде температураны 70-90оС, бу қысымын 0,13-0,15мПа, ыстық су температурасы 70-80оС дейін ұстайды. Құрғақ шыжғыруда шикі май қыздырылған бет арқылы қыздырылады. Шикізат құрамындағы ылғал майды шыжғыру кезінде атмосфераға буланып кетеді немесе вакум астында жойылады. Жылулық əсер ету нəтижесінде май ұлпаларындағы ақуыз нə зіктенеді, бұзылады жəне май бөлінеді. Екі фазалы жүйе пайда болады. Құрғақ май жəне шыжық. Майды құрғақ əдіспен “Шарплес” қондырғысында, араластырғышы бар екі қабырғалы ашық қазанда, горизонтальдық ваккумдық қазанда шыжғырады. Қолданылған жабдықтарға байланысты шыжғыру үдерісі 42-120оС-та жəне 0,05-0,4мПа бу қысымында жүргізіледі. Сүйекті майынан айыру. Сүйекті жылулық (ылғал жəне құрғақ) жəне салқын (экстрационды, гидромехникалық, элекро-импульстік) əдісімен майынан айырады. Сүйекті ылғал əдіс арқылы жылумен майынан айырғанда майды атмосфералық қысымда жəне 90-100оС температурада немесе 0,3-0,4мПа артық қысымда шыжғырады. Құрғақ жылулық майдан айыру қазанда 0,09-0,08мПа жəне 60оС температурада жүргізіледі. Сүйекті экстракционды майынан айыру ұшқыш еріткіштермен жүргізіледі. Бұл əдісте шикізаттан май толығымен шығады. Бірақ бұл əдіс күрделі, қымбат жəне жарылғыш ерітінділерді қажет етеді. Сонымен қатар, шығарылған майдан жəне майынан айырылған шикізаттан еріткіш 128 қалдықтарын мұқият жою қажет. Бұл əдісті желім жəне желатин өнеркəсіптерінде сүйектен майды айыру үшін қолданылады. Майды шыжғырудың гидромеханикалық əдісі кавитационды импульс жəне машина құралы мен су немесе басқа сұйық ортада өңделген шикізаттың жұмыс қозғалысында пайда болған күшті гидравликалық соққыны қолдануға негізделген жоғары жылдамдықты импульспен су қысымы əсерінен ұлпа құрамындағы май жасушаларының ұстап тұрған байланыс үзіледі жəне май жасушаларындағы су ортасына бөлініп шығады. Бұл əдісті сүйектен шығарылған майды кейіннен желатин мен желім өндірісіне қолдану үшін пайдаланған анағұрлым дұрыс, себебі мұнда майынан айырылған сүйектегі ақуыздық заттар өз құрамын сақтайды. Майдан ажыратудың электроимпульсті əдісі сүйекке конденсатордың элекр разрядта гидравликалық импульспен əсер етуінен тұрады. Сүйектен майды электро импульсті айыруға арналған қондырғыда төменгі қысымдағы токтан 127-220В конденсаторда жиналатын жоғарғы қысымдағы 50-90кВ жоғары ток пайда болады. Разрядкада электр импульсі жару энегиясына өтеді,нəтижесінде сұйықтықта пайда болған импульс сүйектен майды ығыстырып шығады. Сүйек пен судың қатынасы 1:2-1:4. Алынған май жоғары сапасымен ерекшеленеді. жүктеу/скачать 3,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|