Майды шыжғыруға арналған кезекті қондырғылар

Майды құрғақ немесе ылғал əдіспен шыжғыруға арналған кезекті (периодты) əрекетті қондырғыларға атмосфералық қысымда жұмыс жасайтын ашық қазандар немесе артық қысымда жұмыс істейтін автоклавтар жатады.

Ашық қазандар екі жəне бір қабырғалы болып келеді. Екі қабырғалы бумен қыздырылады , бір қабырғалыда бу тікелей шикізатқа беріледі. Жұмсақ шикі майдан майды шыжғыру көбінесе құрғақ əдіспен жүргізіледі. Ашық қазанда алдын – ала ұсақталған шикізаттың барлық азықтық майларын шыжғырады.

Майды атмосфералық қысымда шыжғыру. Майды ашық қазанда

құрғақ тəсілмен екі сатыда шыжғырады. Бірінші сатыда ұсақталған шикі май 3 немесе 4 қабылдауға 50^оС дейін қыздырылған қазанға кішкене порциямен салынады, шикізатты үздіксіз араластыра отырып 65 – 70^оС дейін қыздырады. Екінші сатыда май массасын 80 – 90^оС дейін 20 минут қыздырады. Коллагеннің гидротермиялық ыдырауы мен глобулярлық ақуыздар денатурациясы жүреді, нəтижесінде олар шыжық түрінде тұнады, ал май түссіздене түседі. Шыжғыру ұзақтығы 70 – 80 минут.

Майды тұздау мен алдын – ала тұндыру көйлекке бу беру тоқтатылған соң жəне араластырғышты айырғаннан кейін қазанда жүргізіледі. Тұздың шығыны шикізат массасының 2% құрайды, оны 3 немесе 4 қабылдауда қосады. 20 – 25 минут тұндырғаннан кейін шыжғырылған майды шарнирлік труба арқылы тұндырғышқа құяды,содан соң сепараторға жібереді. Тазартылған майды салқындатады жəне ыдыстарға құяды, ал шыжықты қосымша майсыздандырады. Үдерістің жалпы ұзақтығы қазан сыйымдылығына байланысты 150 – 215 минут. Ашық қазанда май шикізатынан майды толығымен шығару мүмкін емес. Шыжғырудан кейін тұндырылған шыжықта 20% дейін май болады, оны материалдық шығынды жəне арнайы жабдықтарды талап ететін қосымша шығаруға жіберу қажет болады.

Желатин мен желім өндірісіне арналып өңделген сүйекті ашық қазанда атмосфералық қысымда ылғал т əсілмен майынан айырады. Бұл үшін тиеу жəне түсіруі механикаланған суырмалы перфорирленген корзиналы қазандар ыңғайлы.Қазанды бу көйлегі арқылы қыздырған дұрыс,себебі сүйек пен бу əсерлескенде мықты эмульсия түзіледі жəне майдың сорпаға бөлінуі ұлғаяды. Майды сүйектен шыжғыру 90 – 100⁰С –та суда (су сүйекті жылдам жəне тегіс қыздыруға,май жасушаларын бұзуға қажет) жүргізеді. Майды өңделген сүйектен шығару ұзақтығы 5 – 6 сағат. Мұнда шикі сүйек құрамындағы 90% дейін май шыжғырады. Желатин мен желім өндірісіне