ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы



Pdf көрінісі
бет217/637
Дата08.02.2022
өлшемі2,22 Mb.
#123698
1   ...   213   214   215   216   217   218   219   220   ...   637
Байланысты:
ғылым тарихы мен философиясы

алдын ала белгіленіп қойған 
үйлесім
негізінде өмір сүреді. Сондықтан, ойшылдың мәлімдеуінше
біз ықтимал әлемдердің ішіндегі ең жақсысында өмір сүріп жатырмыз. 
Осындай ой желісі оны 
Құдай шындығы – теодицейге
(грекше teos – 
Құдай, dike – шындық) келтіреді.
Монадалардың ішкі дамуын көрнекі түрде көрсету үшін, Г.Лейбниц 
оларды адамның жанымен салыстырады. Сезіну, қабылдау, аңғару, 
ойлау, сана-сезім – осылардың барлығы адамның рухани жетілуінің 
кезеңдері. Монадалар да өздерінің даму кезеңдерінде осындай саты-
лардан өтеді.
Ең төменгі монадалар тастарды, тауларды, шөп және басқаларын 
құрайды, олардың рухани жетілуі тым төмен, олар тіпті «түс көрмей 
ұйықтайтын» сияқты.


140
Жоғарырақ тұрған монадалардың сезім-түйсіктері бар, олар 
аңғарымды. Олардың жетілген санасы жоқ, ал әрекеттері белгілі бір 
мақсатты көздемейді. Оларға жан-жануарлар жатады.
Адам жанының монадалары олардың даму кезеңінде үшінші саты-
ны құрайды. Олардың зердесі, санасы мен ой-түйсігі бар.
Төменгі сатылардағы монадалар жоғарғы сатыға ұмтылады, ал 
жоғарғылардың бойында төменгілер сақталған. Солай болған соң: «Ең 
жоғарғы монадалар қандай болуы мүмкін? Олар адам монадалары-
нан қаншалықты қашық?» – деген сұрақ туады. Қазіргі заман тілімен 
біз: «Ғарышта адамдардан жоғары тұратын тіршілік иелері бар ма?» – 
деп сұрар едік. Ғұламаның ойынша, бұл сұраққа жауап беру мүмкін 
емес, өйткені жоғарғы монадалар төмен тұрған монадаларға мәлім 
емес. Бірақ ғарышта адам монадаларынан жоғары тұратын монада-
лар болуы мүмкін деген жорамал жасауға неге болмайды? Олардың 
дамуы мәңгілік емес пе? Ал егер шексіздіктің өзін шектеп, шар деп 
қарастырсақ, онда біз 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   213   214   215   216   217   218   219   220   ...   637




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет