Халықаралық ұйымдардың артықшылықтары мен иммуниггері мәселелері жөніндегі негізгі келісімдер. Халықаралық - ұйымдардың барушы елмен келісімі

Халықаралық ұйымдардың артықшылығы мынадан тұрады:

1.Бүкіләлемдік шеңберде маңызы бар;

2.Бүкіләлем таныған мемлекетаралық опрган болып табылады;

3.Халықаралдық қарым-қатынастарды ұйымдастырудағы атқаратын ерекше қызметтігі;

4.Халықаралық саясатқа әсер етуі;

5.Халықаралық экономикалық қатынастарына жағдай жасауы;

6.Халықаралық құқытық көмек көрсетуге жағдай жасауы;

7.Халықаралық дау-жанжалдарды бейбіт жолмен шешуге жайғдай жасауы.

БҰҰ 50 жылдың iшiнде халықаралық ынтымақтастықты үйлестiру жөнiнде тиiмдi жәрдем көрсеттi. БҰҰ тұсында қылмысқа қарсы күрес комитетi бар. Оның негiзгi мiндетi қылымсты алдын ала ескеру, халықаралық қаупсiздiктi қамыту. БҰҰ қылмыс жасажан қылмыскердi беру-ол,экстрадиция (extraditition)француз сөзi- ex, ал латын сөзi tradititio қосылып ұстап беру деген мағынаны бiлдiредi.

БҰҰ Жарғысының 1(3)-бапта көрсеткендей мынадай мақсаттарды көздейдi:

Бүкiләлемдiк шеңбердегi экономикалық, әлеуметтiк, мәдениеттiк немесе гуманитарлық сипаттағы және адамның нәсiлiне, ұлтына, жынысына, тiлiне және дiни нанымына қарамастан құқықтары, бостандығы, құрмет көрсету мәселесiн шешуiн орындалуына қол жеткiзу керек болады.

БҰҰ Жарғысының 55 және 56-бабында ББҰ және оның мүшелерiнiң негiзгi мiндеттерi мен мақсаттары мынадан тұрады: 55-бапта:

БҰҰ ұлттардың өз еркiмен өздерiн айқындау және сый-сиапат көрсету қағидасында, мемлекеттер арасындағы татушылық пен тұрақтылық жағдайларын қамтамасыз ету мақсатын жүзеге асыру үшiн мынада iс-әрекеттер қажет:

а) әлеуметтiк, экономикалық және прогрессивтiк даму жағдайын сонымен қатар халықты жұмыспен қамытуды,өмiр сүру деңгейiн нығайту болып табылады;

б) халықаралық экономикалық және әлеуметтiк мәселелерiн шешу, денсаулық мәселесiн және соған байланысты басқа да мәселелердi шешу; бiлiм және мәдениет саласындағы халықаралық қарым-қатынас жасауға қол жеткiзу болады;

с) адамның нәсiлдiгiне, шығу тегнiе, жынысына,тiлiне және дiни нанымына қарамастан барлық тұлғалардың негiзгi бостандықтарын, құқығын сақтауды және жалпыға бiрдей сый-сиапатты қамтамасыз ету болады. 56-баптата:

БҰҰ барлық мүшелерi 55-бапта көрсетiлгендей бiрiгiп және өз бетiнше жұмыс мiндеттерiн атқаратын болады.

Ежелгi дүние дәуiрiнде халықаралық құқықтың мынадай институттары пайда болды:

-соғыс әрекетiнiң заңдары мен дәстүрлерi;

-халықаралық шарттар;

-елшi өкiлдiктерi;

-шетел тұлғаларының құқықтық режимiнiң қалыптасуы;

-мемлекетаралық одақтар. Соғыстар салт-дәстүр мен дiни көзқарастарға негiзделiп жүргiзiлдi.Соғыс дау-жанжалды шешудiң бiр түрi болды. Мысалы,Ежелгi Римде соғыс жүргiзу әдiлеттi iс болды, себебi ол Римнiң пайдасына жүргiзiлдi. 1941-1945 ж Фашистiк Германияның жауалап алу шапқынышылық соғысын айтуға болады. Шарттардың орындалуы дiни әдет-ғұрыптармен қамтамасыздандырылды,мысалы басшылардың дiни ат беруiмен және мына қағидадан тұрды: “Шарттар орындалуы қажет”. Шарттарды жасаудың қажеттiлiгi мынадан тұрды:

-мемлекетаралық мәселенi шешу қажеттiлi;

-келiссөз немесе бiтiм жасау қажеттiлгi;

-халықаралық шарттарды бекiту;

-елшiлiк институтының пайда болу қажеттiлiгi. Ел араснда елшiлiктiң пайда болу қажетi зор болды. Бұл қатынасты Ежелгi Грецияда “диплома”деп аталды. Елшiлiк iсiне келген жергiлiктi мемлекет органдары қол сұқпайды. Ежелгi Грецияда басқа грек мемлекеттерiнде азаматтарын қорғайтын сенiмдi-проксиндер институты қалыптасты. Шетел тұлғаларын қорғайтын проксиндер институты қазiргi консул институтының прототипi (ұқсас) болып табылады. Шетел азаматын қорғайтын институт кейiннен Ежелгi римде көрнiс тапты, онда шетел азаматтарының iстерiн қарайтын және дау жанжалды шешетiн өкiлеттi тұлға претор болды.

Әлемгғе белгілі 1789-1794 жылжпрдп Ұлы Француз революциясының нәтижесі шексіз феодалдық билікке соққы жасағаны айқын байқалды. Бұл революцияны нәтижесінде 26- тамыздың 1789 жылы құрылтай жиналысында революциялық бағдарлама құжаты қабылданды,ол «Адам мен азамат құқығының декларациясы» деп аталды. Осы декларацияның 1-бабында: «Адамдар туады және олар ерікті және тең құқықта болып қалады» деген.

Ал 2-бапта: «Адамның ең бөлінбес құқығы, ол: еркіндігі; меншігі; қаупсіздігі; қиындық пен тапшылыққа төтеп беру» деген. Яғни осы аталған қасиеттер адамның жеке басынан бөлінбеуі тиісті деген. Осы аталған декларацияның нәтижесі кәзәргі, біздің заманымыздың 1948 жылы 10-желтоқсанда шыққан «Жалпыға міндетті адам құқығының декларациясы» деген халықаралық маңызы бар құжаты пайда болды. Содан соң Франциядағы заңшығарушы орган «Конвент» деп аталудың нәтижесінде қазіргі кезеңде шет елдердің халықаралық маңызы бар құжаттары «Конвенция» деп аталу себебі осында.

Қазiргi нарықтық экономика кезiнде мемлекет арасында келiiсiм-шарттың болуымен қатар әрбiр кәсiпорындар мен мекемелер дебелгiлi бiр мәселе бойынша мәмiлелердi жасайды. Шарт дегенiмiз-ол, қоғамдық қатынастардағы екi немесе одан көп мемлекет арасындағы белгiлi бiр мәселе жөнiнде жасалатын мәмiленi айтады. Мысалы, Қазақстан мен Ресей меимлекетi арасында космдром “Байқоңырын” пайдалану туралы шартқа екi жақтан қол қойды. Халықаралық құқықта шарт ең басты нормативтiк құық актiсi болып табылады. Оның себебi халақаралақ келiсiмдер, шарттарды әрбiр мелекетте Парламент ратификация жасауы керек болады. Қ.Р.Конституциясы бойынша халықаралық келiсiм, шарттар мiндеттi түрде ҚР Парламентi не ратификациялайды ,не денонсациялайды.

Халықаралық шартқа байланысты мәселелер қазiргi кезде негшiзгi үш шартқа байланысты мәселелер қазiргi кезде негiзгi үш келiсiмдермен реттеледi 1969 жылғы Халықаралық шарттар құқығының Вена Конвенциясымен, 1986 жылғы халықаралық ұйымдар арасындағы халықаралық шщарттар құқығы туралы Вена Конвенциясымен, сондай –ақ 1978 жылғы халықаралық шарттарға қатысты, мемлекеттердiң құқыққа иеленушiлiк жайындағы Вена Конвенциясымен реттеледi. Осы аталған құжаттың ең маңыздысы 1969 ж Вена Конвенциясы танылды. Осы аталған құжатты негiзге ала отырып халықаралық шарт-деп мемлекет арасында жазбаша түрде жасалатын мәмiленi айтатын болды. Халықаралық экономиканың негiзгi қағидасы-ол, халықаралық экономикалық қатынасты реттеу болып табылады. Негiзгi қағидаға жатаындар: мемлекеттiң егемендiгiнiң сақталу қағидасы; мемлекеттiң тәуелсiздiiк қағидасы; партнерлық қарым-қатынасты нығайту; инвестициялық қатынас қағидасфы; екi немесе кқөпжақты теңдiктi сақтау қағидасы; экономикалық саласына күш қолдануды болғызбау; мемлекеттiң iшкi саячсатына кiрiспеу қағидасы; мемлекеттiң өзiнiң табиғи байлығына толық егемендiк қағидасы; сыртқы экономиалық байланысты ұйымдастыру нысанын таңдау қағидасы; экономикалық қатынастардығы мемлекеттердiң теңдiк қағидасы; еркiн және тәуелсiз жағдай жасау қағидасы; ұлттық режим қағидасы; өзара көмек көрсету қағидасы.1964жылы “Табиғи байлықты мемлекеттiң бөлiнбес қожалық ету қағидасы туралы” Женевада бекiтiлген Халықаралық пактiсi. Бұл пактi Женевалық қағида деп аталды.

Өзара түсiнiктi қағида: Бұл қағида ұғымында бiр мемлекет келесi бiр мемлекетке белгiлi жағдайлар жасап, талаптар қойса, үшiншi ммлекетке де нақ сол талаптарды қойып, жағдайларды жасауды тиiстiгiн бiлдiредi. Яғңни бұл тек мемлекет өз iшiнен өзiнiң талкабын басқа мемлекетке де қоймақшы болғанын айтады. Яғни әрбiр мемлекет серiктғс мемлекеттiң өзге мемлекетке жасаған жағдайы, яғни жеңiлдiлiгi өзiне де жасалуын талап етуге құқылы. Бұл құқық заңды негiздерде жасалып жатқан жеңiлдiктерге жатпайды.

Ең қолайлы жағдай жасау қағидасы: Бұл қағида мемлекеттiң әрiптес мемлекетке ұшiншi кез келген елге жасауы мүмкiн жеңiлдiктерiн жасауға заңды мiндеттiлiгiн айтады.

Ең қолайлы жағдай жасау режимiнiң қолданылатын аясы әдетте бiр халықаралық шартта ең қолайлы жағдай жасау керектiгi туралы нақты ескертпеде айтылады. Бұл ескертпе жалпы сауда қатынасынынң барлық аясында немесе жекелеген қатынас түрлерiне таралады; кедендiк бар салықтары, транзиттiк, сандық, өзге де шектеулер мен тыйым салулар; көлiктiк режимге, жеке және заңды тұлғалардың салалық, т.б. құқықтарына.

Дегенмен тараптардың келiсiмi бойынша ең қолайлы жағдай жасау режимiнен ауытқуға жол берiлердi, атап айтқанда мынадпай: көршiлес мемлекеттерге ерекше жеңiлдiктер, т.б. берiледi. Бұл режимнен ауытқу көбiнесе преференциялық кеден қатынастарында қолданылады (дамушы елдер үшiн, кедендiк одақ шегiнде, еркiн сауда аймағында т.б.).

Ұлттық режим: Бұл режим бойынша шетелдiк жеке және заңды тұлғалардың құқықтары отандық жеке және заңды тұлғалардың құқытарымен теңесiрiледi. Ол көбiнесе бiржақты жасалады немесе кейбiр сауда келiсiмдерiнде көрсетiледi. Әдетте, бұл сот өндiрiсiн қоса алғанда, азаматтық құқытық қабiлеттiкке қатысты болады. Екi жақты пайда қағидаты: Бұл қағида мемлекеттердiң арасындағы екiжақты тиiмсiз, қулықпен, жанама, тiкелей мәжбүрлеумен жасалған қарым-қатынастарды болдырмауды көздейдi,яғни табыс бөлу,мiндеттмелер жүктеу әдiлеттi түрде, салыстырмалы негәiзде болуы керек.

ҚОРЫТЫНДЫ:

1. Дипломатиялық құқық дегенiмiз-ол, дипломатиялық саласындағы дипломатиялық қызметке қатысты тұлғалардың құқықтары мен мiндеттерiн анықтайтын құқықтық жиынтық нормасын айтады.

2. 1961 ж.,18.04.Вена Конвенциясының 27-бабы бойынша: Диаломаьтиялық елшiлiк мекемесiн сол келген мемлекет күзетуге мiндеттi болады. Сонымен қатар сол келген елдiң органдары қастандық жасау әрекеттерiнен қорғауға мiндеттi болады.

3. Сыртқы iстер органдары дегенiмiңз, ол- мемлекеттiң iшiндегi сыртқы iстермен айналысатын органдарының атқаратын қызметтiк мiндеттерiн, құзыретiн және мемлекет алдында жауаптылығын айтады.

4. Халықаралық ұйымдардың артықшылығы дегеніміз-олд, бүкіләлемдік шеңбердегі танымал және сол ұйымға мүше-мемлекеттердің қабылдаған шартт арын бұлжытпай орындау енәтижесінде осы аталған ұйымдардың беделі әлемге танымал болуын көрсетеді.
Бақылау сұрақтары:

1. ҚР Елшіліктің басшысын қандай лауазымды тұлға тағайындайды?

2. Сенім грамотасы қай лауазымды тұлғаға тапсырылады?

3. ҚР Сыртқы істер министрлігінің басты міндекті қандай?

1. Коисулдық өкілдіктекр. Консулдық өкілдіктердің атқаратын қызметтері.

2. Консулдарды тағайындау және кері шақырып алу тәртібі.

3. 1963 жылғы консулдық қатынастар жөніндегі Вена конвенциясы.

4. Консулдық артықшылықтар мен иммуниттердің дипломатиялық

артықшылықтар мен иммунитеттерден айырмашылығы.

Консулдық құқытың дамуы және пайда болу сұрақтары, ұғымы.

Консулдық құқық ол ежелгi құлиеленушiлiк дәуiрден бастап пайда болды. Оның шығу отаны Грекия мен Рим болды. Консулдың пайда болу себебi сол кездегi сауда-саттықтың және теңiз, су қатынакстарынынң дамуы нәтижесiнде пайда болды. Яғни сол кезеңде диломатиялық қатынастың болмауынан консулдық қатынас пайда болды. Ежелгi Грекияның тiлi бойынша консул- ол, “Проксения” яғни “Қонақжайлы” деген мағынаы бiлдiрген. “Проксения” лауазымыфна ие болу үшiн әрбiр Полистiң халық жиналысының шешiмi бойынша сайлантын болды.Сол дәуiрде Греуия аумағында 78 полисте “Проксения” болды.

Консулдық құқытың шығу көздерi және оның түрлерi.

Ежелгi Римде және Грекияда консулдық мiндеттерiн жергiлiктi Проксения мен Преторлар атқарды. Консулдық құқытың шығу көздерiне: халықаралық келiсiм-шарт болып табылады. Оның себебi әрбiр мемлекет аралық келiсiм шарттар ратификациядан өткен жағдайда заң күшiне енедi. Ол орындалуға мiндеттi. Сонымен қатар халықаралық деңгедегi қабылдаған конвенциялар, атап айтқанда:1911 ж. “Консулдық қызмет туралы” Каракас конвенциясы. 1928 ж “Консулдық шенеуниктер туралы” Гавана. Халықаралық құқытық дәстүр дегенiмiз-ол, бұрыннан сақталап келе жатқан жалпы қабылданған салт-дәстүр мен әдет –ғұрыптарды айтады. Халықаралық деңгейде шетелдiк қоеақты қарсы алу үшiн тиiстi рәсiмдердi өткiзу және жалпы танылған ереже бойынша рәсiмделетiн болады. Осы аталған салт-дәстүр мен құқытық дәстүрдiң нәтижесiнде халықаралық құқық пен құқытық қатынастар пайда болды. Осының нәтижесiнде қатынастар күннен –күнге нығайуда.

Консулдық қызмет жөнiндегi ҚР заңнамалары.

1. “ҚР Дипломатиялық қызмет туралы” ҚР заңы., № 299-II,07.03.2002 ж. қабылдаған; Осы заңның 1-баптың 2-шi тармағында ҚР Консулдық қызмет туралы айтылған.

2. “ҚР Дипломатиялық және оған теңестiрiлген өкiлдiктер туралы” ҚР Президентiнiң Жарлығы, 04.02.2004 ж.,№1287.

3. “ҚР Консулдық жарғыны бекiту туралы” ҚР Президентiнiң Жарлығы.,27.12.1999.,№217.

Қазiргi нарықтық экономика кезеңiнде әрбiр заңды тұлғалар (кәсiпорындар мен мекемелер) өз еркiмен шетелдiк фирмалармен бiрiгiп жұмыс жасау үшiн келiсiм-шарт жасауға құқылы. Халықаралық жеке құқық пәнi мына мәселелердi шешедi: азаматтық-құқытық қатынастарды; жеке тұлғалар мен заңды тұлғалардың мәселесiн шешедi; ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргiзу; еңбек-дау жанжалдарын шешу; неке-отбасылық мәселесiн шешу;

-элементтен (гипотеза-қолдану шарты), (диспозициядан- мiнез-құлық ережесi), (санкция-мемлекеттiк мәжбүрлiк шаралары) тұратын болса, ал қайшылық нормаларынынң құрлымында: 2-кi элементтен тұрады: 1.Нақты-дәл анықталған қарым-қатынастқа қолдануға жататын құқық көлемiн анықтау; 2. Шетелдiк мемлекет iстерiне қандай заңды қолдануын анықтау. ҚР заңнамасы бойынша әрбiр тараптардың құқығын және мiндетiн анықтау үшiн бекiтiлген шартта көрсетiледi. Осы аталған құқықта қосымша түсiнiктеме болады, яғни мәмiле жасау кезiнде әр тараптар өз еркiмен қай мемлекеттiң заңын қол

ҚОРЫТЫНДЫ:

1. Консулдық құқық ол ежелгi құлиеленушiлiк дәуiрден бастап пайда болды. Оның шығу отаны Грекия мен Рим болды. Консулдың пайда болу себебi сол кездегi сауда-саттықтың және теңiз, су қатынакстарынынң дамуы нәтижесiнде пайда болды.

2. Сонымен қатар халықаралық деңгедегi қабылдаған конвенциялар, атап айтқанда:1911 ж. “Консулдық қызмет туралы” Каракас конвенциясы. 1928 ж “Консулдық шенеуниктер туралы” Гавана.
2. Консулдарды тағайындау және кері шақырып алу тәртібі

ҚР аумағында шет елдердiң консулдары халықаралық келiсiм бойынша құқықтар сақталады. 24.04.1963 ж. “Консулдық қанынас туралы Вена Конвенциясы” толық талаптары жүргiзiледi. Келген мемлекет (ҚР) консул мекемелерiнiң өз мiндетiн толық орындауына барлық жағдайларды жасайды.Басымдылығы мен иммунитеттiгi мынадан тұрады: Консулдар және оның мүлкi баспаналар тiнтуге жатпайды; ешқандай заңды жауапкершiлiкке, тартылмайды; Қызмет ғимараты салық салудан босатылады; орналаксқан жер учаскесi барлық салық түрiнен босатылады; кедендiк бақылаудан және кедендiк баж салығынан босатылады;Қылмыс iстерi үшiн қамауға алған кезде тиiстi олрган консул басшылыған дереу мәлiмдеге мiндеттi. Жергiлiктi сот органына қылмыстық немесе әкiмшiлiк iс бойынша куә ретiнде куәлiк жасауға мiндеттi.Ал консулдық жұмыс жөнiнде жауап беруге мiндеттi емес. Консулдық қызметтi атқару кезiнде келген елдiң юрисдикциясына жатпайды. Консулдың орналасқан жер аумағы және атқаратын қызметтерi келген мемлекетттiң юрисдикциясына жатпайды. Консулдық лауазымды тұлғалары және қызметшiлерi мен олрадың жанұяларына ешқ

Консулдық құқық ол ежелгi құлиеленушiлiк дәуiрден бастап пайда болды. Оның шығу отаны Грекия мен Рим болды. Консулдың пайда болу себебi сол кездегi сауда-саттықтың және теңiз, су қатынакстарынынң дамуы нәтижесiнде пайда болды. Яғни сол кезеңде диломатиялық қатынастың болмауынан консулдық қатынас пайда болды. Ежелгi Грекияның тiлi бойынша консул- ол, “Проксения” яғни “Қонақжайлы” деген мағынаы бiлдiрген. “Проксения” лауазымыфна ие болу үшiн әрбiр Полистiң халық жиналысының шешiмi бойынша сайлантын болды. Сол дәуiрде Греуия аумағында 78 полисте “Проксения” болды. Халықаралық деңгейде шетелдiк қоеақты қарсы алу үшiн тиiстi рәсiмдердi өткiзу және жалпы танылған ереже бойынша рәсiмделетiн болады. Осы аталған салт-дәстүр мен құқытық дәстүрдiң нәтижесiнде халықаралық құқық пен құқытық қатынастар пайда болды. Осының нәтижесiнде қатынастар күннен –күнге нығайуда

ҚОРЫТЫНДЫ:

1.24.04.1963 ж. “Консулдық қанынас туралы Вена Конвенциясы” толық талаптары жүргiзiледi. Келген мемлекет (ҚР) консул мекемелерiнiң өз мiндетiн толық орындауына барлық жағдайларды жасайды.

2. Келген мемлекет (ҚР) консул мекемелерiнiң өз мiндетiн толық орындауына барлық жағдайларды жасайды.

3.Ежелгi Грекияның тiлi бойынша консул- ол, “Проксения” яғни “Қонақжайлы” деген мағынаы бiлдiрген. “Проксения” лауазымыфна ие болу үшiн әрбiр Полистiң халық жиналысының шешiмi бойынша сайлантын болды.
3.1963 жылғы консулдық қатынастар жөніндегі Вена конвенциясы

1.1928 ж.20 ақпанда шыққан консулдық агенттiгi туралы Конвенциясы.

Консулдық қызметке қолсұқпаушылық –ол, Халықаралық қатынастық институты ретiнде 1896 жылы шыққан Вена Регламентiнде көрсетiлдi.Бұл туралы сол құжаттың 9-бабында: консулдық баспаналарға қолсұғушылыққа жол берiлмейдi деген. Келген мемлекеттiң ешқандай лауазымды тұлғасы консулдық баспанаға баса көкте кiруге болмайды және жол берiлмейдi деген. Кейiннен осы қағида 1928 ж.20 ақпанда шыққан Гавана конвенциясында өз орнын тапты. Ал одн кейiн 1963 ж.,24-сәуiрде шыққан “Консулдық қатынастар туралы” Вена Конвенциясында бекiтiлдi. ҚР аумағында консулдық қызмет 1944ж., 16 тамызда 4-адам кiрдi. Мемлекет арасындағы консулдық қатынастар тек екi жақтың келiсiмi бойынша жүзеге асырылады. Егер дипломатиялық қатынас тоқтатылған кезде, ол консулдық қвтынасқа еш зияны , әсерi болмайды. Консулдық қатынас жүргiзiле бередi./2-бап.Вена конвениясы, 1963/.Консулдықтың орнығу жерiн, мекенжайын, сыныптық дәрежесiн келеген мемлекеттiң мақұлдауымен өзiнiң мемлекетi анқтайды. Халықаралық ққытың негiздерi бойынша консулдық қатынастар екi түрге бөлiнедi: 1.Саяси қатынастар; 2.Экономикалық және мәдени қатынастар.Саяси қатынастардың элементтерi ретiнде құқықтық, дипломатиялық және әскери байланыстар жатады. Экономикалық және мәдени қатынастар: мемлекет арасындағы экономикаға және сауда жасау туралы мәселенi шешудi айтады.Консулдық мекемелер екi түрге бөлiнедi:1.Дипломатиялық өкiлдiктердiң консулдық бөлiмдерi; 2.Жеке консулдық мекемелер.Жеке консулдық мынаған дөлiнедi:ҚР аумағында шет елдердiң консулдары халықаралық келiсiм бойынша құқықтар сақталады.24.04.1963 ж. “Консулдық қанынас туралы Вена Конвенциясы” толық талаптары жүргiзiледi. Келген мемлекет (ҚР) консул мекемелерiнiң өз мiндетiн толық орындауына барлық жағдайларды жасайды.Басымдылығы мен иммунитеттiгi мынадан тұрады: Консулдар және оның мүлкi баспаналар тiнтуге жатпайды; ешқандай заңды жауапкершiлiкке, тартылмайды; Қызмет ғимараты салық салудан босатылады; орналаксқан жер учаскесi барлық салық түрiнен босатылады; кедендiк бақылаудан және кедендiк баж салығынан босатылады; Қылмыс iстерi үшiн қамауға алған кезде тиiстi олрган консул басшылыған дереу мәлiмдеге мiндеттi.Жергiлiктi сот органына қылмыстық немесе әкiмшiлiк iс бойынша куә ретiнде куәлiк жасауға мiндеттi.Ал консулдық жұмыс жөнiнде жауап беруге мiндеттi емес. Консулдық қызметтi атқару кезiнде келген елдiң юрисдикциясына жатпайды. Консулдың орналасқан жер аумағы және атқаратын қызметтерi келген мемлекетттiң юрисдикциясына жатпайды. Сыртқы экономикалық мәміле дегеніміз-ол, шетелдермен сауда-саттяық дәне қаржы мәселесінде жүргізілетін іс-әрекетті айтады. Қазіргі кезеңде нарықтывқ экономикаға көшу үшін дүниежзілік сауда жүргізу жұмыстарымен хабар болуды қажет етеді. Әлемдік деңгейде әр елдің шығарған бұйымдарының сапасын анықтау үшін және оның сұраныс көлемі мен шеңберін анықтау үшін жан-жақты хабар болуды талап етеді.Мәміле дегеніміз-ол, бір жақтың екінші немесе бірнеше жақтармен нақты мәселе жөнінде келісім-шартты бекітуді айтады.

Сыртқы эконмикалық мәмілелер мына түрлерден тұрады:

-сату, сатып-алу келісімінен;

-мердігерлік шарттардан;

-тасымалдау шарттары;

-орындау шарттары.

Осы аталған шарттардың ішіндегі кеңінен таралған сату, сатып-алу шарты, бұл жөнінде 1980жы Вена Конвенциясында бекітілген. Сату,сатып алу шарттары көбіне материалдық немсе өнділіген бұйымдарды сыртқа шығарып сату болады. Ал біздің елге қажетті деген тауарларды сырттан сатып алу оның ҚР аумағына алып келіп сату қажет болады. ҚР паумағынак халыққа деген тауарлвар алуан түрлі ,атап айтқанда: автокөліктер, компютерлер мен телевизор және басқа да электрондық құрал жабдықтар аса қажет болады. Сыртқы экономикалық мәмілені анықтау дгеніміз-ол, қаржыға байланысты, сауда-саттық жүргізуді талап ететін іс-әрекетті айтады.

Сыртқы экономикалық мәмілені анықтау үшін мына белгілерді анықтау қажет болады:

-шарт жасауға ұсыныс жасаған тараптарды анықтау;

-тараптардың орналасқан аумағы (қай елден);

-елдің ішкі экономикалық хал-жағдайын анықтау;

-әлемдік (деңгейде) щеңберде алатын орыны;

-шарт жасауға жататын елдің ішкі және сыртқы саясатын анықтау;

-нарықтық экономиканың бар екендігін анықтау.

Осы аталған белгілерді анықтамайынша нақты экономикалық шартты жасауға болмайды. Өйткені жағымсыз жағдайға тап болуы ықтимал.

Мәміленің нысаны дегеніміз-ол, заңды түрде жасалатын мәіміленің түрлерін айтады. Мәміле мына түрлерден тұрады:

-консенсуалдық ; бір жақты; екі жақты; көп жақты. Әрбір тұлғалар мәміле жасау үшін міндетті түрде шарт жасасу нәтижесінде бір ымыраға келеді. Мәміленің жасалуына негшіз болатын-ол, шарт жасау арқылы жүзеге асырылады. Шарт бекітілген күннен бастап өз күшіне енеді, егер қосымша нұсқама айтылмаған болса.

Шиеленсіскен жағдайдағы мәселені шешу жолдары мынадан тұрады:

-тараптардың қалауы бойынша қай елдің заын қолдану керек екендігі туралы өз-ара шешімге келуі;

-мәміле қай жерде жасалса сол жердің заңы бойынша ретіне келтіру. 1990ж АҚШ сауда кодексі бойынша жакслаған мәміле қай жеред бекітілді сол аумақтың заңы бойынша жүзеге асырылады және сол мәміле келісімінде екінші жақтыңмүддесі де анықталып ескерілетін болады. Ағылшын ғалымы Дж.Чеширдің айтуы бойынша мәміле қай елде бекітілсе де сол мәмілеге қатысушылардың бәрінің де мүддесі ескертілеуге тиісті деген. 1986 ж Германия халықаралық құқық жөніндегі заңының 27-бабында мәмілені жасаушы тараптар өз еріктерімен өз мүдделеріне жайлы заңды, жағдайлары ескеруі қажет деген. Сондықтан шеленіс жағдайын туғызбас үшін әр тараптардың мүдделері ескерілуі керек.

ҚОРЫТЫНДЫ:

1.Консулдық қатынас жүргiзiле бередi./2-бап.Вена конвениясы, 1963/.Консулдықтың орнығу жерiн, мекенжайын, сыныптық дәрежесiн келеген мемлекеттiң мақұлдауымен өзiнiң мемлекетi анқтайды.

2. Консулдар және оның мүлкi баспаналар тiнтуге жатпайды; ешқандай заңды жауапкершiлiкке, тартылмайды; Қызмет ғимараты салық салудан босатылады; орналаксқан жер учаскесi барлық салық түрiнен босатылады; кедендiк бақылаудан және кедендiк баж салығынан босатылады; Қылмыс iстерi үшiн қамауға алған кезде тиiстi олрган консул басшылыған дереу мәлiмдеге мiндеттi.Жергiлiктi сот органына қылмыстық немесе әкiмшiлiк iс бойынша куә ретiнде куәлiк жасауға мiндеттi.