Өз жерін қорғау үшін.
42. «Қазақ жүздерінің құрылу себебі, олар (қазақтар) көшіп- қонып жүрген жерлерінде өз құқықтарын қорғау үшін одақтар құрған. Ол одақ- қазақ жүздері»- деп жазған қазақтың тұңғыш ағартушы ғалымы : Ш. Уәлиханов.
БІРТҰТАС ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТІНІҢ ҚҰРЫЛУЫ.
І. Қазақ хандығының құрылуы.
ІІ. Қасым ханның тұсындаға Қазақ мемлекетінің өрлеуі.
ІІІ. Хақназар хан тұсында Қазақ хандығының күшеюі.
ІҮ. Тәуекел хан тұсында Қазақ хандығының нығая түсуі.
Ү. Есім хан тұсындағы Қазақ хандығы.
Қазақ хандығының құрылуы.
1.Қазақ хандығының құрылуы қарсаңында наймандар мекендеген: ХҮғ. Ұлытаудан Есілге дейін аралық.
*Қоңыраттар- Түркістан мен Қаратау аралығы.
*Арғындар- Ертістен батысқа қарай, Орталық Қазақстан.
*Дулаттар- Іле, Шу, Талас бойы, Ыстықкөл маңы мен Оңтүстік Қазақстан өңірі.
*Қаңлылар- Қаратау бауыры, Сырдария мен Жетісу.
*Жалайырлар- Қаратау, Сырдария бойы, Жетісу.
* Үйсіндер- Жетісу.
2.ХҮ ғасырларда қалыптасқан саяси- тарихи жағдайлар ықпал етті: Қазақ хандығының құрылуы.
3.Қазақ халқының саяси бытыраңқылығын жойып мемлекет етіп құру міндеті тиді: Керей мен Жәнібек.
4. Қазақ хандығының құрылуының алғы шарттарының бірі, мына мемлекеттердегі саяси оқиғаларға байланысты: Моғолстан мен Әбілқайыр хандығына
5.Моғолстан мен Әбілқайыр хандығының күш- қуаты әлсіреп, күйреу дәрежесіне жетті: ХҮ ғ.
6. Шайбани әулетінен шыққан Әбілқайыр ханның ел ішіндегі беделін түсірген оқиға:_ 1456-1457 Сығанақ түбінде ойраттардан жеңілуі.
7.Керей мен Жәнібек сұлтандар бөлініп кеткен хандық: Әбілқайыр хандығы
* Қазақ тайпаларының Жетісуға көшуі, олардың Әбілқайыр ханның адам төзгісіз езгісіне, үсті- үстіне көбейе берген салықтар мен міндеткірлікке, феодалдық тартыстар мен соғыстардың ауыртпалығына деген қарсылығы еді.
8.Жәнібек пен Керей Өзбек хандығынан көшті: Моғолстанның батысына
9.Керей мен Жәнібек сұлтандарды құшақ жая қарсы алған Моғолстан ханы: Есен бұға (1433-1462жж.)
* Сұлтандарға Моғолстанның батыс аймағы – Шу бойынан қоныс бөліп берді.
* Есен -Бұғаның мақсаты:
І. Қазақтар арқылы Әбілқайыр хан мен Темір әулетіне қарсы күресіне Моғолстанның батыс шекарасының қауіпсіздігін қамтамасыз ету.
10. Моғолстан ханы Есен- бұға қайтыс болған жыл: 1462
11. «Әбілқайыр ұрпағының шаңырағы шайқалды. Ірі- ірі шиеліністер басталды. Оның үлкен бөлігі Керей хан мен Жәнібек ханға көшіп кетті... Қазақ сұлтандары хижраның 870 жылдары билей бастады» деген мәлімет келтірілген тарихи шығарма: Тарихи –Рашиди
12. Қазақ хандығының құрылуы жайында айтқан тарихшы: Мұхаммед Хайдар Дулати
13. Қазақ хандығының құрылу уақыты: 1465-1466жж.
14. Қазақ хандығының негізін қалаған хандар: Керей мен Жәнібек
15. Қазақ хандығының алғашқы Ордасы (туы тігілген жер): Қозыбасы (Жамбыл обл.)
16. Қазақ хандығының алғашқы территориясы: Батыс Жетісу және Шу мен Талас
17. Қазақтың алғашқы ханы: Керей
* Керейдің ақылдасар тірегі болған:_ Жәнібек.
18. Жәнібек хан Барақ ханның баласы
* Керей хан Болат сұлтанның баласы
19.ХҮ ғасырдың 50-70 жылдары Керей мен Жәнібек хандардың маңына көшіп келген халықтың саны: 200 мың
20. Қазақ хандығының құрылуы мен нығаюы мына жағдайды тоқтатты:_ Ішкі феодалдық талас тартыстарды
* Қазақ хандығының Алтын Орда, Ақ Орда , т.б. хандықтарының мемлекеттік құрылымының негізгі айырмашылығы- Қазақ хандығы жаулап алуышылық нәтижесінде құрылған жоқ, жергілікті экономикалық, этникалық негіздерден шықты.
21. ХҮІ ғасырдың басында Орта Азияда Мұхаммед Шайбаниден жеңіліс тапқан әулет: Темір
22. Қазақ хандығы үшін саяси- экономикалық және әскери- стратегиялық жағынан маңызы зор болған: Сыр бойындағы қалалар
23. ХҮ ғасыдың соңында Шайбани ұрпағы мен Қазақ хандығы арасындағы күрестің себебі:
Достарыңызбен бөлісу: |
