«Қазіргі заманғы білім беруді дамыту тенденциялары: даму бағыттары, тәжірибе, мәселелер»



Pdf көрінісі
бет128/474
Дата17.06.2023
өлшемі13,05 Mb.
#178901
1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   474
Байланысты:
sbornik 2016

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 
1. Токаманов Ю.К. Тенденции человеческого развития. – Алматы, 2001. 
2. Сериков Э.А Система высшего технического образования Казахстана: движение по 
спирали – Алматы, «Ақ Шағыл».2015. 
3. Долженко О. Сорбонская и Болонская декларации: информация к размышлению 
// Вестник высшей школы. 2000. №6. С. 19-21. 
4. Концепция развития системы образования Республики Казахстан // Білім–
Образование. – 2004. – № 1. 
5.2011-2020 ж.ж. арналған Қазақстан Республикасының Білім беруді 
дамытудың Мемлекеттік бағдарламасы // "Егемен Қазақстан" 2010 ж. 14 желтоқсан, № 
529-532. 
ЗАМАНАУИ БІЛІМ БЕРУ ҮДЕРІСІНІҢ ДАМУ ДЕҢГЕЙЛЕРІ МЕН 
МӘСЕЛЕЛЕРІ 
 
Асылханова Қ.Қ., Мукушева М.М., Ибраева Б.Е. 
ҚМҚК "Балдырған" балабақшасы 
Жаһандану ғасырында, дүниежүзілік сан түрлі одақтар мен ұйымдарға кіру, әлемге 
танылу, төрткүл дүниенің алпауыт елдерімен тең дәрежедегі жан-жақты қарым-қатынаста 
болу- ұлт тарихындағы қазақ мемлекеттілігінің тарихи жеңісі. Алайда, қазіргі аласапыран 
заманда ұлттық сипатымызды, таным-түсінігімізді, салт-дәстүрімізді, мәдениетімізді сақтап 
қалу тәрбие мен білім ошақтарының ең өзекті мәселелері екені анық.
Бәсекеге қабілетті елу елдің қатарына кіру, яғни өркениет көшіне ілесу үшін бізге жан-
жақты білім керек екені даусыз. Жалпы білім беру саласы, адамның білім деңгейінің 
көрсеткіші және оның тиімділігі, алған білімнің нақтылы бағытта нәтиже беруі үлкен мәселе.
Бүгінгі таңда білім саласында түбегейлі өзгерістер орын алуда. Бұл жердегі мақсат- 
білім мен ғылымның әлемдік даму үрдісіне ілесу , оны игеретін және үлес қоса алатын білікті 
маман болатын ұрпақ тәрбиелеу олардың қатарын арттыру.
Елбасы Н.Ә.Назарбаев " Өзіне-өзі сын көзімен қарамайтын халық болашағына көп үміт 
арта алмайды" деген екен. Ендеше, белгілі бір білім беретін мекемелер қандай сипатта болуы 
керек, оның қазіргі жетістіктері мен кемшіліктері қандай деген сұрақтар төңірегінде ой 
қозғап көрейік. 
Елбасымыздың "Жүз мектеп, жүз балабақша" бағдарламасы бойынша еліміздің түкпір-
түкпірінде, шалғайдағы ауылдық жерлерде де балабақшалар бой көтеріп жатыр.
Білім беру жүйесінің мемлекет межелеген өлшемдер мен талаптарға сай Заңмен 
жұмысын қарқындатып отырған жеке меншік балабақшалар мен шағын орталықтар жыл 
сайын көбейіп, жұмыс жасап жатыр. Қажетті құрал-жабдықтармен толық жабдықталған. 
Дене шынықтыру, жүзу хауызы, заманауи үлгідегі компьютерлік құралдармен толық
қамтамасыз етілді.
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуға арналған Мемлекеттік жалпы білім беру 
стандарты, базистік оқу жоспарлары, индикаторлар мен оның мазмұнын жүзеге асыратын 
"Балбөбек" мектепалды топтарына арналған оқу-әдістемелік құралдар дайындалып, 
тәжірибеге енгізілген болатын. Ал, кіші топтарға арналған "Алғашқы қадам", "Зерек бала", 
"Біз мектепке барамыз" сияқты арнайы бағдарламалары бар.
Мектепке дейінгі білім беру мазмұнын жаңартуда қарастырылатын негізгі мәселелерге 
тоқталып, білім мазмұнын жаңартуға ықпал ететін басым бағыттар: мектепке дейінгі 
білімдегі 
дамытушылық, 
тәрбиелік, 
рефлекторлық 
дамытушылық, 
әлеуметтік, 
психологиялық даму, шағын топтар жүйесі, гумандық қарым-қатынас жасау мәдениеті, 
ұйымдастыру, балалардың жас ерекшеліктеріне сәйкестік, басымдық танытатын әдісіне 


306 
306 
қарай білім беру қажеттіліктері мен отбасының сұраныстарын қанағаттандыруға қол 
жеткізді. 
Аталған бағыттар осы заманғы мектепке дейінгі тәрбиелеу мен білім беру үдерісінің 
жеке тұлғаға бағытталуын, әлеуметтік қызметтерді орындау үшін қажетті білім көлемі мен 
сипатын, іскерліктері мен дағдыларын, әдеттері мен жеке дара қасиеттерін кәсіби 
құзыреттілік тұрғысынан қарауда басшылыққа алынуда. 
Мектепке дейінгі ұйымдарда білім мазмұнын қалыптастыруда инновациялық 
технологияларды пайдалану арқылы тәрбиешілердің шығармашылығын дамытуға баса назар 
аударып "шығармашылық" ұғымына және оны дамытудың кезеңдеріне сипаттама жасалды. 
Инновациялық технологияларды таңдауға, бағытын айқындауға, оқып үйренуге, жинақтауға, 
бағдарламасын жасауға, зерттеу жүргізу кезеңдері мен сапалық көрсеткіштерін белгілеуге, 
білім мазмұнының сабақтастығының сақталуына баса назар аударылды.
Саяси және экономикалық саладағы өзгерістер білім беру мазмұнын қайта қарау мен 
жаңаша ойлауды қажет ететінін, бүгінгі білім беру мазмұнының уақыт талабына сай өзгеруі, 
мектепке дейінгі тәрбие жүйесіне өз әсерін тигізіп отырғаны белгілі. Ол Қазақстан 
Республикасының егемендік алып, тәуелсіз мемлекет болуы, қоғамдағы әлеуметтік 
жағдайлар, балабақшалардағы білім беру мазмұнына өзгерістер енгізу қажеттілігі, бұдан 
кейін жаңа жағдай заң жүзіндегі нормативтік-құқықтық құжаттардың өзгеруіне байланысты 
болатындығы дәлелденді.
"Ел боламын десең-бесігіңді түзе" дейді халық даналығы. Ел болашағы, ұлт жанашыры 
болатын өскелең ұрпақтың қамын ойлап, сол жолда аянбай еңбек етіп, тер төгу- біздің 
борышымыз.
Дүние есігін ашып, тәй-тәй басқан шағында, мектеп табалдырығында, одан кейін үлкен 
өмірге жолдама беретін оқу орнының қабырғасындағы кезеңіне дейінгі бағыт-бағдары 
болатын білім ұйымдарының бүгінге талқыланар мәселелері де аз емес. 
Хакім Абай, ұлы тұлға Мұхтар Әуезов сынды жазушыларымыз салып кеткен дара 
жолдардағы педагогикалық білім жолы ұлтымызға мол азық болды. Ақындарымыздың 
өлеңдері мен шығармаларын оқып, сусындап өскен ұрпақпыз. 
Алаштың арда туған дара тұлғаларының ерлік пен өрлікке, адалдық пен адамдыққа, 
рухани тереңдік пен ұлттық бірлікке үндеген терең ойлы, жалынды шығармалары әр баланың 
жүрегіне жеткізіп, бабаларымыздың асыл армандарын сол күйінде жадында жаңғыртып, 
санасында сары алтындай қаттауымыз керек. Заманауи білім беруде әлемдік тұлғалармен 
және әлемдік тұлғалармен және олармен қатар тұра алатын қазақтың рухани көсемдерінің 
қанатты ойлары, дуалы сөздері арқылы оқушының намысын оятып, ақылын алдаспанның 
жүзіне салып ұрып, дана ойдың тамшыларынан жинақталған тұнық суға батырып, санасына 
сәуле құйып, шын болаттай шыңдау керек. Сол кезде ғана өз-өзәне келген, білімді, өз ұлты 
үшін жанын құрбан ете алатын нағыз азаматтарды тәрбиелеп шығара аламыз.
Тәрбиелік жұмыстардың тақырыптары мен мазмұндары жан-жақты сараланып, 
балалардың санасына ең тиімді жолдармен ықпал ету баіыттары назарға алынды. Тәрбие 
сағаттарының негізгі тақырыптары бүгінгі таңдағы өзекті мәселелер, яғни өркениеттің өрлеуі 
мен оның рухани тқрғыдан алғандағы құлдырауы, адамның жаратылғандағы мақсаты мен 
мына өмірдегі міндеті, оның рухани болмыс-бітімі мен жауапкершілігі, Отаны мен ата-ана 
алдындағы парызы мен қарызы, имандылық, шынайы адамгершілік пен өмір сүрудің мәні 
туралы болып жинақталады. 
Аудиожазбалар мен бейнебаяндар қолдану заманауи білім беру үрдісінде әр баланың 
көру, есту, сезіну, түйсіну қабілеттерін бір мезетте іске қоса отырып, оның ішкі әлеміне ерікті 
түрде ықпал етіп, оң бағытқа қарай өзгеруіне әсер етуге болатынына көз жеткіздік. 
Біздің ендігі мақсатымыз- мемлекетіміз белгілеп, жобалап жоспарлаған талаптар мен 
өлшемдер биігінен және жоғарыда аталған өзекті мәселелер мен маңызды шаралар шартынан 
шыға алатын, ұлттық сипат пен ғылыми негіздегі іргелі білім мекемелерін қалыптастыру 
және оларды бәсекеге қабілетті, ықпал ету потенциалы тегеурінді, таным түсінігі мен тәлім-
тәрбиесі толыққан, шынайы тұлғалық қасиетін шыңдайтын қауқарлы, мәдени әрі ғылыми 


307 
307 
орта мен ео экономикасын алға сүйреуші нақтылы пайдаға жарайтын ұрпақты тәрбиелеп 
өсіру. 
"Адамзат үшін 21-ші ғасыр- жаңа технологиялар ғасыры болмақ, ал осы жаңа 
технологияларды жүзеге асырып, өмірге енгізу, игеру және жетілдіру- бүгінгі жас ұрпақтың 
еншісінде. Ал жас ұрпақтың тағдыры- ұстаздардың қолында". 
Н.Ә.Назарбаевтың осы сөздері бүгінгі таңда Қазақстанның дүние жүзілік білім 
кеңістігіне енуіне қанаттандырады. 
Білім саласындағы ғасыр талабы: 21 ғасыр. Осы орайда әрбір ұстаз озық 
технологияларды терең талдаудан өткізіп, өзіне тиімдісін таңдауы керек. Сонау 20-шы 
ғасырдың басында Алаштың тарланы Ж. Аймауытов: "Сабақ беру- жай үйреншікті нәрсе 
емес, ол- жаңадан жаңаны табатын нәрсе" деген екен.
"Сабақ- оқытушының педагогикалық мәдениетінің айнасы", - деп А. Сухомлинский 
айтқандай, ұстаз үшін ең негізгі мақсат- әр сабағын түсінікті, тартымды, тиімді өткізу.Оны 
жүзеге асырудың бір жолы- заман талабына сай ақпаратты технологияларды қолдану. 
Білімді, сауатты, рухани жан- дүниесі кең адамдар- 21- ші ғасырда адамзат дамуының негізгі 
күші.Ал, баланың жеке тұлға ретіндегі дамуы, өзіндік көзқарасының қалыптасуы, ой-өрісінің 
кеңеюі балабақша қабырғасында қалыптасады. Бұл дегеніміз - берген тәрбие мен білімнің 
сапалы болуы. 
Ақпараттық технологияны пайдаланып оқыту төмендегідей мақсатты көздейді: 
-оқушылардың 
ақпаратпен жұмыс жасау іскерлігін қалыптастыру арқылы 
коммуникативтік қабілеттерін, ақыл-ойын, танымдық және шығармашылық қабілеттерін 
дамыту. 
- алған білімдерін тәжірибелік іс-әрекетте қолдануға үйрету. 
Ақпараттық технологияларды пайдаланудың педагогикалық әдістемелік негіздері 
қалыптасу үстінде. Балалардың өз бетімен ізденісі, пәнге деген қызығушылығы артып, 
шығармашылық қабілеттері дамыды.
Білім- болашақ бағдары, кез- келген білім мекемесінің басты міндеттерінің бірі- жеке 
тұлғаның құзіреттілігін дамыту.
Оқу нәтижесінде өзгермелі жағдайда меңгерген білім, білік, дағдыны тәжірибеде 
қолдана алу қабілеті болып табылатын жаңа сапа. 
Ақпараттық технологияларды педагогикалық тұрғыдан дұрыс пайдалана білу баланың 
сабаққа деген қызығушылығын арттырып, іс-әрекетке деген ынтасын оятады.Өздігінен 
жұмыс жасауға, шешім қабылдауға, проблемалық сұрақтарға жауап беруге, өмірмен 
байланыстыруға еркін де кең мүмкіндік береді. 
Ақпараттық технология жағдайындағы жалпы оқыту үрдісінің функциялары: оқыту, 
тәрбиелеу, дамыту, ақпараттық болжамдау және шығармашылық қабілеттерін дамытумен 
анықталады.
Сонымен, оқушылардың білімдерін заман талабына сай жаңа әдістермен толықтырып, 
бағыт- бағдар беруші - біз. Тәрбиеленушілерді жаңа тұрмысқа, жаңа оқуға, жаңа 
қатынастарға бейімдейтін- біз. Осы үрдіспен бәсекеге сай дамыған елдердің қатарына ену 
ұстаздар қауымына зор міндеттер жүктелетінін ұмытпауымыз керек. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   474




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет