Бағдарламасы аясында іске асырылды Russell Grigg becoming an outstanding primary school teacher

Жоспарлау және дайындық 
370
Дегенмен тәжірибесі аз стажер мұғалімдер үшін сабақ барысында
(сабақ) бағытына үлкен өзгеріс жасау өте қиын. Бірақ зерек мұғалім
-
дердің қаи�та бағыттау, (баламен бірге) ои�лану және кеи�де тіпті жос
-
парланған сабақтан мүлдем бас тарту керек екенін түсінетін кездері де 
болады. Мұны сәтсіздікті мои�ындау деп қарастырмау керек. Керісінше, 
оны жетілген және рефлективті машықтанған мұғалімнің көрсеткіші 
деп қарастырған жөн. 
Көптеген сабақ жоспарларында міндеттер, тапсырмалар, 
оқу мақ
-
саттары,
оқу ниеті немесе күтілетін оқу нәтижелері сияқты элемент
-
тердің бірі немесе бірнешеуі бар. Мұғалімдер «Сабақтың/сессияның/
семестрдің/жылдың соңында оқушыларымның қазіргі оқып жатқан 
жерде нені білгенін, нені істеи� алғанын немесе нені түсінгенін қалаи�
-
мын?» деген негізгі сұрақты қарастыруы керек (Kerry, 2002: 1). 
Оқу мақсаттары білім мен түсінік, тұжырымдамалар, дағдылар, 
құндылықтар мен қарым-қатынастар тұрғысынан қалыптаса ала
-
ды. Мақсаттар көбіне мінез-құлықтық және мінез-құлықтық емес деп 
жіктеледі. Мінез-құлықтық мақсаттарды өлшенетін мақсаттар, оқыту 
мақсаттары және өнімділік мақсаттары деп бөлуге болады. Олардың 
барлығы белгілі бір уақыт өткеннен кеи�ін үи�ренушілердің не істеи� 
алатынына назар аударады. Сондықтан болжанған мінез-құлық нақ
-
ты болуы керек. Мысалы, буланудың қалаи� жұмыс істеи�тінін түсіндіру, 
Римдіктердің Британияға басып кіруінің үш себебін тізіп жазу, электр 
тізбегін құру. Кеи�де мақсаттар өте нақты өлшенбеуі тиіс кездер бола
-
ды. Мысалы, үи�ренушілердің суретті немесе өлеңді түсінуін дамытуға 
тырысқанда, басқа адамдардың сезіміне ортақтасу керек болғанда не
-
месе белгілі бір жер немесе нысанмен баи�ланысты қорқыныш сезімі 
билегенде. Өлшеуге қиын болса да осы мінез-құлықтық емес мақсат
-
тар тартымды. Өи�ткені олар икемді және жоғары деңгеи�лі ои�лауға жол 
«ашады» және олар көбіне 
бағамдау, ұғу
немесе
 түсіну
сияқты инфи
-
нивтер арқылы көрінеді (Cohen 
et al.,
2004: 120). Оқушылар алған білім
-
дерін қолданып, білетін нәрсесіне ои� жүгіртетін терең білімді жоспар
-
лау үшін, әр пәннің негізінде жатқан негізгі тұжырымдамаларды түсіну 
керек (Erickson, 2007). 
Еңбек жолын жаңа бастаған мұғалімдерге SMART (Specific, 
Measurable, Achievable, Realistic, Time-related – нақты, өлшенетін, қол
-
жетімді, шынаи�ы, уақытпен баи�ланысты) аббревиатурасы арқылы оқу 
мақсаттары мен даму мұраттарын (жетілдіру міндеттерін) жазып алу
-
ға кеңес беріледі (Hughes, 2002; Petty, 2009; Cockburn and Handscomb, 
2006). Мұғалімнің өнімді еңбегінен гөрі оқушының жетістігіне және 
процестен гөрі нәтижеге көбірек назар аударған маңызды. Оқу мақсат
-
тары (мұғалімге қарағанда) оқушылардың не істеи�тініне назар ауда
-
ратын әрекеттерді (9.2-кесте) қамтуы тиіс. Әрекетті таңдау маңызды. 

Жоспарлау және дайындық 
371
Өи�ткені бұл бағалаудың негізін қалыптастырады. Сондықтан егер мұ
-
ғалім «сабақтың соңында оқушылар жергілікті музеи�ге саяхат жасаи�
-
ды» деп жазса, онда оқушыларда баратын жолды жоспарлап алу мүм
-
кіндігі болуы керек және ол жоспар олардың оқығанына дәлел болады. 
Оларды оқушыларға ыңғаи�лы мақсат карточкаларына оңаи� түрленді
-
руге болады. Мысалы, «...сипатта» немесе «...тізімін жаса».
Техникалық тұрғыда оқу мақсаттары мен оқу нәтижелерінің ара
-
сында аи�ырмашылық бар. Оқу мақсаттарына сабақ соңында мұғалім
-
дердің оқушылардан нені үи�ренгенін күтетіні, ал оқу нәтижелеріне 
оқушылардың шын мәнінде нені үи�ренгені жатады. Сондықтан сабақ 
жоспарларына оқу мақсаттарын немесе болжанған оқу нәтижелерін 
жазу барынша дәл болады. 
Оқу мақсаттары оқу бағдарламасының тиісті талаптарымен тығыз 
баи�ланысты болуы керек. Стажер мұғалімдер кеи�де дағдыға екі немесе 
үш нақты сілтемеге ғана шоғырлану керек болса да, ұзақ тізімге сүи�е
-
неді. Осылаи�ша оқушылардың сөи�леу дағдыларын дамытқаннан гөрі, 
оқыту мен бағалау мақсаттары үшін «қатты және жылдам сөи�леу» не
-
месе «жағдаи�ды логикалық түрде дәлелдеу» сияқты жекелеген аспек
-
тілерді жетілдіру керек.
Көптеген мектепте мұғалімдер мақсаттарды 1990 жылдың соңын
-
да Шерли Кларк кеңінен таратқан және кеи�бір мұғалімдерге комикс
-
тер немесе жануар кеи�іпкерлер арқылы көрсетілген WILF («Менің із
-
дегенім...») деп сипатталған табыс критерии�імен қатар, TIB («Өи�ткені 
бұл...»), WALT («Бүгінгі оқитынымыз») немесе OLI («Біздің оқу мақса
-
тымыз...») терминдері арқылы көрсетеді. Бірақ Кларктың өзі WILF-
тың көп жағдаи�да қалаған ықпалды көрсете алмағанын мои�ындаи�ды. 
Оқушылар мұғалімдерге олардың қалаған нәрсесін қаи�тарып бере
-
ді, ал WILF балаларға өздерінің жеке жетістік критерии�лерін жасауға 
көмектесуден гөрі оны тек күшеи�теді. Ең жаманы, сабаққа жануарды 
паи�даланғанда кеи�бір кішкентаи� балалар «біз мұны ит үшін оқып жа
-
тырмыз» деген (Ward, 2012a). Көптеген мектепте үлкен оқушылар оқу 

жүктеу/скачать 5,81 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: