|
Ескертпе: Зертханалық жұмыс қызметкерлер мен оқушылар үшін мүмкін қауіпке ие. Назарбаев Зияткерлік мектебі қауіпсіздіктің тиісті шараларын анықтау мен қолдануға жауапты болады. Осы схемада қауіпсіздік техникасы бойынша ақпарат тек индикативті болып табылады және толық болмауы мүмкін. Не ХЕК, не бағдарлама кеңесшілері қауіпсіздіктің тиісті шараларын қолданбау салдарына жауапты болмайды.
W = толық сыныппен жұмыс жасау
G = топпен жұмыс
I = жеке жұмыс
E =оқушы тәжірибесі
D = мұғалімнің демонстрациясы
f = қалыптастырушы бағалауға мүмкіндік беретін әрекет
= қауіпсіздікті сақтау бойынша кеңес
Физика, Негізгі мектеп, 7-сынып
| Бөлім7.4C: Ғарыш және Жер |
Ұсынылатын алдыңғы білімдер
|
Оқушылар 6-сынып бағдарламасынан планеталардың атауын естеріне түсіре алулары тиіс.
|
Контекст
|
Осы бөлімде күннің, айдың және жылдың ұзақтығының Жер мен Айдың қозғалысына байланысты екендігі туралы ой беріледі. Сондай-ақ тарауда жыл мезгілдерімен ай фазалары туралы ой дамиды. Тараумен танысу оқушыларды 8-сыныпта жер серіктерін оқуға даярлайды.
|
Осыбөлімдегі «Физика» пәні бойынша тілдік мақсаттар
|
Оқушыларға арналған ғылыми/академиялық тілде жазылған тілдік мақсат мысалы төменде беріліп отыр
|
Пән бойынша оқыту мақсаты
|
Оқытудың тілдік мақсаты
|
Пәнге қатысты лексика мен терминология
|
Диалог құруға / жазылымға қажетті сөздер топтамасы
тіркестері
|
Оқушылар:
Жыл, ай және күнге бөлідуң қалай аанықталанатынын біледі.
|
Оқушылар:
Викторина сұрақтарына жауаптармен сұрақтарды оқи алады.
[келесі сұрау сөйлемдерін қолдана отырып:мысалы,не, қандай көп, қандай ұзақ, қашан, қай жерде, неге, қандайы]
[салыстыру нысанын қолдана отырып: мысалы, ұзын, қысқа, көп, аз]
|
жыл, ай, Күн, Жер, Ай, ось, жыл мезгілдері, ай фазалары, жартыай, Ай мен Венераның фазалары, олар қашан жартысынан көп жарықтандырылады, толып келе жатқан Ай, кішірейіп келе жатқанАй,
күннің шығуы, күннің батуы, сфералық, кубоид, тегіс, қарсы, шығыс, батыс, солтүстік, оңтүстік, талтүс, көктем, жаз, қсы, күз.
|
Ары қарай не, Күн немесе Ай?
Жер Күннің маңайында ма немесе Күн Жердің маңайында айналады ма?
Жер Айдың маңайында ма немесе Ай Жердің маңайында қозғала ма?
Неліктен әртүрлі жыл мезгілдері болады?
Күндер неліктен ұзақ? ...
Неліктен күн мен түн болады?
… үшін неше күн қажет?
Жыл қаншалықты созылады?
Күн Айдан үлкен.
Жазда күн ұзақ, өйткені…
|
Тілдік мақсаттың өзге үлгілерін құру және ғылыми тілді оқыту үшін қосымша көмек ретінде жоғарыда келтірілген «Тілдік мақсатқа кіріспені» басшылыққа алыңыз.
|
Қысқаша шолу
|
Осы тарау Күн маңындағы Жер орбитасытуралы ақпаратқа кіріспеден және оның қандай жолмен күнмен жылдың ұзақтығына әсер ететіндігінен басталады. Оқушылар жыл мезгілдері туралы ойларын дамытады, сондай-ақ Ай мен айлардың қозғалысы арасындағы байланыстық арастырады.
|
Оқу бағдарламасына сілтеме
|
Оқыту мақсаттары
|
Сабақта қолдануға ұсынылатын тапсырмалар
|
Оқу әдістемесіне қатысты ескертулер
|
Оқыту ресурстары
|
|
- жыл, ай және күн уақыт кезеңдерге бөлінудің пайда болуын білу
|
(I)(f)Оқушылардың білімдерін анықтау үшін, сұрақ беруден бастаңыз.
(I) Оқушылар ойын түрінде келесі уақыт кезеңдңрге бөлінуін анықтайды: күн, ай, жыл.
http://www.bbc.co.uk/schools/ks2bitesize/science/physical_processes/earth_sun_moon/play.shtml
|
Кейбір сұрақтар:
Жер Күннің маңайында әлдеКүн Жердің маңайында айналады?
Жер Айдың маңайында әлде Ай Жердің маңайында қозғалады?
Күн мен түнніңтабиғаты?
Жылдың ұзақтылығы қанша?
Егерде Интернетке қосылуы болмаса, онда оқушылар Жер, Ай және Күн қозғалысын моделдей алады - http://www.eyeonthesky.org/lessonplans/06sun_motionplayground.html қараңыз.
|
http://www.bbc.co.uk/schools/ks2bitesize/science/physical_processes/earth_sun_moon/play.shtml
http://www.eyeonthesky.org/lessonplans/06sun_motionplayground.html
|
|
- Жердің көлбеулік жағдайына және Күннің орналасуына байланысты жыл мен маусымдарға сипаттама беру
|
(D) Күннің моделі ретінде электр шамды қолдана отырып, күн мен түннің идеясын көрсету және күндізгі жарықтың біз тұрған Жердің беті Күнмен кездескенде ғана болатынын көрсету үшін, оқушылардан Жер қозғалысына байланысты айналуынкөрсетуді өтіну.
(W) Оқушылар Жердің моделін жасай отырып, жыл мезгілдерін моделдейді, ал артынан шамның маңайында әртүрлі жағдайда тұрып, Жердің көлбейлігінің күннің ұзақтығына әсерін көрсетеді.
(I) Оқушылар әр түрлі елдерде әр түрлі жыл мезгілдерінде күннің ұзақтығын есептеумен айналысады. Олар одан кейін экватордан алыс орналасқан елдердегі күннің ұзақтығының жыл ішінде жиі өзгеретіндігін түсіндіру үшін, Жердің көлбеулігін пайдаланады.
|
Кейбір идеяларды бекіту үшін қысқа бейнеклип қолданылуы мүмкін.
Нақты нұсқаулықты веб-сайттан таба аласыз.
|
http://www.eyeonthesky.org/lessonplans/05sun_daynight.html
http://www.bbc.co.uk/schools/ks3bitesize/science/environment_earth_universe/astronomy_space/activity.shtml
http://www.exploratorium.edu/ancientobs/chaco/HTML/tg-seasons.pdf
|
|
-қараңғы жақта орналасуын есепке ала отырып, Жердің маңайында Айдың қозғалысын түсіндіре білу және оның фазаларын білу;
|
(W) Айдың әртүрлі фазасын анықтайтын веб-сайттағы слайдыларды көрсету.
(D) Таяқшадағы допты пайдалана отырып, айды бейнелеу, шардың жартысын қараңғы жақты көрсету үшін фольгамен жабу. Оқушылар оның сыртқы түрінің қалай жолмен өзгеретіндігін көретіндей етіп допты бұрамыз. Басқа шардың (Ай) деңгейінде шам орнатылуы және ол шарға жарықтың сәулесін түсіруі тиіс. Толық Ай ментолмаған Айды көрінісін көрсететіндей етіп, шамды шардың маңайында ауыстырыңыз. Жарты айдың әртүрлі формасына назар аударыңыз. Айдың Жердің маңайында 28 күнде өтетіндігін және пішінін осы айдың ішінде өзгеретіндігін түсіндіріңіз.
(I) Оқушылар айдың фазаларын беру үшін диаграмма салады.
|
Осы жұмыс оқушылармен жүргізілетін қосымша зерттеулерден тұруы мүмкін, олар одан кейін айдың фазаларын түсіндірулері тиіс.
|
http://www.bbc.co.uk/schools/ks3bitesize/science/environment_earth_universe/astronomy_space/revise6.shtml
http://www.woodlands-junior.kent.sch.uk/time/moon/phases.html
|
Ескертпе: Зертханалық жұмыс қызметкерлер мен оқушылар үшін мүмкін қауіпке ие. Назарбаев Зияткерлік мектебі қауіпсіздіктің тиісті шараларын анықтау мен қолдануға жауапты болады. Осы схемада қауіпсіздік техникасы бойынша ақпарат тек индикативті болып табылады және толық болмауы мүмкін. Не ХЕК, не бағдарлама кеңесшілері қауіпсіздіктің тиісті шараларын қолданбау салдарына жауапты болмайды.
W = толық сыныппен жұмыс жасау
G = топпен жұмыс
I = жеке жұмыс
E =оқушы тәжірибесі
D = мұғалімнің демонстрациясы
f = қалыптастырушы бағалауға мүмкіндік беретін әрекет
= қауіпсіздікті сақтау бойынша кеңес
Қысқа мерзімдік жоспар Сабақ жоспары
Жоспарлауды бастамас бұрын өзіңіздің орта мерзімді жоспарыңызға қараңыз.
Сабақ жоспарлары осы берілген үлгі негізінде, оқу үрдісіндегі және білім берудегі өзгерістерді есепке ала отырып құрылуы қажет.
САБАҚ: Гук заңы
|
Мектеп:
|
Күні:
|
Мұғалімнің аты-жөні:
|
СЫНЫП:7
|
Қатысқан оқушылар саны:
|
Қатыспағандар:
|
Осы сабақ арқылы жүзеге асырылатын оқу мақсаттары
|
серпімді және серпімсіз деформацияны ажырата білу
серпімді күшті анықтау және мысал келтіру;
деформация мөлшері мен түсірілген күш арасындағы қатынастар кестесін пайдалану
және оны түсіну;
F =-kΔx Гук заңы бойынша серпімді күшті есептеп шығару;
|
Сабақтың мақсаты
|
Оқушылар:
Серпімді және серпімсіз деформацияларды мысалдар арқылы анықтау
Серпімділік күші иілмелі ленталар мен серіппелердеболатындығын түсіну
F =-kΔx Гук заңы бойынша серпімділік күшін есептеп шығару;
|
Тілдік мақсаттар
|
Оқушылар серіппені созған кездегі өзгерісті түсіндіріп береді, «серпімді» және «серпімсіз»
терминдерін анықтайды «серпімді», «жұмсақ» және «созылмалы»,
«серпімді емес», «қатты» «нәзік» сөздерінің арасындағы айырмашылықтар мен
ұқсастықтарды түсіндіріп береді.
Арнайы пәндік лексика мен терминология:
Серпімді күш, күш, Ньютон, Гук заңы, кеңею, созылу (деформация жылдамдығы), тепе-теңдік,
ауыстыру
Бір нәрсеге қатысты алғанда серпімді, серпімді емес, ұлғаю/созу, жіберіп қалу/әлсірету
Пікір алмасу немесе хат үшін пайдалы нақты айта білу:
Серіппенің мына ұзындығы әлсіздеу.
Егер серіппені созсам…
Тепе-теңдікке ұмтылған күш пайда болады.
Серіппенің созылу шегі пайда болады.
Серіппені бүлдіріп алуыңыз мүмкін.
Серіппенің бастапқы қалпын өзгертуіңіз мүмкін.
«Серпімділік» білдіреді ..., сол уақытта «серпімділік емес» білдіреді ...
«Серпімділік» білдіреді..., сол уақытта «жұмсақ»/«иілгіш» білдіреді ...
«Серпімділік емес» білдіреді..., сол уақытта «қатты/ «сынғақ» білдіреді ...
Күш көп болған сайын, созылу көп болады.
Созылу күшкепропорционалды
|
Алдыңғы білім
|
Оқушылар ұзындықты қалай өлшеу керектігін, масса мен салмақ арасындағы айырмашылықты
білу керек
|
Сабақ барысы
|
Сабақ қезеңдері
|
Сабақта орындалуы тиіс іс - әрекеттер
|
Оқыту ресурстары
|
Басы
0-2мин
3-6
7-9
9-10
|
Оқушыларға әртүрлі заттарды көрсетіп, оларды серпімді және серпімді емес топтарына бөліп
көрсетуін сұрау
Серіппені созған кезде, қаңылтыр ыдысты майыстырған кезде пайда болған өзгерістерден
«серпімді» және «серпімді емес деформация» терминдерін анықтау. Оқушылардың өздері
білетін қарама-қарсы мәндегі заттарды атай (мысалы «иілгіш» немесе «қатты») отырып,
білімдерін жетілдіре түсу
Садақ пен оқ бейнеленген бейне клипті, серіппесі бар ойыншықты көрсету, Жоғарыдағы клипті көрсете отырып, серпімділік күшінің әрекетін айту
Оқушыларға күштің серіппеге қалай әсер ететіндігін қарастырады. Олардың қандай құралдармен жұмыс істейтіндігін көрсету керек және олардан алған нәтижелерді жаза отырып, k есептеп шығару.
Қауіпсіздік ережелерін, атап айтсақ, гирьді серіппеге ілу барысында құлап кетуі мүмкін екендігін түсіндіру керек. Серіппенің мүмкіндігіне қарай қандай салмақтағы гирь ілу керектігін түсіндіру керек.
|
Мысалы, резеңке, серіппе, сызғыш, қаңылтыр ыдыс, пластилин
Бейне клип немесе зауыт ойыншығы
Презентация «Power Point» форматында келесілерден тұрады:
құрылым сызбасы,
сөздік (серпімділік күші, Ньютон күші, Гук заңы)
қауіпсіздік шаралары
деректерді қалай өңдеу керек
|
Ортасы
11-24
24-29
30-34
34-35
|
Оқушылар гирьді ілген кезде серіппенің немесе иілмелі лентаның қаншалықты созылғандығын зерттейді
Содан соң созылудың күшке тепе-теңдігін көрсете отырып, кесте сызады
Оқушылар k мәнін анықтау үшін өзгеру кестесін есептеп шығарады
Оқушыларға олардың серіппесінің белгілі бір шамаға (мысалы 2 см) ұзарғандығын айту керек.
F =-kΔx Гук заңы бойынша серпімділік күшін есептеп шығару керек.
Бұл тапсырманы алғыр балаларға беру керек.
|
Серіппе ілуге арналған штатив, гирьлер (10 г)
|
Соңы
35-40
|
Сыныптағы оқушылардың жасаған зерттеулері бойынша серіппелерінің ұзындығы бірдей ме жоқ
па, осыны анықтай отырып, қорытындысын талқылау
Үй тапсырмасы – серпімділік күшімен жұмыс жасайтын машиналарды зерттей отырып, жұмыстар жүргізу.
|
|
Қосымша ақпарат
|
Дифференциалды оқыту – Көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндеттер қоюды жоспарлайсыз?
|
Бағалау – Оқушылардың берілген материалды меңгеру деңгейін қалай тексересіз?
|
Пәнаралық байланыс
Денсаулық және қауіпсіздік ережелері
АКТ
Құндылықтармен байланыс
(тәрбиелік элемент)
|
Барлық оқушылар: Серпімді және серпімді емес деформацияға мысалк елтіріп, серпімділік күшін сипаттай алады.
Тәжірибе жүргізе және жүктемені ұлғайтқан жағдайда кеңейтудің немесе деформацияның артатынын түсіне отырып, графикті табысты жасай алады. Оқушылардың көпшілігі: k мағынасын анықтау үшін, графиктің көлбеулігін есептей алады.
Кейбір оқушылар:Гук заңының негізінде Ғесебі үшін графиктің көлбеулігін қолданаа лады.
Оқушылардың жұмыс үдерісінде экрандағы нұсқаулықта қолдау беріледі. ТЕК қосымша көмек қажет оқушылардың өтініші бойынша, оларға нақты жұмыс сызбалары беріледі.
|
(1) Сабақтың басындағы сұрақ-жауап
(2) Эластикалық таспаны созған кезде және эластикалық емес таспаны созған кезде не болатындығытуралытоптықпікірталас.
(3) Нәтижелердібағалау – оқушылар график жасап, графиктің бағыты туралы сұрақтарға жауап береді
1 (4) K мағынасын анықтау бойынша жұмыс сабақтың соңында жинақталады.
2 (5) F мағынасын анықтау бойынша жұмыс сабақтың соңында жинақталады.
(6) Оқушылардан екінші тілде (қазақша немесе орысша) және үшінші тілде (ағылшын тілінде) «күш» және «серпімді» сөздерінің мағынасын сұраңыз.
|
Масса және салмақ аспектілері 7.1А-тарауына байланысты.
Гирлер оңай құлап қалуы мүмкін, сондықтан да оқушылар мұқият болуы үшін, оларды іліп қояды. Оқушылар қорғаныс көзілдіріктерін киюлері тиіс.
Тәжірибе барысында алынған деректерді өңдеу және олармен айналысу үдерісінде, оқушыларға сындарлы және сын амал көрсетіледі. Жұппен немесе топпен жасалған жұмыс және олардың басқа оқушылармен және оқытушылармен талқылаулар, құрдастарымен және үлкендермен тиісті түрде сөйлесуді, қоршаған ортадағы адамдардың пікіріне құрмет көрсетуді дамытады
Химиялық заттармен жұмыс жасайтын аппараты пайдалану және нұсқаулықты нақты сақтау жауапкершілікті көрсетеді және кейбір дәрежеде басқалармен жұмыстың қауіпсіздігінқамтамасыз ету қабілетін дамытады, оқушылардың денсаулықтарын қалай сақтайтындығы мен қоршаған ортаның қауіпсіздігіне қамқорлық көрсетулеріне ықпал етеді.
|
Рефлексия
Сабақ мақсаттары /оқыту мақсаттары жүзеге асырымды болды ма? Бүгін оқушылар нені үйренді? Оқыту ортасы қандай болды? Менің бөліп оқытқаным өз мәнінде жүзеге асты ма? Мен өз уақытымды ұтымды пайдалана алдым ба? Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?
|
Төменде берілген бос орынды өз сабағыңызға рефлексия жүргізу үшін пайдаланыңыз. Сабағыңызға қатысты сол жақта келтірілген сұрақтарға жауап беріңіз.
|
|
Қорытынды бағалау
Ең жақсы өткен екі тапсырманы атап көрсетіңіз (оқытуға және үйренуге қатысты)
1:
2:
Қандай екі нәрсе немесе тапсырма сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (оқытуға және үйренугеқатысты)?
1:
2:
Осы сабақтың барысында барлық сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағыма қажетболуымүмкінқандайақпараттыбілдім?
|
Достарыңызбен бөлісу: |
