Паспорт
Атауы
|
Шығыс Қазақстан облысының аумағын дамытудың 2016 - 2020 жылдарға арналған бағдарламасы
|
Әзірлеу үшін негіздеме
|
«Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесі туралы» 2009 жылғы 18 маусымдағы № 827, «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің одан әрі жұмыс істеуінің кейбір мәселелері туралы» 2010 жылғы 4 наурыздағы № 931 Жарлықтары
|
Өңірдің негізгі сипаттамалары
|
Шығыс Қазақстан облысы республиканың солтүстік-шығысында орналасқан, 1932 жылы құрылған. Облыста: 19 әкiмшiлiк-аумақтық бірлік, соның iшiнде 15 аудан, 10 қала, 755 кенттер мен ауылдар, 246 ауылдық және кенттік округтер бар. 2016 жылдың 1 қаңтарда халық саны - 1 395,8 мың адам. Экономиканың базалық саласы түсті металургия болып табылады, сондай-ақ машина жасау және металл өңдеу, орман және ағаш өңдеу, жеңіл және тамақ өнеркәсібі дамыған
|
Бағыттары
|
Өңірлік макроэкономика;
Әлеуметтік орта;
Қоғамдық тәртіпті күзету және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету;
Инфрақұрылым;
Экология және жер ресурстары;
Мемлекеттік қызмет көрсету
|
Мақсаттары
|
өнір экономикасының орнықты өсуін қамтамасыз ету;
өнеркәсіптің басым секторларын дамыту;
өңірлік ішкі өнімнің энергия сыйымдылығының төмендеуі және жаңартылатын энергия көздерін енгізу;
өңірдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
бизнестің экономикалық белсенділігін арттыру үшін қолайлы орта құру;
өңірдің экономикасына инвестиция ағымын ынталандыру және инновациялық дамуын жандандыру;
туризм индустриясын дамыту;
өңіраралық кооперацияны дамыту;
экономикалық өсу нүктелерінде капитал мен халықтың шоғырлануын ынталандыру, аумақты ұйымдастырудың тиімділігін құру арқылы әлеуметтік-экономикалық әлеуетін дамытуға жағдайлар жасау;
білім берудің қол жетімділігін және сапасын арттыру;
жастардың әлеуметтік тұрақтылығын және құқықтарын іске асыруын қамтамасыз ету;
халықтың денсаулығын сақтау және нығайту;
халықты әлеуметтік қорғау және жұмыспен қамтуын қамтамасыз ету;
облыстың кәсіпорындарында еңбек заңнамасын сақтауын қамтамасыз ету;
отандық мәдениетті сақтау;
ұлт бірлігін қамтамасыз ету және этникааралық және конфессияаралық келісімді нығайту;
бұқаралық спортты дамыту;
Қазақстан халқын біріктіру факторы ретінде толеранттылық тіл ортасын құру;
халықтың тұрмыс-тіршілігінің қауіпсіздігін арттыру;
халықты қол жетімді байланыс қызметтерімен қамтамасыз ету;
құрылыс саласының дамыту және халықты қолжетімді тұрғын үймен қамтамасыз етуге жәрдем көрсету;
автожол саласының инфрақұрлымын дамыту және елді мекендер арасында көлік байланысын қамтамасыз ету;
халықты сапалы коммуналдық қызметтермен қамтамасыз ету;
қоғамның тіршілік әрекеті үшін қолайлы қоршаған ортаның сапасын арттыру;
ауылшаруашылықта пайдаланудағы жерлерді ауылшаруашылық айналымына тарту;
ұйымдар мен азаматтар үшін мемлекеттік қызметтердің қолжетімділігін арттыру.
|
Нысаналы индикаторлар
|
2020 жылға дейін:
жалпы өңірлік өнімнің нақты көлем индексі - 102,5 %;
халықтың жан басына шаққандағы жалпы өңірлік өнім - 2 323,9 мың теңге жан басына;
жергілікті бюджетке салықтық және салықтық емес түсімдердің өсу қарқыны - 103,9 %;
өңдеу өнеркәсібіндегі өнім шығарудың нақты көлем индексі - 102,2 %;
өңдеу өнеркәсібіндегі еңбек өнімділігі - 31,3 мың АҚШ доллары/адам;
өңір экспортының жалпы көлемдегі шикізат емес тауарлардың көлемін экспорттау үлесі - 80,2 %;
металл кендер өндірудің нақты көлем индексі - 102,4 %;
металлургиялық өнеркәсіптің нақты көлем индексі - 105 %;
металлургиялық салада еңбек өңімділігін арттыру - 102,5 %;
металлургиялық өнеркәсіптің өнімдер экспорты - 1 424 560 мың АҚШ доллары;
машиналар мен жабдықтардан басқа дайын металл бұйымдары өндірісінің нақты көлем индексі - 103,1 %;
машина жасау өнімдер өндірісінің нақты көлем индексі - 105 %;
машина жасау саласында еңбек өңімділігін арттыру - 104 %;
басқа металл емес минералды өнімдер өндірісінің нақты көлем индексі - 103 %;
басқа металл емес минералды өнімдер өндірісінде еңбек өңімділігін арттыру (2012 жылға) - 120 %;
металл емес басқа минералды өнімдер экспортының өсуі (2012 жылға) - 100 %;
химиялық өнімдер өндірісінің нақты көлем индексі - 103 %;
химиялық салада еңбек өңімділігін арттыру - 101,9 %;
химиялық өнеркәсіптегі өнімдер экспорты - 99 867 мың АҚШ доллары;
жеңіл өнеркәсіптегі өнімдер өндірісінің нақты көлем индексі - 102 %;
жеңіл өнеркәсіп салада еңбек өңімділігін арттыру - 101,2 %;
жеңіл өнеркәсіп өнімінің экспорты - 3 550 мың АҚШ доллары;
негізгі фармацевтикалық өнімдер өндірісінің нақты көлем индексі - 105 %;
өңірлік ішкі өнімнің энергия сыйымдылығының көрсеткіші - мың АҚШ долларға шаққанда 0,61 теңге;
өндірілген электр энергиясының жалпы көлеміндегі энергияның жаңартылған көздерінен өндірілген электр энергиясының үлесі - 3,2 %;
ауыл шаруашылығының негізгі капиталына тартылған инвестициялардың нақты көлем индексі - 109 %;
тамақ өнімдері өндірісінің негізгі капиталына тартылған нақты көлем индексі - 110 %;
ұйымдастырылған шаруашылықтардағы ірі қара мүйізді және ұсақ қара мүйізді малбасының үлесі: ІҚМ - 50 %, ұсақ мал - 53,5 %;
тұқымды өзгерістерге қатысатын ірі қара мүйізді және ұсақ мүйізді мал үлесі: ІҚМ - 28 %, ұсақ мал - 11,3 %;
мерзімі бұзылып берілген субсидиялар үлесінің төмендеуі - 0 %;
тіркелген жалпы көлемдегі шағын және орта кәсіпкерліктің қолданыстағы субъектілерінің үлесі - 87,5 %;
бөлшек сауданың нақты көлем индексі - 110 %;
сауда алаңы 2000 шаршы метрден кем емес сауда нысандарының санын ұлғайту («Бөлшек сауда» қызметі түрімен);
халықтың жан басына шаққандағы негізгі капиталға инвестициялардың өсу қарқыны - 103,8 %;
жан басына шаққанда негізгі капиталға инвестициялар (Өңірлерді дамытудың 2020 жылға дейінгі бағдарламада көзделген қаражат шеңберінде) - 8,2 мың теңге;
негізгі капиталға инвестициялардың жалпы көлеміндегі сыртқы инвестициялардың үлесі - 45 %;
шикізаттық емес секторының негізгі капиталына салынған инвестицияның 2015 жылға өсуі (мемлекеттік бюджеттен инвестицияларды қоспағанда) - 102,5 %;
әзірленген құжаттар бойынша оң нәтиже алған МЖС жобалары санының көбейуі және оларға байқау жариялау - 5;
әрекеттегі кәсіпорындарға қарағанда инновациялық белсенді кәсіпорындар үлесі - 23,5 %;
жалпы өңірлік өнімнің жалпы көлеміне инновациялық өнім үлесінің көбейуі - 5,84 %;
өткен жылмен салыстырғанда ішкі туризм бойынша орналастыру орындарымен қызмет көрсетілген келушілер санының өсуі (резиденттер) - 110 %;
өткен жылмен салыстырғанда сырттан келу туризмі бойынша орналастыру орындарымен қызмет көрсетілген келушілер санының өсуі (резиденттеремес) - 106 %;
өткен жылмен салыстырғанда ұсынылған төсек-тәуліксанының өсуі - 107 %;
басқа өңірлерге жөнелтілген өндірілген өнім көлемі (жұмыскерлер саны 50 адамнан астам өнеркәсіптік кәсіпорындар бойынша) - 501 964,6 млн. теңге;
резиденттерден сатып алынған тауарлардың жалпы қарағандабасқа өңірлерде сатып алынған тауарлардың үлес салмағы (жұмыскерлер саны 50 адамнан астам көтерме кәсіпорындар бойынша) - 59 %;
тіректі ауылдық елді мекендерде халық санының өсуі, (2013 жыл фактісі - 87,559 мың адам) 95,3 мың адамға дейін;
шекара маңындағы аумақтарда орналасқан тірек ауылдық елді мекендерінде халық санының өсуі – 29,6 мың адам;
мемлекеттік желілер нормативіне сәйкес жалпы орта білім беру ұйымдарының жұмыс істеуін қамтамасыз ету - 100 %;
жұмыс істеп тұрған авариялық және үш ауысымдық мектептердің болмауы - 0 бірлік;
жаратылыстану-математика пәндері бойынша мектеп бітірушілердің арасында білім беру бағдарламаларын табысты (өте жақсы/жақсы) меңгерген оқушылардың үлесі - 60,2 %;
мүмкіндіктері шектеулі балалардың жалпы санының ішінде балалардың инклюзивтік біліммен қамтылуы - 20,2 %;
мектепке дейінгі тәрбие беру және білім беруге балалардың (3-6 жас) ауқымдылығы - 100 %, соның ішінде жеке меншік мектепке дейінгі ұйымдар желілерін дамыту есебінен - 8,4 %;
мемлекеттік тапсырыс бойынша техникалық және кәсіптік білім беретін оқу орындары түлектері мен оқуды аяқтағаннан кейінгі бірінші жылы жұмысқа орналастырылғандарының үлесі - 70 %;
типтік жастағы (14-24 жас) жастардың техникалық және кәсіптік біліммен қамтылу үлесі - 19 %;
15-28 жастағы жастардың жалпы санындағы NEET үлесі (NEET – ағыл. Not in Education, Employment or Training) - 7,3 %;
мемлекеттік жастар саясатын іске асыруда 14-29 жастағы тұрғындардың қанағаттанушылық деңгейі - 45 %;
өткен жылға қарағанда халық санының өсуі - 100,1 %;
100 мың тірі туылғандарға шаққандағы аналар өлім-жітімін төмендету - 10,5 %;
1000 тірі туылғандарға шаққандағы балалар өлім-жітімін төмендету - 9,7 %;
100 мың тұрғынға шаққандағы жаңадан пайда болған қатерлі ісік аурулардан болатын өлім-жітімді төмендету - 116,2 %;
15-49 жас ерекшелігі тобындағы адамның иммун тапшылығы вирусының таралуы, 0,2-0,6 % шегінде - 1,1 %;
жұмыссыздық деңгейі - 4,7 %;
жұмысқа орналастыру мәселелер бойынша жүгінген адамдардың ішінен жұмысқа орналастырылғандардың үлесі - 78,8 %;
жүгінген нысаналы топтардың ішінен тұрақты жұмысқа орналасқандардың үлесі - 60,3 %;
жергілікті атқарушы органдардың рұқсатымен заңды тұлғалар тартатын шетелдік жұмыс күшінің құрамындағы білікті мамандардың үлес салмағы (шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған квота бойынша) - 70 %;
атаулы әлеуметтік көмек алушылар ішіндегі еңбекке жарамды адамдардың үлесі - 25 %;
арнайы әлеуметтік қызметтерді көрсете отырып, қамтылған адамдардың үлес салмағы (оларды алуға мұқтаж адамдардың жалпы санының ішінде) - 100 %;
жеке сектор субъектілері (оның ішінде, үкіметтік емес ұйымдар) ұсынатын арнайы әлеуметтік көрсетілетін қызметтермен қамтылған адамдардың үлесі) - 13,4 %;
әлеуметтік, көліктік инфрақұрылымның паспортталған нысандарының жалпы санының ішіндегі мүгедектер үшін қолжетімділікпен қамтамасыз етілген әлеуметтік инфрақұрылым нысандарының үлесі - 100 %;
өндірістік жарақаттану деңгейі (1000 адамға шаққандағы жазатайым оқиғаның жиілік коэффициенті) - 0,40 %;
анықталған жалпы көлемдегі бұзушылықтардың %- дағы еңбек заңнамасының бұзушылықтарының орындалу үлесі - 94;
1000 адамға шаққандағы мәдениет ұйымдарына келушілердің (келу) орташа саны, бірлік: кітапханаға келушілер - 304,2, театрға келушілер - 111,2, концерттік ұйымдарға келушілер - 135,4, мұражайларға келушілер - 556,7;
этникааралық қатынас саласында мемлекеттік саясатты оңды бағалайтын халық үлесі - 84 %;
конфессияаралық қатынас саласында мемлекеттік саясатты оңды бағалайтын халық үлесі - 86 %;
дене шынықтырумен және спортпен шұғылданатын азаматтарды қамту - 30,6 %;
балалар мен жас өспірімдер жалпы санына қатысты 7 мен 18 жас аралығында балалар - жас өспірімдер спорт мектептерінде және спорт клубында дене шынықтырумен және спортпен шұғылданатын балалар мен жас өспірімдерді қамту - 14,8 %;
мемлекеттік тілді меңгерген ересек тұрғындардың үлесі - 85 %;
ағылшын тілді меңгерген ересек тұрғындардың үлесі - 6 %;
үш тілді (мемлекеттік, орыс және ағылшын) меңгерген ересек тұрғындардың үлесі - 5 %;
үш тілді (мемлекеттік, орыс және ағылшын) меңгерген ересек тұрғындардың үлесі - 14,4 %;
жас өспірімдер жасаған қылмыстардың үлес салмағы - 3,7 %;
бұрын қылмыс жасаған адамдардың жасаған қылмыстарының үлес салмағы - 46 %;
100 зардап шеккен адамға шаққандағы жол-көлік оқиғаларынан қайтыс болғандар санын төмендету - 7,6 бірлік;
тіркелген жалпы қылмыстар санынан есірткімен байланысты қылмыстардың төмендеу үлесі - 1,2 %;
төтенше жағдайларға қарсы іс-қимыл инфрақұрылымының қамтамасыз етілу деңгейі - 80 %;
100 тұрғынға телефон байланысының тіркелген желісінің тығыздығы - 28,2 бірлік;
интернетті пайдаланушылардың үлесі - 72,2 %;
халықтың цифрлік сауаттылығының деңгейі - 80 %;
құрылыс жұмыстарының нақты көлем индексі - 101,7 %;
пайдалануға берілген тұрғын үйлердің жалпы ауданы - 445,4 мың шаршы м.;
жақсы және қанағаттанарлық жағдайдағы облыстық және аудандық маңызы бар автомобиль жолдарының үлесі - 78,5 %;
жолаушылар автокөлігі қатынасымен қамтылмаған елді мекендер үлесі - 0 %;
күрделі жөндеуді талап ететін кондоминиум объектілерінің үлесін төмендету - 11 %;
қалаларда орталықтандырылған қолжетімділік: сумен жабдықтау - 100%, су бұрумен жабдықтау - 100 %;
ауылдық елді мекендерде орталықтандырылған қолжетімділік: сумен жабдықтау - 74,5%, су бұрумен жабдықтау - 14 %;
жалпы ұзақтықтан жаңғыртылған желілердің үлесі: жылумен жабдықтау - 29,7 %, электрмен жабдықтау - 0,5 %;
ластаушы заттардың нормативті көлемі: атмосфераға шығарындылар - 0,191 млн.тонна, су нысандарына төгінділер - 0,063 млн.тонна;
пайда болған тұрмыстық қатты қалдықтарды пайдаға жарату үлесі - 0,03 %;
облыстардың, республикалық маңызы бар калалардың, астананың халқын қалдықтарды жинау және тасымалдау бойынша көрсетілетін қызметтермен қамту - 44,5 %;
экологиялық және санитариялық қағидалар талаптарына сәйкес келетін тұрмыстық қатты қалдықтарды орналастыру нысандарының үлесі (орналастыру орындарының жалпы санынан) - 4,4 %;
су шаруашылығының (су шаруашылығының нысандары) және гидромелиоративті жүйелермен жабдықтардың негізгі капиталына мемлекеттік емес инвестициялардың нақты көлем индексі - %;
орман шаруашылығының негізгі капиталына инвестициялардың нақты көлем индексі - 0 %;
ағаш егу шаруашылығы плантациясының негізгі капиталына мемлекеттік емес инвестициялардың нақты көлем индексі - 0 %;
жануарлар дүниесін қайта өндірудің негізгі капиталына тартылған мемлекеттік емес инвестициялардың нақты көлем индексі - 0 %;
жергілікті атқарушы органдардың қарамағында орналасқан мемлекеттік орман қоры аумағында орманмен жабылған алқап ауданы - 1277,7 мың. га;
жергілікті атқарушы органдардың қарамағында орналасқан мемлекеттік орман қоры ауданында 1 орман өртінің орташа ауданы - 0,009 мың га;
ауыл шаруашылығы мақсатындағы жердің ауыл шаруашылығы айналымына тартылған үлесін ұлғайту - 18 %;
жыртылған жер құрамындағы ауыспалы егіс үлесі (ауыспалы егіс алқабы) - 33,1 %;
табиғи жайылымдық жерлердің құрамындағы жайылымдық ауыспалы егістің үлесі (азықтық ауыспалы егіс) - 7,8 %;
жергілікті атқарушы органдар көрсететін мемлекеттік қызметтердің көрсетілу сапасына қанағаттанушылық деңгейін арттыру - 93 %.
|
Қажетті ресурстар
|
Қаржыландыру көздері: республикалық және облыстық бюджеттер, тартылған және меншікті қаражат, қарыз қаражаты.
Қаржыландыру көлемі: барлығы – 869 447,3 млн. теңге, соның ішінде:
2016 ж. – 260 271,3 млн. теңге
2017 ж. – 222 642,4 млн. теңге
2018 ж. – 513 547,4 млн. теңге
2019 ж. – 98 005,3 млн. теңге
2020 ж. – 74 980,9 млн. теңге
|
2. Ағымдық жағдайды талдау
Шығыс Қазақстан облысы елдің солтүстік - шығысында орналасқан, солтүстігінде - Алтай аймағы және Алтай Республикасымен, шығыста - Қытайдың Синьцзян-Ұйғыр автономды ауданымен, Қазақстанның солтүстік - шығыста - Павлодар, оңтүстікте - Алматы, батыста - Қарағанды облысымен шектеседі. Облыстың аумағы – 283,2 мың шаршы км (Қазақстан аумағының 10,4 %).
Облыстың аумағы бойынша Ертісті қоса отырып 800-ден астам өзен ағады. Осында Зайсан, Марқакөл, Алакөл, Сасықкөл ірі өзендері, сондай-ақ Бұқтырманы қоса отырып бірнеше су қоймалары болып табылады. Облыс климаты шұғыл континенталды, 7 % жуық аумағы орманмен жабылған, далалы, шөлді және тау - тайга ландшафттары көршілеседі.
Облыста 19 әкімшілік – аумақтық бірлік саналады, соның ішінде 15 аудан, 10 қала, 755 ауыл мен кент, 246 ауылдық және кенттік округтер (1 сурет).
Әкімшілік орталық – 321,2 мың тұрғын халығымен Өскемен қаласы, бұл облыс тұрғындарының санынан 23 % құрайды.
1 сурет – Шығыс Қазақстан облысының әкімшілік бөлінісі
2016 жылдың басына облыс халқының саны 1 395,8 мың адам құрады (Қазақстан тұрғындарының 7,9 % - ы), халықтың тығыздығы 4,9 адам 1 ш. м2.
Демографиялық жағдайға қатысты тұрғындардың қартаюға беталысы бар, 2013 жылы зейнеткерлік жастағы тұрғындардың үлес салмағы 14,6 % құрады, 2015 жылы - 15,3 %.
Сонымен қатар, тұрғындардың жас санаты 0-20 жас аралығында үлес салмағы 27,4 % - ға өсті (2013 жылы - 27,1 %).
Тұрғындардың өсімі 2013 жылға қарағанда 1 779 адам құрады. 1000 адамға табиғи өсім - 5,88 (ҚР - 15,2) адам.
Демографиялық жағдайға әсер ететін негізгі факторлары туудың төмен деңгейі - 16,37 (ҚР - 22,66), өлімнің жоғары деңгейі - 10,49 болып табылады, бұл орта республикалық көрсеткіштен 1,4 есе артық (ҚР - 7,48).
2015 жыл бойынша көші - қон алмасуы нәтижесінде облыста 16 801 адам кетті, 9 074 адам1 келді. Сыртқы және ішкі көшіп - қону нәтижесінде 7 727 адамның көшуі2 қалыптасты.
Көші - қонның оң сальдосы Өскемен - 2 284 адам, Семей - 1 276, Курчатов - 108, Риддер - 5 қалаларында белгіленеді.
Республиканың басқа облыстарына көшу (12 582 немесе 74,9 % жалпы көлемі), таяу шетел (4 045 немесе 24,1 %), алыстағы шетелге шығуымен негізделді (174 немесе 1 %).
Басқа облыстардан келгендер саны 8 366 адам (92,2 %), таяу шетел мемлекетінен - 526 (5,8 %). Сонымен бірге, облыстың 27,5 мың тұрғыны облыс аумағында тұру орнын ауыстырды3.
Өңірдің урбанизация деңгейі орта республикалықтан жоғары4, тұрғындардың 59,9 % қалаларда, қалған 40,1 % тұрғыны ауылдық жерлерде тұрады. 2007 жылдан 2015 жыл аралығында қалалық тұрғындардың үлесі 59,7 % - дан 59,9 % - ға дейін өсті.
Облыстың негізгі қалалары – тиісінше 321,2 және 318,1 мың тұрғыны бар Өскемен және Семей5. Сонымен қатар 4 моноқала бар: Курчатов
(ғылыми - өнеркәсіп орталығы), Серебрянск (химиялық өнеркәсіп), Риддер және Зырян (метал кендерін өндіру), және 4 шағын қала: Аягөз (көліктік торап), Шар (цемент өндірісі), Зайсан (ауыл шаруашылық, туризм), Шемонаиха
(тау - кен өнеркәсібі және ауыл шаруашылығы).
Ресей Федерациясымен шекаралас аумақтары болып табылады: Риддер қаласы, Бесқарағай, Бородулиха, Шемонаиха және Катонқарағай аудандары. Қытай Халық Республикасымен шектеседі: Күршім, Зайсан, Тарбағатай және Үржар аудандары.
Облыс (Павлодар және Қарағанды облыстарымен бірге) Өскемен
хаб - қаласында орталығы бар Орталық - Шығыс макроөңірге кіреді (1 кесте).
1 кесте – Орталық - Шығыс макроөңірінің құрамына кіретін басқа өңірлерімен салыстырғанда Шығыс Қазақстан облысы әлеуметтік - экономикалық дамуының негізгі көрсеткіштері (2015 жыл)
Достарыңызбен бөлісу: |