Қазақ елінде әулиеге тас атып, үкіметтің «Фархатшылар» деген күнге табынған тобыршыларымен , қазақтың дәстүрлі дінін қолдаған «аруақшы» қауымды қосып бір заңның мәтіне тығып яғни қой мен қасқырды бір қораға қамауды меңгерген діншілер мен заңгерлердің бірлестігінің нәтижесімен, үкімделіп құдайының хикметті істерін соттаған және бүкіл мемлекет тарапынан қудаланған Қарасай аудандық сотының шешімін мүлтіксіз орындауға тырысқан үкіметтің іс шараларына көктен лағнет келіп, қаншама қайғы- қасіретпен жауап келіп, әліде жалғасын тауып жатқанына қарамастан сайтанның, жынның жетегіне ерген қызметшілері жақында Алматы телехабар тарату арнасынан діни топтарды әшкерелеген хабарды таратып, арасында қайтадан «ата жолын» мазақтап, әулие аралағандарды адасқандар жын-шайтанның жетегіне ергендер деген ескі жынды әнін қайта бастауы мен және кейбір басылым беттерінде («Почем «новый опиум» для народа?»; Недавно спецслужбы Минска признала «Ак жол» самый опасный сектой. «Ата жолы» («Аль-ата», «Ақ жол») В Казахстане была запрещена... Схемы вербовки сектантантами новых адептов хорошо известны, причем даже клласической науке. При зомбировони..» (Вечерний Алматы №116 23.09 2011) деген мақаланы жазушы өте-мөте орысша және философиялық, психологиялық толық білімді қазақтың, алты алаштың ұрпағы өз бауырымыз екен. Және дін істерінің мекемесіннің өз отауын тігіп, қазақтың дәстүрлі дінін қолдау шарасымен, исламдық бес парызды яғни «қызылбастық» иман келтіру амалын, енді қазақтың дәстүрлі дінінен айналдырып және оған қоса қайтадан бас көтеріп, аруаққа дұға жасауға болмайды, тек Бір Алладан тілеу керек деген наданық пайымдаулармен, Ата жолының «бухалтериясын» осыдан 15-жыл бұрын тексерген де бұндай жағдайға түспес едік немесе «аруаққа табынуға болмайды, бірақ құран оқуға болады» дегендей жоғары мәртебелі дін ғалымы, теолгтардың аузынан шығып жатқан екі жүзді «мұнафақтық» көз қарастарға нақты қарапайым халық атынан жауап беретін уақыт жеткен сияқты. Осыған дейін халық арасына тек үн парақтармен таратылып, баспасөз бетінде жариялана алмайтын, басылымға құқы жоқ, бірақ болашақта ата жолының тарихының бір көрністері болып қалар деп жазылған мақалаларды талдап, талқығалауға қайта ұсынуға себеп болды. Ақталу үшін жазып отыр десеңіз үлкен қателікке бой ұрғаныңыз. Бұндай қазақтың көш басында ақпарат сағасында жүрген қазақ рухының жанашырларының, көпшілік білімді аталған қауымның қандай осындай біліммен, іліммен, жан сырының, сөз құпияларының сырымен «зайырланып» және оларды кімдер оқытып, осындай тәрбие беріп жатқанын, өздерін кіммен қандай ғұламалармен, үлкендермен немесе алған ұлтық тәрбиемен салыстырып және олардың соңдарына еріп, айтқандарын орындаушы болғандарының түп негіздерін көпшілікке ашып көрсетуді ақыл-ойдың таразысына салып көруді ұсынамын. Дұрысы пайғамбарымыздың; «Адамзатқа қайғы-қасірет екі мүшесінен пайда болады, бірі екі аяқтың арасынан, екіншісі екі еріннің арасындағы мүшеден»-деген аятын ескере отырып осындай істердің қасіретке бастайтынын, жаратқаннан жауабы болып, сынақтарды туындатып сонымен бірге талайдың көз жасын төктіретін елге келетін қайғы-қасіретті ескертіп, бір пендені болса да тозақтық болып, тұқымы тұздай еріп, құдайдың қарғысы, әулиелердің аруағының назына лағнетіне түсіп, оған дем беруші әкім қара, имам, хазірет, тілші, жазушы, философ, психологтардың надан, жынды шайтанның қызметшілері екенін көп ұзамай халықтың көзі жетіп, тарихта «ат аттатырып сүйек сындырушы», дінін сатқан «дажалдар» мен дінін сатқан тажалдар болып әшкереленетінін, қасиетті Құранмен, Інжіл, Таурат және пайғамбарлар аруағымен ант етемін! Ал қазақ елінің діни ақпарат бөлімінің меңгерушісі Оңғар қажы, Бекет ата мешітінің бас имамы, тағыда басқалай дін «ғұламаларының», теолгтардың сұхбаттарында; «Алламен тілдесу тек пайғамбарларға ғана тән және ондай бата алдым, немесе Алламен менімен тілдесті дегендер жын-шайтандар», « Ата баба аруағына табынуға болмайды» деп Құранның негізгі үгітін (философиясын), насихатын (тиелогиясын), пайғамбарымыздың; «Менен кейін пайғамбарлық 46-ның 1-не ауысады.» яғни пайғамбарлық қасиет, білім- аян алып, дұрыс түс көрушіге қонады дегенін яғни түспен, білім-аянды Алла Тағаланың әрбір қалаған құлына оқылатын аяттарын құранда «Уахи» деп атайтынын ескерместен, пайғамбарымызды да өтірікші атаудан үлкен зұлымдық болмайды дінде. Пайғамбарымыз тағы бір өсиетінде «Мені өлгеннен кейін християндар және басқа діндегілер құсап мені құдай қылып алмаңдар» деген ескертудің астарында, адам баласына көрінбейтін және адам баласының теңесе алмайтын Құдай сипатында емес адам ретінде маған ұқсап үлгі алыңдар, болмасаңда ұқсап бағыңдар деп ескерткен. Пайғамбар- сөз ғылымын қалыптастырушы, тылсым құпияларын түсіндіруші қазіргі ғылым тілмен бейнелесек «Философ» (сөзді танытушы,шешен), «Психолг» (жан сырын танытушы,бақсы), «Тиелог» (Жаратылыс сырын танытушы,абыз) қазақтың қарапайым түсінігімен; Абыз, Сәуегей, Ақ-бақсы. Ғалым сопы- пайғабарлық, абыздық қасиет, сопы дәуріш, бақсылықтың, елшіліктің жоғарғы дәрежелі біріктіруші толық, кемел адам баласының сипаттары. Сондықтан Құранда түсірілген (түс, «уақимен») аяттарда және әрбір пендесіне көрсетілетін, батамен-«уахи» оқылатын сөздерде бұрыннан түсірілген, өмірден өткен жаратушының қалаған құлына берілген, жазылған кітаптары (тағдыры) болып (Алланың сөзі болып), құранды өз тілінде түсініп оқыған адам баласы сонда кімнің сөзін тыңдап, кіммен тілдеседі? Ал жаратушымыз; «Құран шайтанның сөзі емес, оған ол лайықта емес.» деп неге ескерткен? Сондықтан кім сөзімнен насихат (теологиялық түсінік) алса онда; «Алла Тағала бір адам баласымен көкейіне салу түрінде немесе перде артынан ғана сөйлеседі; Не бір елші (періште) жіберіп, өз бұйрығымен қалағанын уахи етеді. Күдіксіз Ол, өте жоғары, хикмет иесі.» (42-51) Бұл аятта тек пайғамбарға немесе ғалымдарға, араптарға, сахабаларға ғана емес жалпы адам баласымен Алла Тағала сөйлеседі деп құпия емес ашық аятпен ескерткен. Аят санын бірлік дәрежесіне айналдырсақ 6-санымен, яғни 6 түрлі тілдесу сипаты мен белгісі шығады. Сүре мәні де осы санның көктік құпия белгісін ескертіп тұр. Сондықтан данагөй аталарымыз бұл аятқа; «Алтау араз болса, ауыздағы кетеді» деп ескерткен. Сонда қалай құранға, ғылымға және Раббымыздың уәдесіне сену керек пе, немесе жынға айналған діншілермен, Абай атамыз ескерткендей «к..тін көрсеткеннен жол (сөз, ақыл) сұрама!» дегендей әулиенің басында, мәдениет, көпшілік орындарында ар-ұятқа теріс қылықтармен, төсін, бұтын көрсетіп, жалаңбас ақыл беруші сайтанға айналған түрлі философ, психолог, тілші нәзік жандылырымыз және жоғарғы білімі бар деген қағаз алса немесе бір шен шекпен, таққа отырса аяқ астынан ел қамын ойлағыш абызға, діншіге, саясаткерлерге айналған ата сақалыда шығып, ақылы тоқтап үлгірмеген, өмірлік тәжірибеден, ата салтынын, дәстүрінен сауатсыз «білдімандарға» сену керек пе? Қазақтағы бұрынғы қарапайым шешешендік және ділмарлық қабілеттері бар билеріміздің өзі әрбір сөздің астарын жете меңгеріп және халықтың «философиялық» қабілетін үнемі қадағалап, жетілдіріп отырған. Жыршылардың ақындардың сөздерді халыққа дұрыс жеткізе білуін ақыл-ойдың, сөз қадірінің, мағынасының бұзылмауын қадағалап отырған. Қазақтың дала «философия» мектебінің оқытушылары сауатсыз қара шалдарымыз қазіргі әлемннің мүйізі қарағайдай философ, тиелогтарынан әлде қайда биік және сөз меңгеру шеберлігі сөзді астарлап бейнелеу өнері де жоғары тұрғанына көз жеткізу үшін қазіргі ойшылдарымыздың шығармашылығын бұрынғы ақын, билеріміздің еңбегімен салыстырып ақыл жүгіртсеңіз жеткілікті болады. Жалпы халықтың діннен азып, өзге жұртың ықпалына түсудің ең негізгі себебі сөз түсіну қабілетінің жоғалып, ұлтық сананың қалыптаспауынан екенін жете біліп; «Санасызға сан айтсаң да, жетесізге жеті айтсаң да түсінбейді» деп сөз ғылымының есеппен меңгеретінін және «жетеге» тәуелділік алды-артындағы күзетшілерге, алты ағайынға байланыстылығын ескерте білген. «Алтау араз болса ауыздағы сөзіңнің пәтуасы, мағынасы кетеді» дегендей. Бұндай мақалдардың нақылын (ғылымын) шешпек түгіл, ескі сөздерді көп қолдануымен және әрбір арап сөзінің үнделуіне, сөйленуіне қарай сөздердің өз орнын сақтап аударған қазіргі заманымыздағы ең сөз байлығымен әлем алдында мақтануға насихатын ашып көрсетуге, жаңа сөз ғылымдарымен ислам дінін жаңа белеске көтеретінін философ ғалымдарымыз, құран ғылымын ашып дәлелдеп дінді бірлеудің орнына, мағынасы ашық сөздердің өзін дұрыс орнына пайдаланбай, жастардың санасын жабуға, жетесін (ата заңын, салтын) жоғалтқан азған діншілерге екінші жағынан жәрдем беріп жатыр. Абай атамыздың «Сөз (дін) түзелмей ел (діл) түзелмейді» деген сәуегейлігі келді қазақтың басына. Сөз ғылымын, дінді бөлшектеуге ақылы толмаған жастардың, жын-шайтанды дәріптеген азған қатындардың және залым ғалым, шала сауатты діншілердің талқысына беріп қойған ісімен сөзі келіспейтін «жал (сөз иісі) аң(хайуан) бас» қажырлық түгіл қарапайым тақуалық сабыр қуатын меңгермеген, жалған қажыларға діннің тізгінін беріп қойған әкім қаралар, ел басқарушылар құдайдың құрығынан қалай құтылып кетемін деп ойлайды екен? Бір сөздері Абайшыл, Шәкәрімшіл көрініп бірақ ойлары мен тілдері қосылмайтын, пәтуалары арапшыл, істері, қылықтары европашыл, қулықпен, дүние есебінен басқаны білмейтін тексіздерді кімдер қолдау беріп халықтың алдында «боқ жеген бұлбылша» сайратып қойған?-деген сауал әрбір құдайшыл, аруағын сыйлаған қазақ баласының көкейінде тұрғаны даусыз. Ал көгілдір терезе мен ислам басылымдарының қайта-қайта мазаққа «серік қосуға» айналдырып, діншілердің елді солай ұйытып үлгірген; Қажы бабаның басынан табылған шырағданның бүкіл әлемдегі діндер жетістігі рухтан елшіліктің таңба белгісі болып, Құранның 20-шы сүресімен оқылатын, Бақара сүресін толық меңгерген кемел, толық адамның көрнісін, 1874-сандық әл-қуатық белгісімен елшіліктің биік шыңының таңбасы белгіленіп, Інжіл Тәураттың толық құлшылығының көрнісі қазақ жерінде жатқанын әлемге мақтанып, көрсетететін бірде бір сауаты бар тиеолог діншінің, қазақтың сопы ғалымының болмағаны ма? Әрине ол жерде Нух пайғамбарымыз жерленген емес және арапшы діншілердің жорығанындай Зәм-зәм суының басында да жерленбеген, қазақ елін аралап ақылмен өлшеген ғалымға әлемде кездеспейтін су апатының және кеме тоқтаған жаратқанның хикметінің таңбасы қазақ жерінде әлі сақталып тұр. Ел зираттап, оны да діншілер «серік, шерік қосу» деп айдар тағып қойған. Сондықтан ондай жағалы әулиелер түгіл, тозақтық болған кәпір құлын да жаратқан иеміз мазақтауға тиым салғанын, өлгеннің артынан жақсы сөз болмаса ештемеде айтуға болмайтынын онсыз да олар құдай алдында өз есебін алып жатқанын ескере білген. Ал әулие түгіл қарапайым зират топырағын дәретсіз, жаратқан үкіміне қарсы арсыз қылықтармен, етегін ашып, қуыс жерлерін, шайтан көздерін айқындап, аяғын арамдап топырағын баспайтынын, біздің мәдениет қызметкерлері білмейді. Немесе жын-шайтанға жәрдемшілікке тұрып құдайды әдейі ашуландырып, елді тағы қырғынға, ауруға, жынданып, асылып өлуге шақырған әдетін жалғастыруды ұйғарған деп түсінеді қарапайым халық. «Боқты, боқпен жуғанмен кірі кетпес» деп Шәкәрім атамыз айтқандай, діннің ақ-қарасын айыратын ақылы сау, қылығы әдебі дінге сай қарапайым қазақ бақсылары ғана меңгерген жан сырының негізгі інжілде көрсетілген. Ал Ғиса пайғамбарымыздан үнемі толықтырылып ақыл беріп тұратын, рухани сауаттанудан мағлұмат алған, немесе психология пәнінен (жан сыры) қарапайым сауатты тілшілер, кітап берілген ғылым адамдары болмағаны ма қазақ мәдени орындарында? Әлде ақылы сау қазақтың ондайларды үйде отырып-ақ қарғап, құдайдан «осындай азғындардың жазасын бере көр»-деп тілейтінін білмесеңіздер, жуық арада көз жеткізіп, бастарыңызға жан ұяларыңызға, жан қораларыңызға, рухани малдарыңа қасқыр шапқанда мүмкін түсінетін боласыздар. Құдай халықтың жағында ма, әлде артымен диірмен тартатындар жағында ма сонда белгілі болар? Құдайдың арнаулы ұлықсат беріп қойған, дін елшілігін атқаруға бұйырылған, сөз шеберлері «философ, психолг, политолг, социолг» абыздарымыз не бітіреді, қазақтың бір қара шалының ақша алмай әшейін атқарған ісін істеп, мәдениетті қадағалап дін ғылымын, рухани жан сақтау білімін елге түсіндірмегенде? Енді үкіметіміздің, мемлекетіміздің құзырлы орындарының дінді саясаттан бөлек деген жарғысынан біздердей құдайдың өлімді құлдарына өлім, өмір, сынақ жер бетіне көктен жаңбырмен берілетін несібе дін қағидасын, рухтың көрінбейтін, халықтың жүрегіне егетін егінін мемлекетіміз заңбен реттеп, өздері мәңгі өлмейтіндей және заңмен егін егіп, жаңбыр жаудырып, заңмен табиғатың түрлі құбылыстарын басқарып, заң арқылы адам баласының тегін, қасиетін, заманына сай ақылын, рухын санасына «хал-актілермен» құйып беретін, ал дін қызметі халықтың мұқтажын емес ермегін қанағаттандыратын «зайырлы» (адам баласының жасырын қасиеті мені) яғни «МЕН» -деп аталатын елге айналғанымызды мына мәтіннен оқып көріңіз; «Зайырлық- дегеніміз діни бірлестіктердің мемлекеттен бөлінгенін және мемлекеттік саясатқа арластырмайтынын білдіретін мемлекеттік констуциялық сипаты (ата заңы) болып табылады...Мемлекеттің зайырлығы еліміздің ішкі тұрақтылығы (діні ахуалы) мен өркендеудің (діни теологиясының) басты тірегі болып табылады... Көптеген зайырлы европа мемлекеттерінде де осындай зайырлы жағдай қалыптасқан.» (Дін төрағасы Қайрат Лама Шариф баяндамасынан). Философиялық бағыты мен түп негізден тамырынан ажыратылған қандайда бір ұғымсыз сөз, екі ұшты саясат елді құлдырауға әкеледі. Ал саясаттың діні (насихаты) болмаса, бүкіл сол жердегі халықтың түгелімен азып, тозып, азғындап жойылуына соқтырады. «Дүниенің қызығын кешіп өтіп, Тәтіліктің алмадық ләззатын. Пәраудигар сопылардың жолыменен Құдайға құлшылықта ғибадатым. Айырушы Алла бар, не ғамал бар. Адамның ішкі сырын зайыр затын» (Ақан Сері.) «Әл-Фараби арабтың шалынан; -Оның төрт пішіні қандай болған..? –деп сұрады қарттан. –Ол арасын мен зайыр біле қоймаймын...» (Әл-Фараби. Машанов Ақжан. 77-бет) «Ей перзентім, біліп алғын, алла тағаланың барлығы зайырда, жасырында. Оны (зайырын) жердегі, көктегі бар заттарының қадір қасиетінен ажырата білу арқылы ақылмен таниды.» (Кабуснама 1-ші тарау 11-бет). «Зайырын қуғанда (сырын зертегенде) нәумездену (күмән келтіру) де, көз жеткізудің, ізденудің бір жолы ғой.» (Шипагерлік баян. Өтейбойдақ Тлеуқабыл ұлы. 11-бет) «Атану үшін мырза деп...Қобызға жаққан шайырды, Жазалы жаның сезіп тұр Жасырғанмен зайырды.» Шәкәрім атамыз әр пенденің ішіндегі бір жасырын сырын құдайлық 8-сипатың адам баласының жасырын менін яғни рухани бастауын кісілігін ескертеді. Сонда біздің ел басшылырының ойы мен тілі айыр болып, жүргізген саясаттарының халықтан жасырын құпиясы (зайыры) бар болғаны ма? Бәсе боқ сасиды ау –депті, жүрген жолына қарамай, боқ басып төрге шықан бір қонақ. «Ел жаратқан мен емес! Сыртқы сөзің шын болса, Ішің толған жын болса, Жүрегіңдемін болса, Айтқан сөзің ем емес!» (Шәкәрім ата) Жоқ, біздің мемлекетіміз халқынан ойын жасырып зайырламайды (құпияламайды) тек сөз қадірін білмегенен, өз қадірін «ата жолын» жоғалтып алғанын білмегендердің сандырағы шығар деп түсінейік ағайын. Қажы болу Алла алдында ант беріп, аманат алған, сөзімен, жанымен дін жолында соғысушы жиегінде белдеуі бар сайрандармен, планеталармен тұрақты байланыста тұратын, сол планета жер сияқты жиегінде белдеуі сәлдесін немесе қазақша бөркі бар үнемі уахи көріп, уақиды естіп алып отыратын, сөз соғысының «Бөрікті» сапқа тұрған Алланың жәрдемшісі- деп бұрын санаған. Қазіргі қағиданы мен түсіне алмадым. Қажыларды Ыбырайым пайғамбарымыздың аянмен шақырғандарын, болмаса дінге, елге қызметі жетіп, жасы келгендерін жіберетін еді бұрынғы аталарымыз, билеріміз. Енді қалтасы, билігі жеткендердің барлығы пайғамбармыздың орнына Құдайдың ұлықсатынсыз отырып алыпты. Дін қызметі елдің әскери қорғанысынан әлде қайда маңызды және бүкіл елдің де адамзаттың да тағдыры (дамуы, өлімі) дінге ғана тәуелді болып, дінді таратушылардың елдің қауіпсіздігіне қарулы әскермен бірдей ықпалы бар екенін ескеру керек. Онда мемлекеттен қаражат айлық төленбеген дін қызметшілері қолына қару беріп, өз тамағыңды асыра деп ел арасына таратып жіберген әскермен бірдей. Сол сияқты егер саясатпен айналысқан қандайда бір адам баласы, философия тарихынан хабары болмай, ұлттық философиясын, сөз өнерін, ұғым астарларын толық меңгермесе ол да елге қауіпті жау. Ел басқару ісінде бір сөзбен халықты соғыстырып, бір сөзбен татулыққа шақыруға болатынын білетін уақыт жетті. Сондықтан философтардың дінді және әлем дін тарихының ақ қарасын ажырта білмеулері елдің мәдениетіне, жастардың біліміне тікелей әсер беретін күш болып, екі есе қауіпті болмақ. Дін ұстаздарының, имамдардың сол ұлттың тіліне, сөзіне үмметтік ерекшелігіне қарай халықтың тағдырымен сабақтасып тұратын философиялық белгілі бір ұстаныммен, жан сырын қалыптастыратын психологиялық білімсіз құр намаздық рәсімді ғана уағыздайтын дінді таратып, қызмет етуі де, рухтарының кірленіп, жүрек, көкірек көздерімен санасы мүлде жабылып, дінді халықты аздыруға ғана себеп қана болады. Ал дін адамының, имамдардың мемелекет ықпалынан, жәрдемінен тыс садақамен ғана күн көріп дінді насихатауынан тура жолынан адасуға, аян, түс көру қабілеттерінің жоғалуымен Алла жібінен айрылуына ғана септігін тигізеді. Бұндай жағдай Пайғамбарымыздың дінді тарату барысында Алладан үкім түскенше садақаны пайдаланбай, өз еңбегімен ғана азықтанып, орындаған жан ғылымының бір шарты. Сондықтан біздің елдің имамдардың қарапайым қазақ сөзінің мағынасында ұқпай арап тілінің құпия сөздерінің артына тығылып, халыққа да құран қазақшасын оқытпай, зұлымдыққа ұшырап жатқанына осы жоғарыдағы көрсетілген себептердің бәрі зиянын тигізуде. Философ ғұламалдарымыздың жазғанынаның бәрі құран, інжіл, тәурат, забур пайғамбарлар философиясынан әлем дін тарихын тарқатқанымен өздері салыстырып, пәтуа беруге құранның, інжілдің бетін де ашпайды екен. Философия пәні оқулығында тек әлем құндылықтарын, өркендеу тарихын санап, тізіп, көрсеткенімен ұлттымызға сай философиялық қалыптасқан діни ілімізбен салыстырып, пайымдап, білімін ширатып, өріп ақылы жетілмеген студентке оқушыға; мынаны ұстанғаның дұрыс, мынаусы қателік -деп ұсынған тұрақты пайымдаулары мен пәтуалары жоқ, керісінше шайтани түсініктерді тықпалап, аю тұзақтарын құрып, миларын ашытып, теріс ақпарттарды тықпалап отырған. Қарапайым сондай аю тұзақтың бір ғана көрнісін түсініп көріңіз; «Философиялық ақыл-ойдың ғылыми техникалық ойдың шексіз мүмкіншіліктеріне деген оптимистік сенім болып табылады. ( осы-Дінің.! деп түсіндіреді ) ХХ-ғасырда адамдар қоршаған ортаның осалдығын онан сайын сезіне түсті. Бұрынғы өтпелі кезеңдей адамзат өзін тұлдыр, тұрлаусыз сезіне бастады. (165-б) (Сондықтан жастарға мынандай ұстанымды ұсынады.) Бердяев құрған нақтылықтың дуалистік картинасында бір жағынан рух (Құдай), еркіндік, ноумен, субъект бір-біріне қарсы қойылады...ноумендік әлемнен феномалдық әлемге өтіп.. объективтілік формасында..субъектен бөлініп, эмпирияның барлық шектеулеріне..объективизация деп аталған..еркіндіктің қажеттілікке құлауы құлдықтың, зұлымдықтың болмыстың түбірін білдіреді.. ( бұл жерде Құдай, рух, еркіндік қажеттілікке құлап қалады екен! 70-бет) Шығармашылық (осындай! Қара!) –объективизацияны игеру жолы (діні), ал бұл игеру әлемдік тарихтың міні мен мақсатын құрайды ... рух әлемі, өзге «ЭОН» ретінде тарихтан тыс жатады... Объективизациядан азат әлем Бердяевте Інжілдік Құдай патшалығымен.. өзге «ЭОН» ретінде тарихтан тыс жатады. Бұл метарихи ЭОН болмыстың белгілі бір «эсхатологиялық» қалпында өмір сүреді... кез келген уақытында, кез келген жерде қақтығыса алады. ... тарих дискретті.. шығармашылық үдеріс.Құдайдың Көріпкелдігі доктаринасын теріске шығарады.» (71-бет) Енді сіздің нені түсініп нені пайымдағаныңызда дана, сөз шебері, ойшыл абыз ағаларымыздың шаруасы шамалы, егер саясатпен айналысып, ел басқарғыңыз келсе, немесе жоғарғы білімі бар деген мөр басылған қағаз керек болса онда жаттап алыңыз. Біз енді; бұл субъективизацияланып, Құдай еркіндігінің матерхи объективизацияланған эсхатологиялық Құдайдың көріпкелдік объективизацияланған доктаринасын әрі қарай жалғастырамыз; «Тіл мен мәдениет-өзінің бастауын әдет –ғұрыптардан (діннен) алады... Жазу болмаған (кітаптар) жағдайда мәдени сабақтастық әдет-ғұрыптарға сүйенеді... Менің әкелерім, ата-бабаларым не істесе, мен де соны істеймін»,-деп жариялайды постфигуративті (зайырлы) мәдениет өкілі» ( 112-бет) Сонымен; «Абай-ұлы гуманист. Абстрактылы, утопиялық (?? Бос ойлармен айналысатын) сарынды (бақсы. шаман) гуманист...Өлмес жан туралы, мәңгілік, шексіздік жайлы ой қозғағанмен, бұл ұғымдар діни мағынада емес(???)...Фараби секілді..??(діни сауатсыз).» (135-бет) Астапыралла! де, тез сол жағыңа түкіріп қой.. Бұндай қазақ ойшылдарының шатпағынан дәріс алған студенттен қандай дұрыс тілші, саясаткер шығады? «Бұл идеяның классикалық көрнісі «Бірінші қазақ философы» Асан Қайғы шығармаларында орын алады.» (115-бет) Тағыда астапыралла де. Сонда қазақта Асан Қайғы атамызға дейін дінде болмаған, пайғамбарлар да қазақ еліне «ат ізін» салмаған. Құлтегін (Дәуіт пайғамбар), Тоны Көк Білекті Қаһан (Жүніс пайғамбар), Алаш, Қазақ, Созақ, Сансыз баба, Алтай Жүрсін баба, Бабыр Алым Бақанас т.б жүздеген абыз, сәуегейлерді тарихтан аластап, ойыңыздан, рухыңыздан, жан қораңыздан қасқыр болып шығарып жіберіпті. «Өкінішті көп өмір кеткен өтіп, Өткіздік бір нәрсеге болмай жетік.Ойшылдың (философ) мен де санды бірімін деп, Талап, ойсыз, мақтанды қалдым күтіп.» «Өзіңе сенбе жас ойшыл. Тіл өнері дертпен тең.» «Сөзіне қарап кісіні ал, кісіге қарап сөз алма... Мұны жазған білген құл- Ғұламаһи Дауани,» деп Абай атамыз Ясауи бабамызды пір тұтып ойшылдық негізін сонан бастап, менде ойшылмын, дінді зертедім, менен және қателіктерімнен үлгі ал деп неге ескертті деп ең болмаса ұлты қазақ, халық сыйлайды деп еңбегін оқымаған ғалымдарға қалай қарның ашпайды? Сондай ұлтық құндылықтарымызды өзгеден төмен санайтын, түркі әлемінің ойшылдығын биікке көтеріп, пайғамбарымыз өмірге келмей тұрып құрмет тұтқан, бар әулие алдында тізесін бүкен Ғұламаһи Дуани түгіл, Абайын, Шәкәрімін менсінбеген ойшыл төрелеріміз біздерге; «Шығыс Философиясына үңіле зер салсақ, оның ешқашан жалпы болмағандығын, ең аз дегенде, үш дербес бағытта, үнді, қытай араб мұсылман болып дамығандығын көреміз.. даналық бұл жерлерде орта ғасырларда туындап, оның кәсіби философия ретінде қалыптасқан уневерисеттік түрі болмады...» (90-бет) Яғни түркі философиясы да қазақтардың ежелгі сақтардың даналығы, дін өркениеті шығыста болмаған деп ескертеді. Және мұсылман ұғымын тек араб тарихымен, бес парызбен ғана байланыстырады. Жалпы адамзаттың дін ұғымына тікелей жауыздық, қазақ рухани тарихына әдейі ұйымдастырылғын қастандық! « Философия мәдениетінің дүниетанымдық (діни ғұрыптық) негіздерін толғағанда жаңа мәндерді (түсінігі беймәлім атауларды) дүниеге әкелетіні белгілі. Бірақ, Шығыста философиялық емес қабаттар (?? Мүмкін имамдардың араптардан тықпалайтын сөздері болар әлде өздерінің ақыл-ойлары, даналық сөздері кітаптар сияқты сөрелерде қабатталып тұратынын ескерткен. ) басымдығына байланысты бұл ұғымдар, мәтіндер көркем діни мәндегі әдебиеттердің дәстүрлі түрлерінде малтығып қалады.. Қазақ қоғамы үшін философиялық емес қалыптағы даналық тән.» (90-бет) Осындай жаңылтпашпен толғанғанан туылған оқулықпен ғалым, саясаткер атанғанды шынында сол өздері шыққан философиялық қабаттарынан, баспалдақтарынан тілшілерге ғана түсіндіріп, қазақ еліндегі миды ашытатын діндердің қаптап жүруіде философиялық өмір мектебімізді құлатып, абыздарымыз қайтадан европаша толғанып жаңадан қалыптасқан жетістіктерінен болар. Қазақта өзіңіз оқығандай даналық философиясы қалыптаспағандықтан енді біздің ойшылдарымыз; «Жаңа заманның өзгерісіне байланыстыжаңа түсінік келе жатыр. Ақпаратық ортада шек ара жоқ. Жастарымыз ақпаратпен жетіліп