Әр түрлі температурада судың иондық

2.11. Әр түрлі температурада судың иондық 
көбейтіндісінің   (К
w
) мәндері 
 
Температура, 
0
С 
Судың иондық 
көбейтіндісі (w 
рН 
0 
0,11s10
-14 
7,48 
25 
1,00s10
-14 
7,00 
100 
55,00s10
-14 
6,13 
 

 
357 
 
2.12. Қышқылдардың диссоциациялану константалары 
(25
0
С) 
 
Қышқыл 
Формуласы 
К
дисс 
Азотты  
HNO
2
 
5,1s10
-14
 
Азоттысутек 
HN
3
 
1,9s10
-5
 
Бор 
H
3
BO
3
 
5,8s10
-10
 
Тетрабор 
H
2
B
4
O
7
 
1,5s10
-7
 
Бромдылау 
HBrO 
2,5s10
-9
 
Йод 
HlO
4
 
2,8s10
-2
 
Йодтау 
HlO
4
 
1,6s10
-1
 
Йодтылау 
HlO 
2,3s10
-11
 
Кремний 
H
4
SіO
4 
1,3s10
-11
 
 Құмырсқа 
HCOOH 
1,8s10
-4
 
Күшән 
H
3
AsO
4 
6,0s10
-3
 
Күшәндау 
H
3
AsO
3
 
5,1s10
-10
 
Сутек 
асқын 
тотығы 
H
2
O
2
 
2,0s10
-12
 
Селенді 
H
2 
SeO
3
 
2,4s10
-3
 
Селен (К
2
) 
H
2 
SeO
4
 
1,3s10
-2
 
Селендісутек 
H
2 
Se 
1,3s10
-4
(K
1
) 
Күкірт (К
2
) 
H
2 
SO
4
 
1,2s10
-2
 
Күкіртті 
H
2 
SO
3
 
1,7s10
-2
 
Күкіртсутек 
H
2 
S 
1,0s10
-7
 
Теллурлы (К
1
) 
H
2 
TeO
3
 
2,7s10
-3
 
Теллур (К
1
) 
H
6
TeO
6
 
2,0s10
-8
 
Теллурлы сутек 
H
2
Te 
2,3s10
-3
 
Тиокүкірт 
H
2 
S
2
 O
3
 
2,5s10
-1
 
Көмір 
H
2 
CO
3
 
4,5s10
-7
 
Сірке 
CH
3 
COOH 
1,7s10
-5
 
Фосфорлылау 
H
3
PO
2 
8,0s10
-2
 
Фосфорлы 
H
3
PO
3
 
1,6s10
-2
(K
1
)  

 
358 
2,0s10
-7
(K
2
) 
Фосфор (орто) 
H
3
PO
4
 
7,6s10
-2 
6,2s10
-8 
1,2s10
-13
 
Фторлысутек 
HF 
6,8s10
-4
 
Хлорлылау 
HClO 
5,0s10
-8
 
Хлорлы 
HClO
2 
1,1s10
-1
 
Хром (К
1
) 
H
2
CrO
4 
9,0s10
-17
 
Циандысутек 
HCN 
6,2s10
-10
 
Қымыздық 
H
2
C
2
O
4
 
5,6s10
-2
(K
1
)  
5,6s10
-5
(K
2
) 
Су 
H
2
O 
1,8s10
-16
 
 
 
2.13. Сілтілердің диссоциациялану константалары 
(25
0
С) 
 
Негіз 
Формуласы 
К
дисс 
Алюминий  гидроксиді 
(К
1
) 
Al(OH)
3 
1,0s10
-9
 
Аммиак гидраты 
NH
3
H
2
O 
1,8s10
-5
 
Барий гидроксиді (К
2
) 
Ba(OH)
2 
2,3s10
-1
 
Берилий 
гидроксиді 
(К
2
) 
Be(OH)
2
 
5,0s10
-11
 
Гидразин 
N
2
H
4
H
2
O 
9,8s10
-7
 
Гидроксиламин 
NH
2
OH 
1,8s10
-5
 
Темір  (ІІ)  гидроксиді 
(К
2
) 
Fe(OH)
2
 
2,3s10
-7
 
Темір  (ІІІ)  гидроксиді 
(К
2
) 
Fe(OH)
3
 
2,3s10
-7
 
Кальций 
гидроксиді 
(К
2
) 
Ca(OH)
2
 
4,0s10
-2
 
Кобальт 
(ІІІ) 
гидроксиді (К
2
) 
Co(OH)
3
 
7,0s10
-13
 

 
359 
Литий гидроксиді  
LіOH 
6,8s10
-1
 
Магний 
гидроксиді 
(К
2
) 
Mg(OH)
2
 
2,5s10
-3
 
Марганец 
(ІІ) 
гидроксиді (К
2
) 
Mn(OH)
2
 
5,0s10
-4
 
Мыс  (ІІ)  гидроксиді 
(К
2
) 
Cu(OH)
2
 
7,9s10
-14
 
Қорғасын  гидроксиді 
(К
2
) 
Pb(OH)
2
 
9,6s10
-4
 
Күміс  (І)  гидроксиді 
(К
2
) 
AgOH 
5,0s10
-3
 
Стронций  гидроксиді 
(К
2
) 
Sr(OH)
2
 
1,6s10
-1
 
Хром  (ІІІ)  гидроксиді 
(К
2
) 
Cr(OH)
3
 
7,0s10
-31
 
Мырыш гидроксиді 
Zn(OH)
2
 
4,4s10
-5 
2,0s10
-9
 
 
 
 
 
 
 
2.14. Металдардың стандартты электродтық 
потенциалдары 
 
Металл 
Е
0
,В 
Металл 
Е
0
,В 
Металл 
Е
0
,В 
Lі
+
/Lі 
-3,045 
Be
2+
/Be 
-1,847 
Pb
2+
/Pb 
-1,126 
Rb
+
/Rb 
-2,925 
Al
3+
/Al 
-1,700 
H
+
/H
2
 
+
-0,000 
K
+
/K 
-2,924 
Tі
3+
/Tі 
-1,208 
Sb
lll
 /Sb 
-0,240 
Cs
+
/Cs 
-2,923 
Mn
2+
/M
n 
-1,192 
Re
ііі
/Re 
-0,300 
Ra
2+
/Ra 
-2,916 
Ск
2+
/Ск 
-0,852 
Bі
lll
/Bі 
+0,338 
Ba
2+
/Ba 
-2,905 
Zn
2+
/Zn 
-0,763 
Cu
2+
/Cu 
+0,338 

 
360 
Sr
2+
/Sr 
-2,888 
Ga
3+
/Ga 
-0,560 
Ru
2+
/Ru 
-0,450 
Ca
2+
/Ca 
-2,864 
Fe
2+
/Fe 
-0,441 
Ag
+
/Ag 
+0,799 
Na
+
/Na 
-2,711 
Cd
2+
/Cd 
-0,404 
Rh
3+
/Rh 
-0,800 
Ac
3+
/Ac 
-2,600 
ln
3+
/ln 
-0,338 
Hg
2+
/Hg 
-0,852 
La
3+
/La 
-2,522 
Co
2+
/Co 
-0,277 
Pd
2+
/Pd 
-0,915 
Mg
2+
/M
g 
-2,372 
Nі
2+
/Nі 
-0,234 
Pt
ll
/Pt 
-0,963 
Sc
3+
/Sc 
-2,370 
Sn
2+
/Sn 
-0,141 
Au
+
/Au 
-1,691 
 
2.15. Ерігіштік көбейтіндісі (ЕК) (18-25
0
С) 
 
Қосылыс 
Формуласы 
ЕК 
Алюминий 
гидроксиді 
Al(OH)
3 
1,0s10
-32 
 
Барий сульфаты 
BaSO
4
 
1,0s10
-10
 
Барий карбонаты 
BaCO
4
 
5,1s10
-9
 
Барий хроматы 
BaCrO
4
 
1,2s10
-10
 
Барий гидроксиді 
Ba(OH)
2
 
5,0s10
-3
 
Барий манганаты 
BaMnO
4
 
2,5s10
-10
 
Берилий 
гидроксиді 
Be(OH)
2
 
6,3s10
-22
 
Висмут 
гидроксиді 
Bі(OH)
3
 
3,2s10
-32
 
Висмут сульфиді 
Bі
2 
S
3
 
1,0s10
-97
 
Темір 
((() 
гидроксиді 
Fe(OH)
2
 
1,0s10
-15
 
Темір 
(((() 
гидроксиді 
Fe(OH)
3
 
3,2s10
-328
 
Темір ((() 
сульфиді 
FeS 
5,0s10
-18
 
Темір 
((() 
карбонаты 
FeCO
3
 
3,5s10
-11
 
Кадмий 
гидроксиді 
Cd(OH)
2
 
2,2s10
-14
 

 
361 
Кадмий сульфиді 
CdS 
7,9s10
-27
 
Кальций 
гидроксиді 
Ca(OH)
2
 
5,5s10
-6
 
Кальций 
гидрофосфаты 
CaHPO
4
 
2,7s10
-7
 
Кальций фосфаты 
Ca
3
(PO
4
)
2
 
2,0s10
-29
 
Кальций 
карбонаты 
CaCO
3
 
4,8s10
-9
 
Кальций 
сульфаты 
CaSO
4
 
9,1s10
-6
 
Литий гидроксиді 
LіOH 
4,0s10
-2
 
Литий карбонаты 
Lі
2
CO
3
 
4,0s10
-3
 
Магний 
гидроксиді 
Mg(OH)
2
 
1,1s10
-11
 
Марганец 
гидроксиді 
Mn(OH)
2
 
1,6s10
-13
 
Марганец 
сульфиді  
MnS 
2,5s10
-10
 
Мыс гидроксиді 
CuOH 
1,0s10
-14
 
Мыс 
((() 
гидроксиді 
Cu(OH)
2
 
2,2s10
-20
 
Мыс (() хлориді 
CuCl 
1,2s10
-6
 
Мыс (() бромиді 
CuBr 
5,2s10
-9
 
Мыс (() иодиді 
Cul 
1,1s10
-12
 
Мыс (() сульфиді 
Cu
2
S 
2,5s10
-48
 
Мыс ((() сульфиді 
CuS 
6,3s10
-36
 
Никель сульфиді 
NіS 
1,0s10
-24
 
Қалайы 
((() 
гидроксиді 
Sn(OH)
2
 
1,4s10
-28
 
Қалайы 
(ІV) 
гидроксиді 
Sn(OH)
4
 
1,0s10
-57
 
Қалайы 
((() 
сульфиді 
SnS 
1,0s10
-25
 
Сынап 
((() 
HgS 
1,6s10
-52
 

 
362 
сульфиді 
Сынап (() хлориді 
Hg
2
Cl
2
 
1,3s10
-18
 
Қорғасын 
((() 
гидроксиді 
Pb(OH)
2
 
8,7s10
-14
 
Қорғасын 
((() 
сульфаты 
PbSO
4
 
1,6s10
-8
 
Қорғасын 
сульфиді 
PbS 
2,5s10
-27
 
Қорғасын хлориді 
PbCl
2
 
1,6s10
-5
 
Қорғасын иодиді 
Pbl
2
 
1,1s10
-9
 
Күміс 
(() 
гидроксиді 
AgOH 
1,6s10
-8
 
Күміс бромиді 
AgBr 
5,3s10
-13
 
Күміс иодиді 
Agl 
8,3s10
-17
 
Күміс сульфиді 
Ag
2
S 
6,3s10
-50
 
Күміс фосфаты 
Ag
3
PO
4
 
1,3s10
-20
 
Күміс хлориді 
AgCl 
1,8s10
-10
 
Күміс ванадаты 
AgVO
3
 
5,0s10
-7
 
Стронций 
гидроксиді 
Sr(OH)
2
 
1,4s10
-3
 
Стронций 
карбонаты 
SrCO
3
 
1,1s10
-10
 
Стронций 
сульфаты 
SrSO
4
 
3,2s10
-7
 
Сүрме 
(ІІІ) 
гидроксиді 
Sb(OH)
3
 
4,0s10
-42
 
Сүрме 
(ІІІ) 
сульфиді 
Sb
2
S
3
 
1,6s10
-93
 
Хром 
(ІІ) 
гидроксиді 
Cr(OH)
2
 
1,0s10
-17
 
Хром 
(ІІІ) 
гидроксиді 
Cr(OH)
3
 
6,3s10
-31
 
Мырыш 
гидроксиді 
Zn(OH)
2
 
7,1s10
-18
 

 
363 
Мырыш сульфиді 
ZnS 
1,6s10
-24
 
 
 
 
 
2.16. Кейбір комплексті иондардың тұрақсыздық 
константасы 
 
Комплекстік иондардың 
диссоциация теңдеуі 
Тұрақсыздық константасы 
[Ag(CN)
2
]
-
 ( 2Ag
+
+ 2CN
- 
1,0s10
-21
 
[Ag(NH
3
)
2
]
+
 ( Ag
+
+ 2NH
3 
5,89s10
-8
 
[Ag(S
2
 O
3
]
3-
 ( Ag
+
+ 2S 
2
O
3
2- 
1,00s10
-18
 
[AlF
6
]
3-
 ( 2Ag
3+
+6F
-
 
5,01s10
-18
 
[Cd(CN)
4
]
2-
 ( Cd
2+
+ 4CN
-
 
7,66s10
-7
 
[Cdl
4
]
2-
 ( Cd
2+
+ 4l
-
 
7,94s10
-7
 
[Cd(NH
3
)
4
]
2+
 ( Cd
2+
+ 4NH
3 
2,75s10
-7
 
[Co(CNS)
4
]
2-
 ( Co
2+
+ 4CNS
-
 
5,50s10
-3
 
[Co(NH
3
)
6
]
2+
 ( Co
2+
+ 6NH
3 
4,07s10
-5
 
[Cu(CN)
2
]
-
 ( 2Cu
+
+ 2CN
-
 
1,0s10
-24
 
[Cu(CN)
4
]
3-
 ( Cu
+
+ 4CN
- 
5,13s10
-31
 
[Cu(NH
3
)
4
]
2+
 ( Cu
2+
+ 4NH
3 
9,33s10
-13
 
[Fe(CN)
6
]
4-
 ( Fe
2+
+ 6CN
-
 
1,0s10
-24
 
[Fe(CN)
6
]
3-
 ( Fe
3+
+ 6CN
-
 
1,0s10
-31
 
[HgCl
4
)
 
]
2-
 ( Hg
2+
+ 4Cl
-
 
6,03s10
-16
 
[Hg(CN)
4
]
2-
 ( Hg
2+
+ 4CN
-
 
3,02s10
-42
 
[Hg(CNS)
4
]
2-
 ( Hg
2+
+ 4CNS
-
 
1,29s10
-22
 
[Hgl
4
]
2-
 ( Hg
2+
+ 4l
-
 
1,38s10
-30
 
[Nі(CN)
4
]
2-
 ( Nі
2+
+ 4CN
-
 
1,00s10
-22
 
[Nі(NH
3
)
6
]
2+
 ( Nі
2+
+ 6NH
3
-
 
9,77s10
-9
 
[Zn(CN)
4
]
2-
 ( Zn
2+
+ 4CN
-
 
1,00s10
-16
 
[Zn(CNS)
4
]
2-
 ( Zn
2+
+ 4CNS
-
 
5,00s10
-2
 
[Zn(NH
3
)
4
]
2+
 ( Zn
2+
+ 4NH
3
 
2,00s10
-9
 

 
364 
[Nі(OH)
4
]
2-
 ( Zn
2+
+ 4OH
-
 
7,08s10
-16
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2.17. Оллред және Рохов бойынша электртерістік 
шкаласы 
 
Элемен
т 
электрт
ерістілі
к 
Элемен
т 
электрт
ерістілі
к 
Элемен
т 
электрт
ерістілі
к 
Cs 
0,86 
Au 
1,42 
Po 
1,76 
Fr 
0,86 
Ru 
1,42 
Ga 
1,82 
Rb 
0,89 
Hg 
1,44 
Sb 
1,82 
K 
0,91 
Pt 
1,44 
At 
1,90 
Ba 
0,97 
Tl 
1,44 
B 
2,01 
Lі 
0,97 
Rh 
1,45 
Te 
2,01 
Ra 
0,97 
V 
1,45 
Ge 
2,06 
Sr 
0,99 
Cd 
1,46 
Rn 
2,06 
Ac 
1,00 
Re 
1,46 
H 
2,10 
Na 
1,01 
Al 
1,47 
P 
2,10 
Ca 
1,04 
Be 
1,47 
As 
2,20 
La 
1,08 
ln 
1,49 
l 
2,21 
Y 
1,11 
Os 
1,52 
Xe 
2,40 
Sc 
1,20 
lr 
1,55 
Se 
2,48 
Zr 
1,22 
Pb 
1,55 
C 
2,50 
Hf 
1,23 
Cr 
1,56 
S 
2,60 
Mg 
1,23 
Mn 
1,60 
Br 
2,74 

 
365 
Nb 
1,23 
Fe 
1,64 
Cl 
2,83 
Mo 
1,30 
Zn 
1,66 
Kr 
2,94 
Tі 
1,32 
Bі 
1,67 
N 
3,07 
Ta 
1,33 
Co 
1,70 
Ar 
3,20 
Pd 
1,35 
Sn 
1,72 
O 
3,50 
Tc 
1,36 
Sі 
1,74 
F 
4,10 
W 
1,40 
Cu 
1,75 
Ne 
4,84 
Ag 
1,42 
Nі 
1,75 
He 
5,50 
 

 
366 
МАЗМҰНЫ 
 
Кіріспе 
3 
І  БӨЛІМ.  ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ  ЖҰМЫСТАР 
ТЕХНИКАСЫ 
 
1. Лабораториялық жұмыстар техникасы 
6 
  1.1.Лабораторияда 
жұмыс 
жасаудың 
жалпы 
ережелері 
6 
  1.2.Эксперименттік берілгендермен жұмыс істеу 
12 
 
1.3.  Химиялық  ыдыстар  және  басқа  құрал-
жабдықтар 
15 
 
1.4. Таразы және таразымен өлшеу 
 
41 
ІІ БӨЛІМ. ЖАЛПЫ ХИМИЯ 
 
2.Заттарды тазалау және олардың тазалығын анықтау  44 
 
Сүзу 
46 
 
Қалыпты қысымда сүзу 
47 
 
Вакуумда сүзу 
48 
 
Ыстықтай сүзу 
49 
 
Қайтакристалдану 
50 
 
Бірден булану 
52 
 
Балқу температурасын анықтау 
53 
 
Сұйықтарды тазалау-айдау 
55 
 
Газдарды тазалау 
57 
3.Атомдық  масса,  молекулалық  масса,  және 
химиялық эквивалентті анықтау 
58 
4. Оттек  
69 
5. Сутек. Сутек пероксиді 
73 
6.Химиялық  реакцияның  жылдамдығы.    Химиялық 
тепе-теңдік 
 
7. Ерітінділер 
91 
8. Электролит ерітінділері 
10
6 

 
367 
9. Тотығу-тотықсыздану реакциялары 
12
0 
10. Комплексті қосылыстар 
12
2 
ІІІ БӨЛІМ. БЕЙМЕТАЛДАР ХИМИЯСЫ 
 
11. Галогендер 
12
8 
12. Күкірт 
14
8 
13. Азот 
15
4 
14. Фосфор 
16
0 
15. Күшән, сүрме, висмут 
16
8 
16. Көміртек 
17
4 
17. Кремний 
17
6 
18. Бор 
17
7 
ІV БӨЛІМ. МЕТАЛДАР ХИМИЯСЫ 
 
19.Металдардың жалпы қасиеттері 
17
9 
20. Қалайы. Қорғасын 
18
4 
21. Алюминий 
18
8 
22. Берилий, магний 
19
2 
23. Кальций, стронций, барий  
19
6 
24.  Сілтілік металдар 
20
3 

 
368 
25. Лантаноидтар 
21
1 
26. Титан, цирконий, гафний 
21
3 
27. Ванадий, ниобий, тантал 
21
7 
28. Хром, молибден, вольфрам 
22
2 
29. Марганец 
22
7 
30.  Темір. Кобальт. Никель 
23
8 
31. Мыс. Күміс 
24
6 
32. Мырыш, кадмий, сынап 
25
3 
ҚОСЫМША 
 
1. Қолданылған әдебиеттер 
26
2 
2. Анықтамалық берілгендер 
 
2.1.Кейбір  физикалық-химиялық  шамалар  мен  СИ 
бірліктері 
26
3 
2.2. Физика-химиялық тұрақты шамалар 
26
4 
2.3.Шамалардың бірліктері арасындағы қатынас 
26
5 
2.4.  Еселік  және  қосүйекті  бірліктер  түзілгенде 
жалғанатын жұрнақтар 
26
5 
2.5.Газдардың суда ерігіштігі (г есебімен 100 г суға) 
26
6 
2.6. Қатты заттардың суда ерігіштігі (100 г ерітіндіге 
г сусыз қосылыс) 
26
6 
2.7.Бөлме 
температурасында 
анорганикалық 
қосылыстардың суда ерігіштігі 
26
7 

 
369 
2.8.Криоскопиялық  К  және  эбулиоскопиялық  Е 
тұрақтылар 
26
8 
2.9.Кейбір қосылыстардың тығыздығы 
26
8 
2.10.20
0
С-да 
қышқылдар 
мен 
негіздердің 
концентрациялары мен тығыздықтары 
26
9 
2.11.  Әр  түрлі  температурада  судың  иондық 
көбейтіндісінің   (К
w
) мәндері 
27
0 
2.12. 
Қышқылдардың 
диссоциациялану 
константалары (25
0
С) 
27
0 
2.13.  Сілтілердің  диссоциациялану  константалары 
(25
0
С) 
27
1 
2.14. 
Металдардың 
стандартты 
электродтық 
потенциалдары 
27
2 
2.15. Ерігіштік көбейтіндісі (ЕК) (18-25
0
С) 
27
3 
2.16.  Кейбір  комплексті  иондардың  тұрақсыздық 
константасы 
27
4 
2.17.  Оллред  және  Рохов  бойынша  электртерістік 
шкаласы 
27
4 
 
 
 
 
 
 
 
 
Оқу құралы 
 
Бүркітбаев Мұхамбетқали Мырзабаевич, 
Нұрахметов Немеребай Нұрахметович, 
Тоқсеитов Қасен Қашағанович, Танашева Маруан 
Рахметовна, 

 
370 
Қуанышева Галина Сафагазиевна, Абрамова Галина 
Викторовна, 
Романова Софья Максимовна, Балғышева Бейқұт 
Дауытбековна, 
Жакупова Жанар Ерекеевна, Рысқалиева Роза 
Ғабдрахимовна, 
Ниязбаева Алмагүл Иембердиевна 
 
БЕЙОРГАНИКАЛЫҚ ХИМИЯ ПРАКТИКУМЫ