Арнайы білім беру жүйесіндегі педагог тұлғасы

Денсаулығы жағынан мүмкіндігі шектеулі және психологиялық дамуы нашар адамдарды біліммен қамтамасыз ету мақсатында арнаулы психология мамандығы бойынша психологтар дайындалады. Педагогикалық колледждерде ерекше білім беруді қажет ететін балаларды оқытуға арналған мектепке дейінгі және мектептерде қызмет атқара алатын тәрбиеші мамандығын алуға болады. Жоғарыда аталған мамандықтар ақыл-ойы нашар дамыған, денсаулығы ауыр мектепке дейінгі жастағы балалардан бастап, әлеуметтік жұмыстарда қызмет ете алатын ересектермен тығыз байланыс орнатуға зор ықпал тигізеді. Көптеген мамандықтар балалар мен ересектерге білім беруде үлкен педагогикалық көмек көрсетеді.

Педагог-дефектологтар мынадай арнаулы білім беру оқу орындарында мектепке дейінгі, мектеп, кәсіптік білім беру орындары, психологиялық-медициналық-педагогикалық кеңес беру мекемелерінде, диагностикалық орталықтарда, логопедтік пункттерінде, балалар үйі мен мектеп интернаттарда т.б. жұмыс істей алады. Сонымен қатар, педагог-дефектологтардың үй жағдайларында дамуында ауытқуы бар балаларды жеке-жеке оқытып тәрбиелеуге мүмкіндігі жетеді.

Педагог-дефектолог сол үшін жан-жақты және терең білім алады. Педагог-дефектологтың кәсіби көзқарасы дегеніміз ол процестерге өзіндік бағаның және сезінудің қорытындысында әлеуметтік өмірде болып жатқаны, қоғам өмірінде білімге құштарлығы мол адамдардың орны мен роліне әсер ететіні. Кәсіпкердің іскерлік қабілеті оның мүмкіндігі шектеулі адамдарға әлеуметтік және жақсы өзгерістерді шешуші факторлығынан өзіне қояр талаптарынан көрінеді. Педагог-дефектолог өмір бойы оқиды. Ол өзінің кәсіби деңгейін, тәжірибесін дамытып отыруы керек және жұмыстарымен, шектеулі мүмкіндіктері бар балалардың ата-аналарымен бөлісуі тиіс.

Педагог-дефектологтың кәсіби қызметтерінің кәсіби зияндылығын ескеруі керек, сондықтан оның саулығында ақаулықтың болмауы тиіс. Көз, құлақ, жүйке жүйесі, жүрек-тамыр, иммундық жүйелерге қатаң талап қойылады. Жұқпалы ауруларға қарсы тұру қабілеті, ауыртпалықтарды көтере білу қабілеті болуы тиіс. Мамандарға, соның ішінде логопедтерге дұрыс сөйлеу, дыбыстарды ақаусыз айту талаптары қойылады. Ең керектісі педагог-дефектолог кәсібіне жауапкершілік, ізгілік, өмір сүйгіштік, төзімділік, өз жұмысына беріктік, мүмкіндігі шектеулі адамдардың өмірлік қызығушылықтарына адалдықпен, тәрбиеленушілерге сүйіспеншілікпен, сыйластықпен, кәсіби адалдықпен қарауы керек. Педагог-дефектолог жұмысының қорытындысы ғажапқа теңелетін кәсіптердің бірі болып табылады.

Кең таралған қажеттіліктердің бірі кез-келген сөйлемейтін баланы аутисттер қатарына жатқызу. Бұл жағдайда дифференциалды диагностика күрделі, себебі обьект болып кіші бала табылады. Ал оның әрекетінде патологиялық белгілер болмайды. Аутизм – бұл даму бұзылысы, онда сыртқы әлемімен және басқа адаммен әлеуметтік қатынас қиындатылады. Аутизм кең көріністер спектріне ие болғанмен басты симптомдар болып табылады. Бұл қатынастан әрекеттің стереотипті формаларына қарай өту тілегі. Сонымен қатар ерекше сөздік даму, сенсорлы тітіркендіргіштерге адекватты емес реакция байқалады. Аутизмде стереотипті мінез-құлық айқын көрінеді. Көбіне аутизм адам бетіне қараудан үрейлену, онымен жеке сөйлесуден көрінеді. Бұндай баламен контактқа түсуге асығушылық балада үрей туғызады, ол өзіне немесе басқа адамдарға қатысты өзін агрессивті ұстай бастайды. Дифференциалды диагностика жеңілдейді егер алалиямен науқастанған балалар экспрессивті болатын болса. Аутизмі бар балаларға қарағанда олар вербалды және вербалды емес сөйлеуді белсенді қолданады және жақсы дамыған мимикаға ие. Сондықтан педагог-дефектолог маман әр балаланың психологиялық ерекшеліктерін ескере отырып әрбіреуіне жеке ыңғаймен байланыс жасау керек, ол әр маманның шеберлігіне байланысты. Педагог-дефектолог маман даму мүмкіндігі шектеулі баламен қарым-қатынас жасар кезде оған үйреншікті ортасында немесе оның бейімделуіне жеңіл ортада байланыс жасау керек. Сонда ғана оның жұмысы жетістікке жетеді.

3. 
   
   
   жүктеу/скачать 126,85 Kb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: