Қарабидай. Азық-түлік және жем үшін дайындалған және қойылатын қарабидай ГОСТ 16990-88, азық-түлік үшін ГОСТ 1690-71 талаптарына сай болуы керек.
ГОСТ 16990-88 бойынша 1,2 және 3 кластағы немесе А тобындағы қарабидай ұн жасағанға не 4 класс, немесе Б тобы жемге және құрама жемге арналады.
Тапсырылатын қарабидайдың шектік нормасы
8- кесте
|
Класс /топ/ нормасы
|
І,2,3/А/
|
4 /Б/
|
ылғалдығы, % жоғары емес
|
14,5
|
15,5
|
қиқым қоспасы, % жоғары емес
|
2,0
|
5,0
|
соның ішінде:
|
|
|
- бүлінген дәндер
|
1,0
|
жалпы қиқым қоспа жалпы мөлшерінің норма деңгейінде
|
- арам шөп
|
0,5
|
0,5
|
-минералды қоспа
соның ішінде тас
|
0,3
0,1
|
1,0
0,2
|
зиянды қоспа
|
0,2
|
0,2
|
соның ішінде:
|
|
|
- қаракүйе
|
0,05
|
0,1
|
- жатаған у және қара-ғаш түрлігүлді
|
0,1
|
0,1
|
- қызғылт дәндер, % жоғары емес
|
3,0
|
Шектелмейді
|
ақ зеңді дәндер, % жоғары емес
|
-
|
5,0
|
астың қоспасы: соның ішінде өскен дәндер
|
8,0
|
15,0
|
қор астығының зиян-кестермен зияндануы
|
1 дәрежедегі кенемен зиянданудан басқасы жіберілмейді
|
Дайындалатын және тапсырылатын қарабидай сау, қызбаған, табиғи дәнге сортқа тән түсі, исі болуы керек.
Жүгері. Азық-түлік, жемге және құрама жемге дайындайтын және қоятын жүгері ГОСТ 13634-81 және ГОСТ 13634-90 талаптары бойынша шектеледі.
Жүгері дәнінің сапасын кестеде көрсетілгендей, шамасының ең төменгі деңгейінің бір көрсеткішімен анықтайды. 1 және 2 кластар азық-түлік жасауға, ал 3 класс жемге және құрама жем жасауға арналады.
Жүгерінің жем және құрама жем жасауға арналған шектеу нормасы
9-кесте
Көрсеткіш аты
|
Норма
|
Ылғалдығы, % жоғары емес
|
15,0
|
қиқым қоспасы, %? артық емес
|
5,0
|
Соның ішінде:
- минералды қоспа
- зиянды қоспа
|
1,0
0,20
|
Зиянды қоспаның ішінде:
- жатаған у және қарағаш түрлі гүлді
- қаракүйе мен қастауыш
- ақбас триходемасы, желкісі түсік гемотроп және кенеден
|
0,10
0,15
жіберілмейді
|
астық қоспасы, % жоғары емес
соның ішінде:
-дәнді дақылдар дәні
өскен дәндер
|
2,0
5,0
|
зиянкестерімен зияндануы
|
1 дәрежедегі кенемен зиянданудан басқасы жіберілмейді
|
Дайындайтын және қойылатын жүгері сау, қызбаған, сау дәнге сәйкес түсі, типіне сәйкес дұрыс исі болуы керек.
Тары. Дайындауға, қоюға арналған азық-түліктік және жемдік тарының сапасы ГОСТ 2938-88 талаптарымен шектеледі.
1, 2 класс талабына сай тарылар азық-түлік /жарма және т.б. үшін/ дайындайды.
Жем және құрама жемге қойылатын тарының
шектеу нормасы
10- кесте
Көрсеткіш аты
|
Норма
|
ылғалдығы, %? жоғары емес
|
13,5
|
қиқым қоспасы, %? жоғары емес
|
8,0
|
Соның ішінде:
- минералды қоспа
- арам шөп
- зиянды қоспа
|
1,0
0,5
0,2
|
Зиянды қоспаның ішінде:
- жатаған у, есекмия, қарағаш түрлі гүлді /барлығы/
- қаракүйе мен қастауыш
- төмен жемісті гемотроп және ақбас триходема
|
0,04
0,1
жіберілмейді
|
астық қоспасы, %? жоғары емес
|
15,0
|
қор астығының зиянкестерімен зияндануы
|
1 дәрежелі кенелермен жоғары зиянданғандар жіберілмейді
|
Дайындалған және қойылатын тары сау, қызбаған болуы керек. Дұрыс дәнге, сортына тән түсі, өзіндік исі /шірік, зең басқа иссіз/ болуы тиіс.
Қарақұмық. Дайындайтын қарақұмықтың сапасыз ГОСТ 19092-92 пен шектеледі.
Дайындайтын қарақұмық сау, қызбаған исі мен түсі өзіндік қарақұмыққа тән болуы керек.
Құмай. Азық-түлік, жем және құрама жемге дайындайтын және жеткізіп беретін құмай дәнінің сапасы ГОСТ 8759-74 және 8759-92 талаптарымен шектеледі.
Дайындайтын құмай сапасы ГОСТ 8759-92 байланысты үш класқа бөлінеді.
11- кесте
|
Класс /топ/ нормасы
|
І,2
|
3
|
ылғалдығы,% ? жоғары емес
|
19,0
|
19,0
|
қиқым қоспасы, % жоғары емес
|
5,0
|
8,0
|
соның ішінде:
|
|
|
- тас
- бұзылған дәндер
|
1,0
0,5
|
1,0
қиқым қоспасының жалпы мөлшері көлемінде
|
зиянды қоспа
|
0,5
|
1,0
|
зиянды қоспалар ішінде:
|
|
|
- қаракүйе мен қастауыш
|
0,1
|
0,5
|
- жатаған у
|
0,1
|
0,1
|
- есекмия, термопсис
|
0,1
|
0,1
|
- ақбас триходема
|
жіберілмейді
|
Жіберілмейді
|
астық қоспасы, % жоғары емес
соның ішінде:
өнгені
ұсақ дәндер, % жоғары емес
|
10,0
2,0
5,0
|
15,0
5,0
шектелмейді
|
зиянкестермен зияндануы
|
П дәрежедегі кенемен зиянданудан басқасы жіберілмейді
|
Құмайдың жем және құрама жемге қойылатын
шектеу нормасы
12 - кесте
Көрсеткіш аты
|
Норма
|
ылғалдығы, % ? жоғары емес
|
15,0
|
қиқым қоспасы, % жоғары емес
|
5,0
|
соның ішінде:
- минералды заттар
- арам шөп
- зиянды қоспа
|
1,0
0,5
0,2
|
зиянды қоспаның ішінде:
- жатаған у, у кекіре, сүйелжазар түскен жеміс
- қаракүйе мен қастауыш
- төмен жемісті гемотроп және ақбас триходема
|
0,04
0,1
жіберілмейді
|
зиянкестерімен зияндануы
|
1 дәрежедегі кенеден басқасы жіберілмейді
|
Дайындалатын құмай сау, қызбаған, дәнге сай түсі мен исі болуы тиіс.
Бұршақ. Азық-түлік, жемге дайындайтын және қоюға арналған бұршақ ГОСТ 23843-79 және ГОСТ 238843-90 талабымен шектеледі.
ГОСТ 28674-90 сәйкес қажеттілігіне және дәнінің түсіне байланысты типтер мен тип тармағына бөлінеді.
Дайындайтын бұршаққа сапасы үш класқа бөлінгендегі
шектеу нормасы
13 - кесте
Типтің аты, номері
|
Тип тар-мағының номері
|
Дән түсі
|
Басқа типтің, тип тармағы дәндерінің қос-пасы, % жоғары емес
|
Типтер мен тип тармағын сипаттайтын сорттардың аттары
|
І азық-түлікке
|
І
|
әртүрлі сары түсті /дән қабыршағынан дән бөлігі көрінеді/
|
Барлығы 10,0; соның ішінде П тип 5,0
|
Қазан 38 Чишлин 242 шашылмайтын 1, жетістік
|
|
2
|
әртүрлі көк түсті /дән қабығынан дән бөлігі көрінеді/
|
Сондай
|
романов 77
Удалов 6
Удалов 9
Красноуфимск 70 т.б.
|
П- жемдік
|
|
біртүсті, көкшіл-қоңыр, қоңыр, қызыл, күлгін қара /ашық және күңгірт/ немесе теңбіл мәрмәрлік нүктелермен /дән қабыршағы анық емес/.
|
|
Пелюшки, Тверлік 50
Надежда т.б.
|
Жеміс, көкөніс өнімдерін міндетті сертификаттау ҚР СТ 3.63-2006 талаптарындағы құрылымдар бойынша жүргізіледі.
Жеміс, көкөніс және олардың өңделген өнімдерін міндетті сертификаттауда санитарлық ережелер мен нормаларға /СНжЕ/ сәйкес улы элементтерді қорғасын, кадмий, мышьяк, сынап, мыс, мырыш, нитраттар, пестицидтер, радионуклеидтер, микробиологиялық көрсеткіштерді анықтайды.
Сынақ басқа мемлекеттік қызмет орындарынан кейбір көрсеткіштерге қажетті құжаттары болған уақытта қысқартылған жүйемен жүргізілуі мүмкін, оның ішінде:
Жас жеміс көкөніс өнімдеріне:
жердің паспорты мен топырақтың талапқа сай сапа сертификаты,
агрохимия қызметі мен өсімдік қорғау аймақтық орталықтарының химизациялау жұмысы /тыңайтқыш, пестицид, өсу реттегіштер, биопрепараттар, мелиоранттар/,
дақылдың өсу кезінде атмосферада зиянды заттардың болмағаны жөнінде мәлімет,
өсімдікті карантиндеу органының каратиндік жұмыс жүргізгені жөніндегі мәлімет,
пайдаланған азықтардың қауіпсіздігі жөніндегі құжаттар,
өнімді өндіріске қою барысында немесе шетелден жаңа өнімді сатып алу жөнінде контрактыны дайындау, құжаттарды кеміту кезеңінде берілген гигиеналық шешімінің /сертификаты/ болуы.
Жас жеміс және көкөністегі улы заттардың және пестицидтердің сертификаттау сынағы ертеде жүргізілуі мүмкін. Ондай жағдайда сынақ үлгісі өндіріс орнында /танапта, садта т.б./ сұранушымен шартта көрсетілгендей белгілі бір жағдайда алынады.
Егер сертификатталған жас жеміс, көкөніс өнімдерінің үлкен партиясы бірнеше тасымалдау көлігімен сататын болса бір жерден өткізілсе, өнімнің барлық партиясына бірақ сертификат беріледі. Бұндай жағдайда тауар-тасмал қағазында өнімнің сертификатын немесе сертификаттың көшірмесін береді.
Жас жеміс, көкөніс өнімін ұзақ уақытқа сақтағанда, өндірушіден өнімнің қауіпсіздігі туралы нормалық құжат талап етіледі.
Қысқа уақытқа сақталатын өнімдердің сертификаттауға жататындары:
1 Картоп пен көкөніс 1 қыркүйекке дейін-
ерте картоп, түсті қырыққабат, томат, қияр, баклажан тәтті бұрыш, шалған,кәді,табақша асқабақ, көк пияз, жапырақты көкөніс сабағындағы сүттеніп-балауызданған жүгері, шалқан,қант қызылшасы, қырыққабат,сәбіз.
2 Бақшалық дақылдар:қарбыз,қауын,асқабақ.
3 Саңырауқұлақтар.
Жеміс жидектер: ерте алма, ерте алмұрт, өрік, шабдалы, қара өрік және алша, шие және қызылша, ырғай, шырғанақ, бүлдірген, қарақат /қара, қызыл, ақ/, қарлыған, тұшала, таңқурай, тұт, орман жидегі.
Тропикалық және субтропикалық дақылдар.
Бақылау сұрақтары:
1. ГОСТ 9353-90 бойынша дайындайтын бидайдың шектеу нормасы.
2. Тағам және жем үшін астық дайындау қай стандарт талаптары бойынша жүргізіледі?
3. Құмай сапасы ГОСТ 8759-92 байланысты топтарын ата.
4. Қысқа уақытқа сақталатын өнімдердің сертификаттауға жататындарын ата.
Достарыңызбен бөлісу: |