Дін ділдің, тіл білімі иманның айнасы. Төртеуіміз түгел ме ағайын?

Өнерпаз болсаң арқалан, сенде бір кірпіш дүниеде тетігін тап бар қалан

жүктеу/скачать 0,73 Mb. бет 2/5 Дата 25.12.2016 өлшемі 0,73 Mb. #5040

Бұл бет үшін навигация:

• Имансыздық намазда, Қызылбастан салған жол
• Мен олардың тура жолында отырып аламын
• Алтау араз болмағанда ғана төртеу түгел болар!
• Діннің басында
• ) және Раббыларың тапынан сендерге түсірілгенді
• . Сонда қарсы келген елге уайым жеме.»
• Мүміндердің түсі пайғамбарлықтың 46\1 болады»
• Тілеуің бірі от, бірі су
• « Мұхаммед оларға айт: «Әй Кітап иелері! Інжіл, Тәуратты жәнге Раббыларың тарпынан сендерге түсірілгендерді
• Әрбір жүз жылда сөз атаулары, ұғымдары өзгеріп отырады

Өнерпаз болсаң арқалан, сенде бір кірпіш дүниеде тетігін тап бар қалан!» деген өсиеті осындай жағдайдан пайда болады. Ал, аталарымыздың; «Көп оқығанан, көп тоқыған білер» деп қазіргі таңдағы шариғатты жол қылып, барлық білімін жаттап алып, оны тіршіліктің ыстық суығын, өмірге ұрпақ әкеліп, оларды тәрбилеп және отанға қызмет қылып, қалай амалды қандай жағдайда өнерге, кәсіпке айналдырып, орындағанда нәтижелі болып, сол сияқты өмірдің, тіршіліктің қым-қуыт бәсеке таласының жақсы жаманын ажыртып, рухтың түрлі сипаттағы тіл білімін де ажыратып, меңгермек түгіл, әлі жасы қырыққа келіп ақылы толмаған, дінші жастарға осы нахылдың білімі де арналғаны да хақ. Және бұл діл білімінің де әрбір ұлтың салт-дәстүріне де байланысты ерекшелігі болып, қазақ әйелде қанында діл саны 147-санымен белгілі болса, ал арап ұлтының ділдік саны 143-пен бейнеледі. Сол сияқты ділдің қуатылығын, ерекшелігін жоғардағыдай 7-әулиелік белгіден тұратын 7-саны арқылы ған есептеп ажарататын да әлі ғылымда белгісіз, бірақ ондай білім бар қазақта. Сондықтан осындай жағдайдағы ділдік ерекшелікті «Қыз ауыр ма тұз ауыр ма?», «Әр елдің иті басқа» «Дәм, тұзы тартса» дегендей астарлы нақылдар да бар. Сол сияқты күннің,ауа –райы, ықылымның да өзгешелігі, тұрмыстық ерекшелікті де қалыптастырып ділдің де өзгешелігін қалыптастыратынын ұмытпаған жөн. Сондықтан әр халықтың ділін, тілін және дінін тазартып сақтауға арналған ұлттық ар білімі болып сенім қуатын қалыптастыратыны да хақ. Шәкәрім атамыз; «Жастарға ар білімін үйрету керек» деп осындай жағдайды, ар сауытын тоқуды меңгермей, құр білімен атаққұмарлықпен, діл білімінің жетілмейтінін ескерткен екен. Жалпы діл білімнің терең сырлы түсініктерін, аталарымыздың меңгеріп, және оны сандыбат сарайы немесе діл бақшасы деп, осы 6-жақты кірпіш сарайдың едені жермен, жер ана рухымен әйел заты арқылы жалғанып, ал ортасын толтыруды рухани егіндік деп атап кеткені де сөзсіз. Сондықтан «Алтау араз боса ауыздағы кетеді» деген адамзаттың барлық несібесі, төрт жақты қыбыласы мен жер анасы, көк отанына тәуелді екенін білдіреді. Сонымен бір біліміз қыбыламыз яғни алдымыз, бүгінгі көрген білгеніміз және үнемі заманына қарай жетілдіріп, толтырып отыратын масхаб білімі болса, оң жағымыз 18-ғалам рухани білімізбен, ділдің бірінші саласымен, көркем сөз өнерімен, ал сол жағымыз тарихи шежіре иманымызға, философиялық кемелдігімізге, мінезімізге тәуелді болып, ал төртінші білім саласы артымызда «Тіл, көз» болып, осы төртеудің түгелдігінен мұнара пайда болып, бесінші нүктесі төбемізден қарап тұратын, білімді періштелер, біртұтас жанантық адамдар қауымынан өкілі болса, аяқ астымыздан жер ана рухымен, жұбайлық өмір, ұрпақ сабақтастық, әдет-ғұрпымызбен байланысты болады екен. Осындай мұнара ақпартық жалғануды яғни төрт сәуленің аяқ астынан өз ара үй құруын етекпен байланысты, ал оның жоғарыда бір нүктеде, бесінші орында тоғысуын иман жібі деп атаймыз. Масхаб біліміндегі бес парыз деп оны сәзждеге айналдырып алуы да, осы сырды толық түсінбей немесе шайтанның араласумен пайда болғаны да хақ. Сондықтан да, біздер үшін ділімізді өсіру жетілдіру ілімі және оны исламдық бірлеу құлшылық сыры мен, иманның хикметтері болған, осындай рухани егінді қалай күтіп, немен суғаруды жетік меңгерген сопылық жолдың түркілік негізін қалаған; Ясауи ілімінен тарайтынын да сөзсіз. Бірақ, енді әзірге сызықтық та, сандық та өлшем араластырмай, қарапайымдап түсіндірген, бұл уәждерге, қазақтың жасынан көкжиекті көріп өскен, ақыл тоқтатып, өмірдің ыстық суығынан өткендер болмаса, қазіргі таңдағы, көкірегін керіп, исаламдық масхабтық, дін ісінен айналып қатып қалған «догмалық» білім болған, шариғаттық білімге мас болған жастарымыздың, дін ғалымдармыздың, хазіретіміздің де сөзге тоқтап ұялып, ұлттық дәстүрге бет бұрып, оң шешімге келеді десек, тағы қателесеміз. Ондай жағдай мүмкін де емес. Демек оларды мұндай қақпаннан құтқаратын жақсыны-жақсы, жаманды-жаман етіп көрсетін иман жолдасы аруақтары жоқ. Бірақ сенімі жоқ деуге ауыз бармайды. Сондықтан мұндай иманы жетілмеген, және тілдік білімі жоқ білімді «тәкледи иман» деп атаған Абай атамыз. Ал кеңістіке бос орының болмайтын ақиқат заңдылығы бойынша, егер кімде тазарған аруғы, күзетшісі болмаса онда міндетті түрде соңына ерген жын-шайтаны болу хақ. Ал кімде ондай серігі болса онда ашу-ыза, кек пен өз біліміне, сенмінен қарсы тұрғандарды кәпір атап жарып, атап, өлтіріп немесе басқалай әректермен ар-ұтты атап өтуі де оп-оңай болады. Бірақ мұндай құранды теріске алған, жастарды аздырған жалғандығын жасырған «қызылбастық жол» тәкледи имандық дін бағытын әшкерелеп дәлелдеу қазіргі таңда мүмкін емес. Ол үшінде, бұл салада арнаулы заң қабылдап, үкіметтен шешім шығарып, анық, айқын әлемге ортақ білімге келіп, іргелі ғылымдарды меңгеру мен бірге діл, тіл білімін меңгеруді діншілерге де міндеттеп, заң жүзінде ортақ ғылымдар жүйесіне бағындырып, сынақтардан өткізіп, сауаттарын тексеріп, сөз, тіл ғалымдармен теңгеріп, құранды зертеуге жұмылдыруға болар еді, бірақ өздері ақыл беруге, ел билігіндегі жоғары атақ шенге жеткендерге, осындай соңдарынан басын шұлғып ере беретін, дінші, имам, хазіреттер халықтың рухани мұңы-мұқтажынан, ақсақалдардың абыройының төгілуінен және біртұтас адамдар қауымы болған, өліктердің ризашылығын алудан да қадірлі болған атақ, шен дәрежелерін және өздерінің де рухани сауатсыздықтарын, әділетсіз шығарған заңдарын да жасыруға қолайлы тәсіл екені де даусыз. Бірақ мүлде надандықтың құрасауына түсіп, рухани кері кетік деп пайымдау да қателік. Бабаларымыз меңгерген діл білімінің иманға онан ұрпақтарының көктегі несібесі жүректер, бақылаушы көздер болып, қайта бейнелунен пайда болған көптеген ел азаматарының бүгінгі таңдағы әлем алдында қазақтың абырой, беделін рухани дәрежесін артырып жатқаны да ұлтық дін біліміздің, тарихат пен мағрипат рухани қазындарымыздың жемісі десек қателеспейміз. Бұл салада аз ғана мысалдар келтіре кетсек; Діл білімі жетілген жәнен мықты тағдырмен ұлттық иман қуаттарымен өмірге келгендер қатарынан; Ел басымыз Нұрсұлтан мырзаны басты мысалға алып және оған ерген көптеген Иманғали Тасмағанбетов, Ахметжан Есімов , Серік Ахметов, т,б көптген ел билігіндегі ел шаруашылығын жетілдіруге, халықтың әл-ауқатын көтеруге қажырлы еңбек етіп жатқандардың ділмарлық, сәуегейлік қасиеттермен бірге сызықтық, есептік бейнелеу өнерінен де хабары жеткілікті болып, Астана сияқты сәулет өнерін қалыптастырып жатқаны айқын мысал бола алады. Тек бұл топтағылардың ұстанған масхаб діни сауатылығы, бұндай діл білімдерін тазартып, жетілдірмек түгіл, заманға қарай тіл білімдерін меңгеруге кері әсерін тигізіп, Ата дінімізге қарсы шығып аруағын, Құдайдың құдіретті орындаушы қол болған, тіл білімін соттап, үкімдеуге ғасырларға жететін үлкен рухани қателіктерге бой ұрындыруға соқтырғаны хақ. Және осындай жағдаймен діл білімінің жеке-жеке тараптарын меңгерген санды, сызықтық бейнелеу өнерін білетін ғалымдарымыз сөз ғылымынан, философиялық ұлтық даналықтан хабарсыз, керісінше мұндай сөз ғылымын меңгерген жазуашы, ақын философ атты қауымның сан, сызық білімінен, логикалық бейнелеу өнерінен хабары болмай, Абайын-Шәкәрімін ашық мазаққа алғандар және басты себепшілер де болып саналады. Ал осы екі арсында елшілікте болып тарзы басын теңестірге тиісті масхабтық біліміздің жетімісіз екенін, Абай атамыздың; «Имансыздық намазда, Қызылбастан салған жол» деп Ханфи масхабының тек сәжде білімі екенін ескермей, тура жол деп түсініп, ұстанудан енді осындай пенделердің ділінің арасынан сына қағып, иманы жетіліп, санасы қалыптасуына үлкен кедергі тосқауыл болғанын аңғару әзірге мүмкін емес. Ібілістің жартқаның алдында берген уәдесі; «Мен олардың тура жолында отырып аламын» деп осы ділдің екі сипатты білімділік арасын және ділмен тіл білімнің арасын бөліп жіктеушіге айналған, хазірет, имам, ғалым, жазушы, философ, ел билеуші болып, отырып алатынын ескерткен екен.Сондықтан ендігі ібілістік сипатымыз; жоғары дәрежелі ғалым ғұламаға айналып, бірақ байқатпай теріс ақыл беруші шайтан жамағатынан айналған пендені, енді бұрынғы замандағыдай төменгі топтан, яғни қойшы, сушы, егінші, еңбекшілердің арасынан емес, керісінше жоғары жақтан іздеген жөн. Мұндай пенделер өз лауазымын, атағын, дәрежесі мен халық алдындағы дүниелік абыройын пайдаланып; бір қолымен Абайшыл, Шәкәрімшіл ұлтшыл болып, екінші қолымен аталарын мазақтаған, яғни біздің «Аталарымыз Ханафи масхабын ұстанған» пәтуа берудің астарын іздесеңіз; «Абай, Шәкәрім аталарымыз өтірік айтқан, Ясауи бабамыз дін масхабын тарихат, мағрипат дәрежесіне көтерумен, дінде адасқан» деген ұғымдарды теріс сана қуатын дәріптеушілер болып, сондықтан мұндай екі жүзділік сөзге иланған қандай да мемлекет тұрғынының, мейлі күні-түні жалбарынудан, сәзждеден тұрмаса да, жүрегі жабық, түсінгі дұрыс болмағандықтан, «карма» ағашы жетілмей, және иман қуаты жанына құпия білім болып зейнетелуде мүмкін емес. Және кім Ясауи, Әл-Фараби, Абай, Шәкәрім сияқты аталарының қалған мирас, мұраларды жүрегімен сезініп, қуатанып ләзәттанып, шабыт алып, тіліне анасындай қарап махабаты оянып түсіне алмаса, ол ұлтжанды емес. Кімде ұлтжандылық болмаса, яғни рухани діни сауатты аталып, қанша ұлтшыл болғанымен, сенім бар, бірақ иманы жетілмеген деп білгеніңіз жөн. Осындай жағдайда ғана әр пендесінен жеке-жеке ғана жан білімі болып берілетін; Тура жол діл білімі мен тіл білімінің арасын діннің құлшылық білім арқылы жалғана білгенде, аз ба көппе белгісін алып; «Төртеуін түгелдегенде» ғана толық иманы қалыптасып, жоғарыдағы ескерткен 9-жол хикметтің бір жүйде тоғысуымен және көптеген осындай иман қуатын алған, ел тұрғындарының хикметті істерді меңгеріп, әлемге көрсететін текті, ұлтжанды ұрпақтарды өсірумен белгілі болып, рухани көш бастаушы елге айналу керек. Ал бүкіл ел болып намаз оқып, масхаб білімен тура жолда болды деп түсіну жартқанның құдай ісі болып, заманға қарай жетілдіріп отыратын уахи тіл біліміне жала жауып, ортақ қосудың өзі болады. Ал ондай пенделер, масхаб білімінің ғалымы болып, осы арқылы тура жолын, 9-түрлі себептік қозғалысын меңгеріп, тылсым жартылыс құпия сырын, тілін білгенде, Абай атамыздың; «Тура жолда қайғы тұрмас.» деп ескерткендей егер, Ханафи масхабындағылар жапай тура жолда болса, неге еліміздегі рухани сынақтар, құрғашылықтар, асылып өлі т,б су, аурулар мен от апаттарына қалай тосқауыл және елдің бейбіт өмір сүруіне жол сілтей алмайды? Және көптеген дін имандарының, дін ғалымдарының бастарына неге сынақтар түсіп, ескерту беріліп жатыр деп ойлайсыз? Имандары мұндай жағдайдан, неге жол көрсетеп арашалай алмайды? Егер бүкіл халықтың шариғатты заң және жол қылып, бес парызбен тіршілік еткенде, тыныштыққа, қой үстіне боз торғай орнайтын заманына жететін болса, онда осындай ұстанымды бесіктегі баласынан басқасы ұстанатын, арап әлемінде неге керісінше болып жатыр? Және мың жылдар тарихта ол елдерде алтын ғасыр болғанын, бүкіл әлемге үлгі болып, ғылым-білімі әлемдер алдына шығып рухани көш бастаушы болған уақытын кім біледі? Тыныштық, береке жоқ жерде тура жолдың аты барда, заты яғни нақты амалы толық жетілген және бірленген ділі, тіл білімі де жоқ деген сөз. Алтау араз болмағанда ғана төртеу түгел болар! Енді төртеуді яғни діл мен тіл білімін дін-жанымызбен, қабылдап жаратқанға махаббат қылып, құлшылығымызды қалыптастыру үшін әуелі өз қауымыңның қажетін өтеп, атат-анаға деген шүкірлік құлшылық амалдарын түгелдеп, алтауыңды араздастырмау арқылы ғана мүмкін болмақ. Осындай ішкі сыры алтауы түгіл, сыртқы төртеуін де түгелдей білмейтін, жалған ғалымдардың, исламдық шала білімнің пайда болатынын Мұхаммед пайғамбарымыз: «Діннің басында білікті (тіл білімін меңгеген қожа)адам отырғанда дін үшін алаңдамаңдар; бірақ дін басында қабілетсіз адам отырса жылайтын болыңдар.» (944-өсиет) «Әрбір нәрсені өлімге, қайғыға апартын себеп бар!; Ислам үшін қайғы-нашар имамдар» (660) «Менің қауымым үшін жаман мінезді, өтірікші діндар-оқымыстылар (діл білімін меңгермегендер) аса қауіпті, олар дажалдардан да жаман.» (572) деген өсиетің өзі мына құранның аятына сүйеніп айтқаны да хақ. Аятта; «Мұхаммед оларға айт; «Әй кітап иелері! Інжіл, Тәуратты (діл білімінің негізін) және Раббыларың тапынан сендерге түсірілгенді (тіл білімін) толық орындағанға дейін дәнеңе емсіңдер!» Әрине саған түсірген Құран, олардың көбінің азғындығын артырады. Сонда қарсы келген елге уайым жеме.» (5-68) Мұсылмандық бесінші парыз дегеніміздің негізі де осы аяттан пайда болғаны да хақ және енді тарихат пен мағрипат білімі де осы аяттан пайда болғаны да сөзсіз. Бірақ бұл аяттың үкімін орындамағандардың, яғни тек Мұхаммед пайғамбарымызға ғана түсірілген сүннетердің соңына түсіп, шариғатты жол қылып алып, қалған кітаптардан бас тартқандардың, міндетті түрде азғындыққа ұшырайтынын ашық ескертеді. Сонымен, тарихатымыз рух біліммен, тарихи шежіреге жалғанумен яғни тылысым, ақирет тілдерін меңгерумен; Інжіл құндылығы арқылы атақарылатын болса, ал Тәурат барлық жаратылыс себептерінің білім бұлағы болып, ең сауатты және діл білімі де жетік болып келген Мұса пайғамбар болып саналатынын, барлық дін ғалымдары да мойындайтыны да хақ. Төрт кітаптың ерекшелігі де ділмен, тіл білімінің өз ара пайғамбарлық қасиеттерінің ерекшеліктері арқылы қалай жетілдіруге болатын 4-түрлі амалмен белгіленгендігінде. Мұса пайғамбарымыз діл білімі жетік болып, және ол арқылы тіл білімі яғни оттың тілі жаратқаннан сыйға беріліп, амалдарын біріктірсе, ал Дәуіт, Сүлеймен пайғамбарларымыз; тіл білімінің қабілеті пайғамбарлық болып беріліп, ол арқылы діл білімін жетілдіруге болатынын, ел шаруашылығын, әлем өркениетін қалыптастырған. Ал Ғиса пайғамбарымыз жартылыстан таза ділді, көркем сөзді болып туылып, енді ділдің екінші жағын Тәурат білімін оқумен білімін тұрмыстық тәжірибе арқылы меңгеріп және адамдар қауымымен, жоғарғы ақылмен тіл білімі арқылы арасын жалғанып, рухани жетілуге болатынын, және алдыңғы екі кітап намаздарын бірлеуді көрсетіп кеткен. Мұхаммед пайғамбарымыз сауатсыз болып келіп, яғни діл білімінің сандық, сызықтық білімі жартысынсыз-ақ өмірге келіп, тұрмыстық тәжірибе өмір сүру арқылы, және керісінше тіл білімінің ерекше пайғамбарлық қасиетімен келіп, тылсымға жалғанып, енді тіл білімі құран мұғжизасы арқылы, дін білімін ақиреттен кітап берілген қауымдардан тікелей алып, намаз қылып оқуға болатынын және өзіне дейінгі барлық діндер құндылықтарын осындай тіл білімнің арқасында діл білімінен айналдырып өз ара қалай бірлеуді яғни төртеуді түгелдеудің, әрбір жер тұрғынан орындай алатын, қарапайым ортақ намаз амалдарын көрсетіп кеткен. Және бұл намазадардың негізгі құраны да 47-санды кітаптармен белгіленгенін, оның жетуі «Жете» яғни діл біліміне тән, ал қалған 40-кітабы, 40-шілтендік тіл білімінің негізі, бейнелеген ақиреттен тұрақты оқылатын құран кітабы екенін біле бермейміз. Ал құран негізінен 30-парадан, бейнелеген көрнеу қозғалыстық себептерден, кітаптардан тұрып, қалған 17-параның, қуатарының, кітаптарының сырын, амалын да Мұхаммед пайғамбарымыздың, ақирет арқылы меңгереген діл білімінің негіздерін, рухани егінін кім біледі? Бұл кітаптың 7-үндік сипаты мен 10-кітаптық сипатарының мөрлерін Арыстан баба, Ясауи баларымыздың меңгергенін 3-4-ші кітаптарда баяндап кеттік. Сонымен мұсылмандық қарызға, рухани егінді жетілдіруге арналған; Інжіл, Тәураттық білімді және Раббымыздан түсетін тіл білімінің негізі, көк мүлкіне жалғану жібтері бата-уахи, аяндарды меңгеріп, амалға айналдырмай, тек пайғамбарымызға түсірілгенмен көбі жасырын қалып, тек кейінгі араптық дін ғалымдарының меңгерген намаз сүнеттермен, иманның негізгі дәндерін егумен ғана шектеліп, діл бақшасының суғару, күту баптау амалдарын орындамай және араптарға берілген құран тәпсірінің соңына түсіп, азғындыққа ұшыраған елдердің сипатын білгіңіз келсе, арап еліндегі «намазхан» аталған қауымның надандық, сабырсыздық, дінсіздік, имансыздық жағдайларына қараңыз да, ал енді осындай тәсілмен азған иман қуаты, тіл білімі жетілмеген ғалымдарды көргіңіз келсе, үйден шықпай-ақ масхаб, муфтият оқулықтарын өзіңіздің меңгерген ұлттық діл біліміңізбен салыстыра отыра, оқып көрсеңіз де жеткілікті болмақ. Ал енді қапайымдап түсіндірсек; Ғиса пайғамбарымыз өзінің пайғамбарарлық ерекшелігін және інжіл рухани құндылықтарды меңгеруді; «Мен сендерге нанмын, мен сендерге таспын» деп астарлы өсиет қалдырыпты. Яғни рух білімін меңгеру несібе, азық және меңгере алмаса тасқа айналып, құр жаңғырық шығатынын ескерткен. Ал енді аталарымыз; «Нанды аяқ астынан қойып құранды алма, керісінше құранды қойып нанды ал!» деген аманат қалдырған. Осындай ұлтық діл қазынамыздан пайда болған несібе, рухани нанымызға енді «Дайын асқа, тік қасық» болған, өз ұрпақтарының арап елдеріндегі құдайдың берген намаздық ерекшелік, артықшылық және сынағына қалай жапай ғашық болып, бұндай еңбек етіп, бел ауртып, ми ашытпайтын, жаттанды білімді бәрінен де мәртебесін жоғары етіп үлгірді? Егер жаратушымыз арап елдеріне, жер астынан мұнай беріп, осы замандарға дейін барлық тыныштықты сыйламаса, құр масхаб, шариғат білімімен, намаз оқумен ғана қалай шаруашылық өркениетін қалыптастырып, егін егіп, зауыттар салып, жер өңдеп халқын асырай алар еді? Бірақ, қандай да әлем білімін тазартып, осындай жолда тапқан ризық несібесін берекетендіріп, халықтың өсіп-өнімін қалыптастырумен бірге ұлттық діл білімізді де жетілдіру үшін, исламдық біліміміз, рухани тазалықсыз мүмкін емес. Бірақ та, ол тарихатпен, мағрипатпен өрістеп, бірленіп, нәтижесін беретінін кім түсінеді? Бұл салада қазақтың негізгі әулие бабаларымыз меңгерген, діл білімнен айырмашылықтары мен қателіктерін, әзірге 9-кітап түрінде жазылып, дін ғалымдарының сөз жүзінде, іс жүзінде де қателік айырмашылықтар сыналып, үн парақтар болып, таратылғанмен көптеген жазушы, білімді , ел басқарушылар арасынан түсініп, рахметін айтып жатқанын естіп көргенімен, бірде бір жоғары діни білімді хазірет, дін басшысы, дін ғалымдарың түсініп ұялып, амал қылғанын естіп, көрген жоқпын. Керісінше надандықпен шабуыл жасап, жастарды айдап салып, олардың ата-бабалар мұраларын, тіл білімін, аруақтарын да «шерік», арам атап, балтырдан тартып жатқандар жеткілікті. Олай болса дін ғалымдары мен ел билігіндегі көптеген отандастарымызда иман жоқ деуге ашық дәлелел бар. Егер иман болса, Абай атамыз ескерткендей ар болып, ардың міндетті сыңары ұят сезімі болу шарт. Ал иманды арлы адам баласы; «....Ұят-деген-адамның өз бойындағы адамшылығы, иттігіңді ішіңнен мойныңа салып. Сөгіс қылған қысымның аты....Шын ұят сондай нәрсе, шариғатқа теріс, я ақылға теріс, я абройлы бойға теріс бір іс себепті болады. Мұндай ұят екі түрлі болады. Бірауі-ондай қылық өзіңнен шықпай-ақ, бір бөтен адамнан шықанын көргенде, сен ұялып кетесің. Мұның себебі сол ұят істі қылған адамды есіркегендей болады. «Япырымай мына байғұсқа не болады, енді мұның өзі не болады дегендей...» (16-сөз) Сонымен өзі үшін ұялатын екіншісін сөз етпей-ақ, менің олар үшін де қысылып, арты не болып, болашақ тарихта масқара болатын болдық, дегендей замандастарым және дінші қауымдар үшін және өзге білімді қауымдар әшкере болуы сөзсіз болған, қылықтарымыз бен жалған білімізден алдын-ала қатты ұялып жүрген, бірақ айта-айта, жаза-жаза ескіріп, қартайып, маңызын да жоғалтқан, жүздеген мысалдардан бірлерін ғана көрсетіп кетейін. Енді оқушым, хикметті иманың белгісі болған, тіл біліміңіз болмаса да, ұлттық діл біліміңіздің бар жоғын тексеріп көріңіз. Сонымен масхаб біліміндегі ең үлкен қателік, Алланың сипаттары болған, 8-түрлі себептік белгілерін және осы бірлік қуаттардың жеті түрлі жолға, яғни Алла тағала дегеніміздің өзі тұтас жол болып және ғылымы, қасиеттік киелері екенін білмек түгіл, түстеріне де кірмейтіні хақ. Сондықтан әрбір сипаттардың Раббы, иесі болып, оның сандық өлшемдері, және сенімі иманның қорғаны қалқаны болып, бес уақыт намаз, дәрет т,б шариғат амалдары тек сенімді тазарту, бекіту мақсатында болып, ал иман деген тек діл білімін жетілдіру арқылы және екі түрлі сипатағы тіл білімінің негіздері болған, пайғамбарлық қасиеттерді меңгерумен, яғни 24+46 сандармен барлығы 70-санды кітап екенін, білдірген бір де бір дін ғалымының сандармен өлшенген, белгіленген еңбегінде көре алмайсыз. Пайғамбарымыздың; «Мүміндердің түсі пайғамбарлықтың 46\1 болады» деген өсиетін мүлде қаперге де алуды қойдық. Яғни мүмін болу үшін Абай атамыздың 45-сөзіндегі діл білімін меңгеріп 46-шы түс,. Аян жоруды меңгеру арқылы ғана «Мүмін» болып аталатынын болмаса пайғамбарымыздың; «Қиямет жақындағанда мешітерде 1000-нан астам мұсылман намаз оқып ішінде бір де бір мүмін болмайды» деген өсиеті қазақ елінде 1000-имаманың ішінен бір аян, уахи алтын мүмін таба алматыныңыз да хақ. Мұндай имамдарымыздың, дін ғалымдармыздың тіл білімін меңгеру түгіл, ділдің негізі болған, ана тілінің тазалығын көркемдігін, сұхбатты қалыптастыру да сипаты да керісінше болып, Нұр Мүбәрәк дін оқу орынан бастап, бүкіл діни білім ошақтары тілді бұзуға, екі тілде арластырып, жылан сияқты ысылдап сөйлеуге, арап тілін мазаққа айналдыруға, негізделгені де қазақ қауымы үшін әлі дәлелденбеген, бірақ жүрек көздерінің жабылып, тіл білімі мүлде тоқтап, қасіретке айналып жатқандығын да естен шығармаңыз. Адамзаттың жаратушыға тілегі тек тіл білімін меңгеру арқылы жететін аталарымыз; «Тілеуің бірі от, бірі су, Сөйледің екі түрлі тілінде адам. «Тілі екеудің діні екеу» деген сөз бар. Аңдамай бұзып алма діліңді адам» деген нахылмен біздің дін имамандамыздың қателігін, адасушылығын айқын ескертіп тұрғаны хақ. Енді екі тіл дегеніміз бірі оттың тілі, екіншісі судың тілі болып, бүкіл жатылыс осы екі тілде сөйлетінін жадыңызға тоқып алаңыз. Ал енді осы екі тіл тікелей бір-бірмен араласатын болса, аласапыран қозғалыс, апаттармен бос кеңістіктер пайда болып, арты осы кеңістіктен орын алуға ұмтылған екі тілдің өз ара араласуымен, бірін-бірі жойыумен аяқталатыны да хақ. Және тіл білімінің қуаты жетілмеген елдерге түрлі сынақтардың, дауылдардың от, су апатарының жилеуіде қалыпты Раббымыздың білімінен туындайтыны да хақ. Сондықтан жаратушымыз осы екі тілдің арасына ағашты жаратып, ағаш арқылы ғана екі тілдің бірлігі болып бір үнге домыра дыбысына, күйге айналады. Осы мақсатта төрт кітаптың түсу ерекшелгі және олардың негізінен үш түрлі жағдайда өз ара бірлігі мен, 4-ші құран арқылы, үш негіздің бір тұтастығын қалыптастыру намаздары және рухани негіздегі құлшылық амалдары көрсетілген. Және де осындай өз ара аламасу арқылы, әрбір ұлттың өздерінің негізгі кітаптары, осы төрт кітаптың біреуі болып, әрбір үммет осындай негізгі кітаптары арқылы құранға келуі, бірленуі әдет-ғұрпы, салт-дәстүрі ділдік білім ерекшелігі де болуы шартты болмақ. Сондықтан да әрбір ұлттың, мейлі исламдық, християндық болсын, өздерінің діл білімнің негізі болған ана тілі судың тілі, ал өзге ұлттың тілі оттың тілі болмақ. Арап елі үшін арап тілі, құран тілі судың тілі болып, ал өзге тілді меңгеру олар үшін от тілі болмақ. Сондықтан да аятта; « Мұхаммед оларға айт: «Әй Кітап иелері! Інжіл, Тәуратты жәнге Раббыларың тарпынан сендерге түсірілгендерді (кітаптарыңды, әдер-ғұрыптарыңды) толық орындағанға дейін дәнеңе емесіңдер!» (5-68) деген үкіммен оттың тілімен, тіл білімін меңгеру үшін, өздерінің ұлттық дін құндылқтарын сақтауды қатаң ескертіпті. Міне осындай аяттарды тәпсірлеу барысында, арап елдерінің; «Төртеуді түгеледеу» мақсатында , төрт масхабқа бөліну сынағы да, негізінен дін білімін жетілдіру өздерінде жоқ кітаптардың тіл білімін меңгеру мақсатында пайда болған. Бірақ қазақ елінде исламға дейін де үшеуіміз толық болған елдер тарапынан болғанымызды (4-104) аятпен ашық ескертіп, және тарихымызды,шежіремізді енді ислам ғалымдарына және барлық дін құндылығы, сөз атаулары және жан ғалымы тек құран түскеннен кейін пайда болды деп, құранның біліміне емес, араптардың ұлтық тіліне табынып, сәзждеге ғана шоқынғандарға түсіндіру мүмкін де емес. Және де; «Әрбір жүз жылда сөз атаулары, ұғымдары өзгеріп отырады» деген пайғамбарымыздың аманатын да, құранның (23-68) аяттын да, бүкіл қазақ ғалымдары да жалғанға санайды. Ал негізінен біздер, түркілер үшін арап тілі де, құран тілі де оттың тілі болып, қалған үш кітапта намаздық амалымызға айналып, әдет-ғұрпымызға сіңіп кеткенен кейін, ділдік біліміз негізін судың тілін құрап, сондықтан құрандық от тілін рухымызды тазартуға, жалғануға пайдаланып, ал ана тілімізде ғана тілеу тілеу, дұға жасау маңызды болады. Және де; «Ханафи масхабымен ғана тура жолда боламыз»деген пәтуа бүкіл әулиелер еңбегін, діл білімізді және пайғамбарыздың өсиеттері мен Арыстан баба арқылы негізгі сахабалық жолға, өзінің толық көрсете алмаған дін үлгісінен, тікелей жалғаған мұғзижасын да жалғанға шығарып, оны меңгерген Ясауи балар сияқты әулиелердің « жүктеу/скачать 0,73 Mb. Достарыңызбен бөлісу: