Диссертация Отандық ғылыми кеңесші: Филология ғылымдарының докторы, профессор Пірәлі Г. Ж
жүктеу/скачать 0,51 Mb.
|
Диссертация Сәулембек Г.Р.
- Бұл бет үшін навигация:
- Метанарратив (мета-баян)
- Постмодернизм
- Реминисценция
| Интермедиалдылық – бір өнер түрінің басқа өнер туындысынан
«мәтіндерді» пайдалануы да интертекст немесе интермедиалдылық деп аталады. Метапроза (ағылшынның «metafiction» сөзінен алынған) – басты нысаны көркем шығарманы тудыру үдерісі, көркем шығармада әдеби мәтін табиғатын зерделеу болып табылатын ұғым атауы. Метанарратив (мета-баян)– біртұтас сипаттау типін құруға бағытталған әмбебап ұғымдар, таңбалар, символдар, метафоралар т.б. жүйесі. Метабаян арқылы түрлі тілдер, сондай-ақ мәдени және мағыналық дискурстар біріктіріледі. Нарратив (ағылш. и фр. narrative – әңгімелеу, баяндау деген мағынаны береді) – оқырманға немесе тыңдаушыға сөздер мен образдардың тіркесі ретінде ұсынылған өзара байланысқан оқиғаларды мазмұндау. Нигилизм (лат. nihil – ештеңе деген мағынаны береді) – қоғамда қалыптасқан мәдени құндылықтар мен мұраларды, діни, моральдық нормалар мен түсініктерді қайта қарауды, жоққа шығаруды білдіретін ұғым. Парадигма (гр. παράδειγμα, – мысал, үлгі деген мағынаны береді) – зерттелетін мәселені шешу үшін үлгі ретінде алынған теория; теориялық көзқарастардың, методологиялық принциптердің, әдістемелік қабылдаудың және эмпиризмдік нәтижелердің бірігу жүйесі; ғылымның белгілі бір даму кезеңінде ғылыми қауымдастықпен қабылданған және болжамдарды ғылыми ұғыну үшін, ғылыми таным процесінде туатын міндеттерді шешу үшін үлгі, модель, стандарт ретінде пайдаланылатын теориялық және әдістемелік ережелер жиыны. Постмодернизм (лат. рost. – кейін, фр. moderne – жаңа, қазіргі) – тарихи, әлеуметтік, ұлттық мәнмәтінге байланысты жылжымалы, әрі көп мәнге ие философиялық, эпистемологиялық, ғылыми-теориялық ұғым-түсініктердің, тұжырымдамалардың жиынтығынан тұратын бағыт. Постмодернизмнің басты жаңалықтары үлкен идеологияларға және мәдениет тарихында бір кезеңнен соң бір кезеңге ұласып отыратын біртұтастыққа деген сенімге күйрете соққы беру, оларға кекесін, әжуамен қарау, сондай-ақ бинарлық оппозицияға қарсылық болып табылады. Постмодернизм модернизмнен кейін пайда болып, оның кейбір әдіс-тәсілдерін өзіне мұра етіп алғанымен, модернизмге кереғар бағыт. Мұнда модернизмдегі автордың «Меніне» күмәнмен қарау, автордан мәтінді жоғары қою (Р.Барт «Смерть автора», М.Фуко «Что такое автор»), аласапыран (хаос) дүниеден мән-мағына іздеуден бас тарту және мән-мағына іздеуге пародия жасау, шығарманы ойын түрінде беру – басты шарттардың бірі. Ал постмодернистік мәтін тудырудағы басты құралдар ретінде интертекстуалдылық, метапроза, ирония, оқырманмен ойын, диалогтылық, көркемдік тұтастықтың болмауы т.б.секілді ұғымдарды атай аламыз. Реминисценция (лат. reminiscentia, еске түсіру) – бұл айқын емес дәйексөз. Мәтіннің өзінен бұрынғы шығармалардағы құрылымдарды, мотивтерді, сөздерді, сөз тіркестерін, белгілі шығарманың атауын, авторын, не кейіпкерін шығармасына саналы, яки санасыз түрде кірістіре отырып жаңаша жазуға негізделген көркемдік жүйе элементі. Ризома (фр. Rhizome – тамыр сабақ) – Ж. Делез және Ф. Гваттаридің «Ризома» (1974) кітабында постструктурализм мен постмодернизмнің термині ретінде ортаға шықты. Құрылымның нақты жүйеленген, және иерархиялық тәртіптілік принципіне, сондай-ақ тұтастыққа бағына отырып ұйымдастырылуына қарсы бағытталған постмодерн философиясына тән ұғым. жүктеу/скачать 0,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|