2)Саяси жүйе түсінігі,құрылымы және қызметтері.Жүйе" ұғымын XX ғасырдың 20 жылдары ғылымға алғаш енгізген неміс биологы Л. Фон Борталанфи . Ол бұл терминді клетканың сырткы ортамен алмасу процесін көрсету үшін пайдаланды. Ғалым жүйеге өзара байланыста болатын элементтердің біртұтас жиынтығы ретінде карады. Жүйенің бір элементі өзгеріске ұшыраса, барлық тұтастымен өзгереді. Жүйе сыртқы дабылдарға және өзінің ішкі элементгерінің талаптары на жауап қайтару арқасында дамиды.Саяси жүйе төмендегідей кызметтерді атқарады:
1.Белгілі бір әлеуметтік топтың немесс көпшілік халыктың саяси билігін камтамасыз ету. Ол биліктің тәртіпке келтірілген, ережелерде, калыптарда бскітілген, яғни институционалданған түрі. Сондықтан ол конституцияға негізделген жалпыға міндетті зандар шығарады. Сол арқылы қоғамда тәртіп орнайды. Егер оны бұзушылар болса, оларға тиісті шара қолданылады.
2.Саяси жүйе қоғамдық қатынастарды реттейді, жекелеген әлеуметтік топтар немесе көпшілік халықтың максат-мүддесіне сәйкес адамдардың тіршілік әрекетінін әр түрлі салаларын басқарады. Ол әлеуметтік институттар қызметінің мақсаггарын айкындайды, солардың негізінде оларды орындаудың саяси жобаларын жасайды.
3. Саяси жүйе қоғамда жинактаушылык, топтастырушылық кызметті атқарады. Ол ортақ әлеуметтік-саяси мақсаттар мен кұндылыктардынң айналасында барлық әлеуметтік топтар, таптар, жіктердің белгілі бір бірлестігін қамтамасыз етеді.
4.Экономиканың калыпты жұмыс істеп, прогресті дамуына қажетті саяси жағдай жасау. Мысалы, саяси жүйе өндіріс кұралдарына меншік түрлерін күқыктық тұрғыдан бекітеді, каржы жүйесін реттейді, салық саясатын жүргізеді.
5. Коғамды, оның мүшелерін ішкі және сырткы бүліндіргіш әрекеттерден корғау. Мысалы, ұйымдасқан қылмыс, сырткы агрессиядан (әскери. экономикалык, информациялык) және т.с.с,
Коғамнын саяси жүйесінін элементтері: Саяси институттарга (ұйымдар, мекемелер) мемлекет, саяси партиялар, кәсіподақтар, кооперативтік, жастар, әйелдер, т.б. ұйымдар мен бірлестіктер жатады.
Достарыңызбен бөлісу: |
