Bulletin «Педагогика ғылымдары» сериясы
жүктеу/скачать 6,57 Mb. Pdf көрінісі
|
Майлыбаева Вестник
| Key words
: the future teacher, vocational training, duality education, "school-college" Болашақ мамандардың бҽсекеге қабілеттілігінің кілті, жҧмыс берушінің оларға қоятын басты талаптарының бірі – болашақ мамандардың бойында кҽсіптік білім деңгейімен қатар еңбек қҧлшы- нысының жоғары болуы, ҧтқыр инновациялық қондырғыларда жҧмыс істеу қҧзыреттіліктерінің болуы, қажет болған жағдайда қосымша мамандыққа қажетті кҽсіптік біліктілікті арттыруға дайын болуды қажет екендігін, сонымен бірге, тек еңбекпен ғана жеміс ҿнбек, тек еңбек қана бар қиын- дықты жеңбек. Ҽлемдік тҽжірибеге кҿз салсақ білімге ден қоюдың оны ғылыми тҧрғыда Білім – тек ғылымның іргетасы емес, шетелдермен терезесі тең мемлекет болудың кҥре тамыры, ел дамуының алтын ар- қауы. Білім бар жерде даму, жетілу, кемелдену ҥрдісі бір сҽтке толастамайды. Қай елдің болмасын ҿсіп-ҿркендеуі, ғаламдық дҥниеде ҿзіндік орын алуы, оның білім жҥйесінің деңгейіне, даму бағы- тына байланысты. Білікті мамандар топтасқан ортада алынбайтын қамал, еңсерілмейтін биік жоқ. 1 Жоғары-сапалы білім болудың негізі білікті, шығармашыл мамандар мен ғылыми зерттеулер болады. Олай болса, ғылыммен айналысуға қабілетті, барлық қоғамның талаптарына сҽйкес келетін маман дайындау – ҿзекті мҽселе тудырады. Маман даярлауда кҽсіби іс-ҽрекетін жҥйелі іске асыра- тын білім беру жҥйесі қажет болады. Ҽр заманның ҿзіндік жаңа, тиімді оқыту жҥйесі болып отырды. Абай атындағы ҚазҰПУ-ң ХАБАРШЫСЫ «Педагогика ғылымдары» сериясы, №1(57), 2018 23 Қазіргі біздің заманымызда жас маманға қойылатын талаптары мен міндеттері жетерлік, бҽсекелес- тікке қабілетті, кез келген кҽсіби мҽселелерді шешуде жол таба білетін, шығармашыл тҧлға болу қажеттілігі туындайды. Осы айтылған міндеттерді орындайтын, мақсаты қоғам мен заман талабына сай келетін оқыту мен білім беру жҥйесін қҧру – басты проблема. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ҽ. Назарбаевтың «Қазақстан жолы – 2050: Бір мақсат, бір мҥдде, бір болашақ» Жолдауында 2-3 жылда дуальдік, техникалық жҽне кҽсіптік білім берудің ҧлттық жҥйесін қалыптастыру да қазіргі уақыт талабы екендігі айтылған. 2 Қазақстандық кҽсіптік білім беру жҥйесінде қос бағытты білім берудің ғылыми теориялық негіздері жан-жақты зерделенеді. Шет елдік тҽжірибелерге сҥйене отырып, білім берудің жаңа буын мемлекеттік стандарттарын жасауға жҧмыс берушілер қатыстырылып, дуальдық жҥйені кҽсіптік білім беру ҥлгісіне енгізудің мҥмкіндіктері мен алғышарттары қарастырылды. Сонымен қатар халыққа сапалы қызмет кҿрсетудің тетігі тҽжірибелі, білімді, ҥлкен сыннан ҿткен кадрлардың қолында екенін Елбасы Н.Ҽ. Назарбаев «Қазақстанның ҽлеуметтік жаңғыртылуы: Жал- пыға Ортақ Еңбек Қоғамына қарай 20 қадам» тҧжырымдамасында ерекше айта отырып, бҧл жҥйені іске асырудың бірден – бір жолы елімізде дуалды оқыту жҥйесін енгізу мҽселесі екенін кҿрсеткен. Болашақ мҧғалімнің кҽсіби іс-ҽрекетке даярлығын – кҽсіби іс-ҽрекетке бағдарланған мҧғалімнің кҽсіби тҧлғалық сапалары, теориялық, тҽжірибелік, ҽдіснамалық білім, білік, дағды жиынтығы. С.Л. Рубинштейн даярлыққа «кҽсіби іс-ҽрекетке даярлық мазмҧны мҧғалімнің іс-ҽрекетке қажетті адамгершілік-психологиялық қасиеттерін, ақыл-ой жҽне теориялық қабілеттер, қоғамдық-саяси жҽне психологиялық-педагогикалық білімдер кешені, сонымен қатар бағдарламалық ҽдістемелік білімдер мен дағдылар жатады» деп анықтама береді. Н.Н. Неустроева болашақ мҧғалімдердің педагогикалық ҥдеріске қатысушыларды іскерлік қарым- қатынасқа ҧйымдастыруға даярлауды зерттей келе, оны болашақ мҧғалімдердің жоғары оқу орында оқыту мен тҽрбиелеудің нҽтижесі ретінде қарастырады. Басекеге қабілетті педагогикалық кадрларды дайындау ҥшін педагогикалық оқу орындарының оқу-тҽрбие процесіне дуальды оқытуды енгізу қажеттігі туындауында. Дуальды оқыту жҥйесі – оқу орындарындағы оқытуды ҿндірістік іс-ҽрекетпен ҧштастырып қарас- тыратын білім беру жҥйесі. Еліміздің дербес даму бағыты айқындалып, халықтың тарихқа деген кҿзқарасы жаңа қырынан жаңғыра бастаған бҥгінгі таңдағы негізгі міндеттердің бірі – «білім беруді жаңа инновациялық жол- мен дамыту болып отыр». Бҧл жердегі инновациялық процестерді ендіру енгізілген технологияның ерекшеліктерімен; жаңашылдардың инновациялық ҽлеуетімен; жаңалықты енгізу жолдарымен ҿзара байланыс негізінде анықталады. Енгізілетін жаңа инновациялық оқыту технологиясы кҽсіптік қызметтің ерекше тҥрі болып табылады. Инновациялық оқыту технологиясын меңгеру ҥшін педа- гогикалық аса зор тҽжірибені жҧмылдыруды қажет етеді. Педагогикалық қҧбылысты ҥздіксіз жаң- ғыртуға жетелейді. Осы негізде жаңа технологияны игеру мен оны ҽлемдік тҽжірибеден ҥлгі алып, ҿндіріс саласында қолдана білу білім саласының алдына жаңа міндеттерді жҥктеп отыр. Сондықтан да, соңғы жылдары еліміздің білім жҥйесін ҽлемдік стандарт негізінде жаңғырту мҽсе- лесі ҥнемі кҥн тҽртібінен тҥспей, соның ішінде оқытудың мерзімі мҽселесі қозғалып, орта білім жҥйесін жаңа технологияға негізделген білім беру стандарттары мен жаңа бағдарламалары, оқулық- тар жобасы жасалып, олар барлық деңгейде талдану ҥстінде. Орта білім саласындағы осы ҿзгерістер педагогикалық білім беру жҥйесіне де ҿз ҽсерін тигізіп, педагогикалық оқу орындары білім нҽтиже- лерін осы тҧрғыдан қарастыруға бағыт алуда. Осы бағытта бҧл кҥндері білім беру саласында кҿптеген модернизациялар жҥргізіліп жатқаны баршамызға аян. Орта білім берудің 12 жылдық моделі, кҽсіптік жҽне техникалық білім берудің мазмҧнының жаңартылуы, электронды оқыту, зияткерлік мектептер арқылы жоғары оқу орындарына дарынды шҽкірттер дайындау, жоғары оқу орындарына қойылатын жаңа талаптар, магистрлар мен PhD докторларды дайындау арқылы университеттік білімді жаңа деңгейге кҿтеру бірқатар иннова- циялық жобаларға бастама болып, инновациялық оқыту ҽдісі кеңінен қолданылуда. Алайда, осымен ғана шектеліп қалмай, модернизациялануға кҿшкен қазіргі таңдағы білімді одан ҽрі дамытуды қажет ететін ауқымды жобалар мен ҽлем тҽжірибесіне негізделген инновациялық білім берілуі тиіс. Мҧнда- ғы негізгі мақсат – Қазақстан Республикасындағы практикалық маңызы бар ғылым мен білімді |