113. ОртағасырларменҚайта өрлеудәуіріндегісаяси идеялар Орта ғасырлар (б.д. IV-XV ғғ.) адамзат тарихында ежелгі дүниемен салыстырғанда қоғамдық ойдың, әсіресе прогрессивті ойдың тоқырауымен сипатталады. Бұл саяси ілімдерге қатысты да айтылған. Саяси ойлардың айтарлықтай дамуы ортағасырлық Шығыс ойшылда-рының еңбектерінде көрініс тапты. Орта Азия мен Шығыстағы қоғамдық-саяси ойдың дамуында өзбектің көрнекті ақыны әрі ойшылы Әлішер Науаидың (1441-1501) шығармашылығы зор прогрессивтік рөл атқарады. Науаи тарихпен, философиямен, кескінде-мемен, сәулетпен, музыкамен айналысты, мәдениет қайраткерлеріне қамқор-лық жасадыҚайта өрлеу дәуірінің жарқын саяси ойшылдарының бірі итальяндық Николло Макиавелли (1469-1527) болды. Ол – антикалық әдебиеттің үлкен білгірі, дипломат және саясаткер. Н.Макиавелли өзінің жүйеге келтірілген саяси идеяларын «Мемлекет», «Тит Ливидің бірінші тоқсан туралы пікір-лері», «Флоренция тарихы», «Князь», «Соғыс өнері» атты еңбектерінде баяндады.
114. Антидемократиялықрежимдерге анықтама және пайда болуы. АВТОРИТАРИЗМ (лат. аұторітарісме – негізін қалаушы, жасаушы және аұцтарітас – пайымдау, пікір, билік, ықпал) -антидемократиялық саяси режим, саяси өкімет билігінің антидемократиялық тұжырымдамасы, қоғамдық санада беделді, атап айтқанда өкімет билігін абсолюттендіру элементінің етек алуы. Саяси режим ретінде авторитаризмнің тоталитаризмнен өзгешелігі мұнда өкімет билігі- сырттай мәжбүр ету, тікелей зорлық жасау арқылы жүзеге асырылады. «Авторитаризм »терминін социологияға енгізген франкфрут мектебінің өкілдері болатын, олар онымен орта таптың өкілдеріне тән және беделге тәнімен қалтқысық берілуімен сипатталатын сана типін белгіледі. Осы мектептің Адорно секілді өкілі жеке адамның авторитарлық типін бөліп көрсетті саяси режим ретінде авторитаризмге басқарудағы шектен тыс орталықтандыру, өкімет билігінің ат төбеліндей саясатшы сымақтардың қолына шоғырланануы, жоғары биліктің бюрократтанған әкімшілік және полицей аппараттарына арқа сүйеуі тән болып келеді. Авторитарлық режимге қоғамдық сананың барлық формаларына барынша идеол сипат беру, көпірме сөздерді, соқыр сезімдерге негізделген ұрандарды кеңінен пайдалану, ескі наным-сенімдерді және сана таптаурындарын қолдану сай келеді. Авторитарлық режимдердің ішінде авторитарлық сана қалыптасып, жетіліп отырады. Оның екі: белсенді және енжар полюсі бар. Бұл полюстердің арасындағы өзара қарым-қатынас мынадай: екінші полюс неғұрлым енжар болса оның мойнына мінген масыл ретінде біріншісі солғұрлым белсенді, тіпті азулы болып келеді авторитаризмнің қандай да болсын формасын жоюдың аса маңызды жолы қоғам –мірінің4 барлық саласын демократияландыру болып табылады.
