Оқулық Алматы 2011 Пікір жазғандар: Филология ғылымдарының докторы, профессор Т. С. Тебегенов
жүктеу/скачать 1,06 Mb.
|
Әлем әдебиеті by Көптілеуова Д.Т. (z-lib.org)
| Цезарь (б.з.д. I ғ.). Гай Юлий Цезарь - ежелгі Римнің саяси қайраткері, қолбасшы- жазушысы. Ол - патрицийлік Юлийлер әулетінің өкілі. Бұл әулет өздерін Венера құдайының ұрпақтары деп есептеген. Цезарь Сулла билеуші кезінде Римді тастап кетуге мәжбүр болады. Тек б.з.д. 78-ші жылы ғана Сулла кайтыс болғаннан кейін қайта оралып, саяси күреске араласады. Ол көп шығынды қажет ететін ойын-сауықтар, театр қойылымдары, гладиаторлық шайқастар, қоғамдық түскі астар ұйымдастыру арқылы Рим азаматтарының арасында үлкен беделге ие болады. Б.з.б. 62-ші жылы претор, одан кейінгі екі жыл бойы Қиырдағы Испания провинциясының билеушісі болған кезінде мүлтіксіз әкімшілдік және әскери талантын танытады. Помпей мен оның жақтаушылары Илерда, Фарсал, Тапс және Мунданы талқан қылып жеңген Цезарь Рим мемлекетінің басшысына айналады. Б.з.д. 44-ші жылы ол елде цензура орнатады және оның бүкіл жарлықтарын сенат пен халық жиналысы алдын ала мақұлдап отырады. Өз қолына бүкіл билікті алған Цезарь іс жүзінде басқарудың римдік республикалық формаларын сақтаған монархқа айналады. Цезарьдің құрметіне қойылған ескерткіште «Жартылай құдай» деп жазылады және ол қойылған күн қоғамдық мереке болып жарияланады. Цезарьдің жеке-дара билікті күшейтуге ұмтылуы республикалық пиғылдағы ақсүйектер өкілдерінің ғана емес, оның бұрынғы жақтастарының да қатты наразылығына ұшырайды. Нәтижесінде, оған Г.Кассий мен М.Ю.Брутт бастаған 80-нен аса адам қатысқан топ қастандық ұйымдастырып, сенат мәжілісі кезінде өлтіреді.
Цезарь ел басқара жүріп жазушылықпен де айналысқан. Оның екі шығармасы - «Галл соғысы жөніндегі жазбалары» мен «Азамат соғысы жөніндегі жазбалары» бізге жетті. Бұл шығармалардағы ойға құрылған тұтас композиция қарапайым, түсінікті баяндау, кейіпкерлердің нақтылығы, жекелеген адамдар мен халықтарды сипаттау, көркем шұрайлы тіл оның жай ғана әуесқой еместігін көрсетеді. Цезардың бізге жетпеген сөздері мен хаттарының жинақтары, екі памфлеті, бірнеше өлеңмен жазылған еңбектері, грамматика жөніндегі трактаты болғаны белгілі. XIX ғасырға дейін Еуропаның әскерилері Цезардің әскери өнерін оқып үйренді. Наполеон Цезардың еңбектерін әрбір офицер білуге тиісті деп есептеген. Цезардің стратегиясына негізгі соққы бағытын дұрыс анықтай білу, қарсыластардың алауыздығын пайдаланып, оларды жеке-жеке талқандау, батыл стратегиялық айла-тәсілді жүзеге асыру, жаяу әскер мен флоттың бірлескен қимылын ұйымдастыру тән.
жүктеу/скачать 1,06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|